Γενοκτονία των Αρμενίων.

Alfred de Zayas

Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΑΡΜΕΝΙΩΝ 1915-1923 ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ (1948)

Σειρά Αρμενία: Ιστορία, Πολιτισμός, Γενοκτονία

Μετάφραση- Εισαγωγή- Επιμέλεια Θεοφάνης Μαλκίδης

Με τη μετάφραση στην ελληνική γλώσσα του βιβλίου του Alfred de Zayas, για τη Γενοκτονία των Αρμενίων ακριβώς 99 χρόνια μετά τη δολοφονία της ηγεσίας των Αρμενίων στην Κωνσταντινούπολη, ανοίγει η σειρά Αρμενία: Ιστορία, Πολιτισμός, Γενοκτονία, η οποία έχει ως στόχο τη γνωριμία του ελληνικού αναγνωστικού κοινού με νέες ερευνητικές προσπάθειες για την Αρμενία και την ιστορία της. Όπως είναι γνωστό, κομβική στιγμή για την νεώτερη ιστορική πορεία του Αρμενικού λαού είναι η Γενοκτονία από τους Νεότουρκους και τους Κεμαλικούς η οποία στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 1.500.000 ανθρώπους. 

Είναι γεγονός ότι στις αρχές του 20^ο αιώνα διαπράχθηκαν εκτεταμένες δολοφονίες λαών, οι οποίες παρέμειναν στο περιθώριο της έρευνας, της καταδίκης και της τιμωρίας των ενόχων. Το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου οδήγησε, μεταξύ των άλλων, τους νικητές να κινηθούν προς την κατεύθυνση της διερεύνησης των εγκλημάτων που έγιναν από τους Νεότουρκους και στη συνέχεια από τους Κεμαλικούς, εναντίον των Ελλήνων, των Αρμενίων και των Ασσυρίων. Ωστόσο, πολιτικές και άλλες προτεραιότητες καθώς και συμφέροντα δεν επέτρεψαν τη συνέχεια της διαδικασίας και αφενός οι θύτες συνέχισαν με άλλο προσωπείο, με τον ίδιο όμως ζήλο τα εγκλήματά τους και αφενός τα θύματα πολλαπλασιάστηκαν. Έτσι δολοφονήθηκαν αυτόχθονες λαοί όπως οι Αρμένιοι, οι Έλληνες και οι Ασσύριοι, χωρίς το έγκλημα ποτέ να αναγνωριστεί και να καταδικασθεί.

Η Σύμβαση για την Πρόληψη και την Καταστολή του Εγκλήματος της Γενοκτονίας του ΟΗΕ, προέκυψε μέσα από ένα ώριμο πολιτικό και νομικό περιβάλλον, το οποίο θα στήριζε τόσο την καταδίκη του μαζικού εγκλήματος, όσο και την επανάληψη στο μέλλον παρόμοιων πράξεων.

Για τον εμπνευστή του όρου Γενοκτονία Raphael Lemkin σημείο αναφοράς για να εισαγάγει τον όρο και το περιεχόμενο της Σύμβασης που θα αναγνώριζε το μαζικό έγκλημα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ως Γενοκτονία, είχαν σαν οδηγό το Ολοκαύτωμα. Ωστόσο σύμφωνα με την έρευνα ο Lemkin οδηγήθηκε στα βασικά του συμπεράσματα από το μαζικό έγκλημα εναντίον των Αρμενίωνων και των Ελλήνων. Ένα έγκλημα που ήταν το πρότυπο για να ακολουθήσει στη συνέχεια η μαζική εξολόθρευση των ευρωπαϊκών λαών από τους Ναζί και αργότερα τα εγκλήματα εναντίον άλλων λαών τα οποία δυστυχώς συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Εγκλήματα τα οποία ο καθηγητής Alfred de Zayas αναδεικνύει, αναλύει και προβάλλει με συνέπεια, ιστορική και νομική αλήθεια, αντικειμενικότητα και κυρίως χωρίς φόβο. 

Ο Alfred de Zayas καταγράφει με ιδιαίτερη επιτυχία το ζήτημα της Γενοκτονίας των Αρμενίων με βάση τη Σύμβαση για την Πρόληψη και την Καταστολή του Εγκλήματος της Γενοκτονίας- στο βιβλίο περιλαμβάνεται ολόκληρο το κείμενο- που στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 1.500.000 ανθρώπους. Η μελέτη είναι ακόμη μία συμβολή στο ζήτημα της ανάδειξης της Γενοκτονίας των Αρμενίων, συμβολή η οποία γίνεται από έναν εξαιρετικό επιστήμονα και συνεπή αγωνιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ήταν ευτυχία η συνεργασία μας καθώς και πολύ σημαντική στιγμή να μιλήσω μαζί με τον Alfred de Zayas στο διεθνές συνέδριο που οργανώθηκε στην Κύπρο για τη Γενοκτονία και την εθνοκάθαρση εναντίον των Ελλήνων. Η συμβολή του και σ' αυτό το ζήτημα ήταν καθοριστική και θα συνεχίσει να είναι αφού υπηρετεί συστηματικά και μεθοδικά, ότι πιο σημαντικό υπάρχει: την ανθρώπινη ζωή και το σεβασμό της.

Ο Alfred de Zayas, J.D. (Harvard), Dr. phil. (Göttingen) είναι καθηγητής του διεθνούς δικαίου στη Σχολή Διπλωματίας της Γενεύης. Διετέλεσε Γραμματέας της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και επικεφαλής των αναφορών στο Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή του για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Διαβάστε  στο  περιοδικό ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ - τεύχος  Μαίου 2014-  που κυκλοφορεί και στο Ένθετο για την ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

- Η αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων: Μια υπόθεση που μας αφορά όλους,  του Θεοφάνη Μαλκίδη

Είναι διαπιστωμένο ότι οι Αρμένιοι που ζούσαν στο οθωμανικό κράτος μέχρι το 1922-1923, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας του αρμενικού λαού. Επίσης είναι κοινά αποδεκτό ότι αυτό το ιδιαίτερης αξίας κομμάτι των Αρμενίων, μπήκε στο περιθώριο αμέσως μετά τη Γενοκτονία.

Θεοφάνης Μαλίδης   Περιοδικό ΑΡΜΕΝΙΚΑ   Συνέντευξη στoν Mάικ Τσιλιγκιριάν           «Ο αρ­με­νι­κός λαός θα ζή­σει τα ε­πό­με­να χρό­νια ι­διαί­τε­ρες και μο­να­δι­κές στιγ­μές ως απο­τέ­λε­σμα των προ­σπα­θειών του για α­να­γνώρι­ση