Θεοφάνης Μαλκίδης
<<Οι 120.000 Αρμένιοι του Ναγκόρνο Καραμπάχ θα φύγουν για την Αρμενία διότι δεν θέλουν να ζουν ως τμήμα του Αζερμπαϊτζάν και φοβούνται εθνοκάθαρση.
Τα συστήματα εξωτερικής ασφαλείας στα οποία μετέχει η Αρμενία αποδείχθηκαν αναποτελεσματικά για να προστατεύσουν την ασφάλεια και τα συμφέροντά της.
Η Αρμενία δεν απαρνήθηκε ποτέ τις υποχρεώσεις της ούτε πρόδωσε τους συμμάχους της. Ωστόσο, η ανάλυση της κατάστασης δείχνει ότι τα συστήματα ασφαλείας και οι σύμμαχοι στους οποίους βασιζόμαστε εδώ και καιρό έθεσαν στόχο να δείξουν την τρωτότητά μας και την αδυναμία του αρμενικού λαού να έχει ανεξάρτητο κράτος>>.
Βάλτε στις παραπάνω δηλώσεις της ηγεσίας του Αρμενικού έθνους όπου Αρμένιοι και Αρμένιοι, τις λέξεις Ελλάδα και Έλληνες και αφού δείξουμε την έμπρακτη αλληλεγγύη μας στα θύματα του Αζέρικου και Τουρκικού φασισμού, να προετοιμαστούμε για αντίσταση επιβίωσης της πατρίδας μας!
21/09/2023 Le Figaro
Εκτός από τον θύλακα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ο πρόεδρος Αλίεφ δεν έκρυψε ποτέ την πρόθεσή του να προσαρτήσει τη νότια Αρμενία, ώστε να δημιουργήσει μια εδαφική συνέχεια από την Τουρκία μέχρι την Κασπία Θάλασσα, πρόθεση που ανταποκρίνεται στο πολύ παλιό παντουρκικό σχέδιο.
Είναι, λοιπόν, αυτό το τέλος του Ναγκόρνο-Καραμπάχ; Μετά από 24 ώρες εντατικών αζέρικων πυρών με πάνω από 200 νεκρούς, οι αρχές της αυτόνομης περιοχής που κατοικείται από Αρμένιους ανακοίνωσαν, στις 20 Σεπτεμβρίου, ότι παραδίδουν τα όπλα. Αυτή την Πέμπτη προετοιμάζονται για συνομιλίες με τον εχθρό, υπό την αιγίδα των Ρώσων, όπου θα συζητηθεί η ενσωμάτωση της περιοχής στο Αζερμπαϊτζάν.
Η παράδοση είναι επομένως δεδομένη, αλλά ο Αζέρος πρόεδρος Ιλχάμ Αλίεφ υπήρξε πάντα σαφής: οι εδαφικές φιλοδοξίες του Αζερμπαϊτζάν δεν σταματούν στο Αρτσάχ (το αρμενικό όνομα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ). «Σήμερα, η Αρμενία αποτελεί δικό μας έδαφος», δήλωνε ο πρόεδρος τον περασμένο Δεκέμβριο, στο υπουργικό συμβούλιο. «Όταν το επαναλαμβάνω αυτό, αντιτείνουν ότι έχω εδαφικές διεκδικήσεις. Αλλά εγώ το λέω ως ιστορική πραγματικότητα», πρόσθεσε ο επικεφαλής του κράτους. Και κάλεσε την κυβέρνησή του να εξετάσει το ενδεχόμενο μιας «επιστροφής στο Δυτικό Αζερμπαϊτζάν», δηλαδή στην Αρμενία. «Τώρα που η σύγκρουση του Καραμπάχ έχει επιλυθεί, αυτό το ζήτημα βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη», ανακοίνωσε αρκετούς μήνες πριν από την έναρξη της στρατιωτικής επιχείρησης αυτής της εβδομάδας.
Ένα παντουρκικό σχέδιο
Στην πραγματικότητα, το Μπακού έχει έναν άλλο θύλακα στο μυαλό του. Δυτικότερα, σφηνωμένη ανάμεσα στην Αρμενία, την Τουρκία και το Ιράν, η περιοχή του Ναχιτσεβάν ανήκει στο Αζερμπαϊτζάν, αλλά δεν είναι άμεσα προσβάσιμη από το Μπακού. Για τον πρόεδρο Αλίεφ, η προσάρτηση του αρμενικού διαδρόμου του Ζανγκεζούρ, κατά μήκος των συνόρων με το Ιράν, θα επέτρεπε τη δημιουργία μιας εδαφικής συνέχειας μέχρι το Ναχιτσεβάν και, κατ’ επέκταση, τη σύνδεση με την Τουρκία, μια αδελφή χώρα με την οποία μοιράζεται πολιτιστικές, γλωσσικές και εθνοτικές ρίζες.
Επανάληψη της σύγκρουσης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ
Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν, έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι ένας τέτοιος διάδρομος είναι «παράλογος» και ότι είναι διατεθειμένος να επιτρέψει στους Αζέρους να περνάνε υπό τον όρο ότι θα χρησιμοποιήσουν έναν δρόμο υπό αρμενική κυριαρχία. Αλλά ο Ιλχάμ Αλίεφ προειδοποίησε το 2021 ότι θα καταλάβει τον Ζανγκεζούρ, «είτε το θέλει η Αρμενία είτε όχι».
Σε αυτούς τους κατακτητικούς στόχους του ο πρόεδρος Αλίεφ μπορεί να υπολογίζει στην υποστήριξη του Τούρκου συμμάχου του. Αντιδρώντας, την Τρίτη, στην επίθεση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ο πρόεδρος Ερντογάν εξέφρασε την πλήρη υποστήριξή του στο Μπακού, τις επιθέσεις του οποίου έκρινε «νόμιμες», με σκοπό την «υπεράσπιση της εδαφικής του ακεραιότητας». «Όπως όλοι αναγνωρίζουν σήμερα, το Καραμπάχ είναι έδαφος του Αζερμπαϊτζάν. Οποιαδήποτε προσπάθεια επιβολής άλλου καθεστώτος δεν θα γίνει ποτέ αποδεκτή», δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος την Τετάρτη, από τη Νέα Υόρκη, όπου συμμετείχε στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Και πρόσθεσε ότι αναμένει από την Αρμενία να «τηρήσει τις υποσχέσεις της, ιδίως όσον αφορά το άνοιγμα του διαδρόμου Ζανγκεζούρ».
«Εδώ και πολύ καιρό, οι αρχηγοί του τουρκικού κράτους ονειρεύονται έναν τεράστιο παντουρκικό χώρο που θα εκτείνεται από τη Μεσόγειο μέχρι την Κασπία Θάλασσα», επισημαίνει ο Ζαν Ραντβανύι (Jean Radvanyi), ομότιμος καθηγητής στο Inalco[1]. «Το Ζανγκεζούρ είναι το μόνο κομμάτι που λείπει για την πραγματοποίηση αυτού του εδαφικού ονείρου». Ένα όνειρο που ο πρόεδρος Ερντογάν επέλεξε να ζωντανέψει ξανά. Ο Τούρκος ηγέτης, ο οποίος έχει μετατρέψει την πρώην βυζαντινή βασιλική της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, εκπληρώνει δύο στόχους υποστηρίζοντας τις κατακτητικές φιλοδοξίες του Αζερμπαϊτζάν: να προωθήσει την πρώην αποικιοκρατική δύναμη πέρα από τα σύνορά της, όπως την εποχή της οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς του με την Αρμενία, τον ιστορικό εχθρό της.
Νομικό καθεστώς σε εκκρεμότητα από το 1991
Όντως, η Αρμενία παρέμεινε υπό τον έλεγχο της οθωμανικής Αυτοκρατορίας για αρκετούς αιώνες. Στη συνέχεια έγινε Αρμενική Δημοκρατία εντός της Σοβιετικής Ένωσης και συμπεριέλαβε από τότε την περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ στα σύνορά της. Ωστόσο, το 1921, ο Στάλιν παραχώρησε την περιοχή αυτή στη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν, παρά το γεγονός ότι η πλειονότητα των κατοίκων της ήταν Αρμένιοι, έστω και με το καθεστώς αυτόνομης περιφέρειας. «Η απόφαση αυτή είχε πολιτικά και διπλωματικά κίνητρα: ο Στάλιν προσπαθούσε να εξασφαλίσει την υποστήριξη της δημοκρατίας του Κεμάλ Ατατούρκ, η οποία είχε στενούς δεσμούς με τον ταταρικό λαό του Αζερμπαϊτζάν», εξηγεί ο ιστορικός Ζαν Ραντβανύι.
Όταν κατέρρευσε η ΕΣΣΔ, το 1991, το αζέρικο κοινοβούλιο κατήργησε το αυτόνομο καθεστώς του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και το οικειοποιήθηκε. Ως απάντηση, η περιοχή, σε δημοψήφισμα, ψήφισε κατά 99% υπέρ της ανεξαρτησίας της και στη συνέχεια εξέλεξε δημοκρατικά πρόεδρο και κοινοβούλιο. Όμως ξέσπασε ένας άγριος πόλεμος μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, το οποίο υποστήριξε η Αρμενία, αναπτύσσοντας άμεσα τον στρατό της. Ο πόλεμος έληξε το 1994 με νίκη της Αρμενίας μετά την οποία το Ερεβάν επέκτεινε τα σύνορα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
«Μετά από εκείνη την ήττα, οι δύο διαδοχικοί πρόεδροι του Αζερμπαϊτζάν, ο πατέρας και ο γιος Αλίεφ, δήλωναν πάντα ότι το Ναγκόρνο-Καραμπάχ βρισκόταν υπό την κηδεμονία τους και ότι τα εδάφη που κατέλαβαν οι αρμενικές δυνάμεις θα πρέπει να επιστραφούν», συνεχίζει ο Ζαν Ραντβανύι. Από την πλευρά της, η διεθνής κοινότητα δεν αναγνωρίζει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, το καθεστώς του οποίου, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, δεν έχει διευθετηθεί ποτέ.
Ο Αλίεφ ξανακερδίζει δημοτικότητα
Το status quo παρέμεινε έτσι μέχρι το 2020, όταν το Μπακού ξεκίνησε πόλεμο με την υποστήριξη των Τούρκων. Μετά από 44 ημέρες μάχης, ο αρμενικός στρατός, σημαντικά αποδυναμωμένος, συνθηκολογεί. Η κατάπαυση του πυρός, που υπεγράφη στις 9 Νοεμβρίου 2020, υπό την αιγίδα της Μόσχας, επέτρεψε στο Αζερμπαϊτζάν να ανακτήσει τον έλεγχο των δύο τρίτων του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Μόνο 120.000 Αρμένιοι παραμένουν στο εναπομείναν κομμάτι γης, το οποίο είναι αποκλεισμένο από την ξηρά και συνδέεται με την Αρμενία με έναν μόνο δρόμο, τον διάδρομο Λατσίν. Ωστόσο, η παρουσία των ρωσικών ειρηνευτικών δυνάμεων δεν εμπόδισε το Αζερμπαϊτζάν να προχωρήσει σε αποκλεισμό του διαδρόμου από τον Δεκέμβριο του 2022, απομονώνοντας τον πληθυσμό και στερώντας τον από τρόφιμα και φάρμακα. Το Μπακού επιτρέπει στους κατοίκους να φύγουν, αλλά σε καμία περίπτωση να επιστρέψουν, πραγματοποιώντας έτσι μια πραγματική «εθνοκάθαρση», που έχει καταγγελθεί επανειλημμένα από το Διεθνές Δικαστήριο.
Για τον πρόεδρο Αλίεφ, το κέρδος από τον πόλεμο είναι επίσης πολιτικό. Όπως εξηγεί ο Μαχαμάντ Μιρζαλί, Αζέρος μπλόγκερ που ζει εξόριστος στη Γαλλία, στις προεδρικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για το 2025, είναι πιθανό να είναι υποψήφια η Μεχριμπάν Αλίεβα, σύζυγος του σημερινού αρχηγού του κράτους, και γι’ αυτό ο τελευταίος χρησιμοποιεί τον χρόνο μέχρι τις εκλογές για να ολοκληρώσει τους κατακτητικούς του στόχους και να αποκαταστήσει την εικόνα του. «Πριν από τον πόλεμο του 2020, ο αζέρικος λαός ήταν δυσαρεστημένος. Κορονοϊός, οικονομικά προβλήματα, ραγδαία αύξηση της ανεργίας… Το κράτος δεν βοήθησε κανέναν και η οργή του λαού κατά του Αλίεφ μεγάλωνε μέρα με τη μέρα. Γι’ αυτό ξεκίνησε τον πόλεμο: εστιάζοντας την προσοχή στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, όλοι άρχισαν να τον υμνούν», αναλύει ο ακτιβιστής. «Με κάθε μια από αυτές τις επιθέσεις, ο Αλίεφ ενισχύει τη δημοτικότητά του στο εσωτερικό».
της Elisabeth Pierson
21/09/2023 Le Figaro
Μετάφραση: Χριστίνα Σταματοπούλου
[1] INALCO: Institut National des langues et civilisations Orientales (Εθνικό Ινστιτούτο Ανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμών).
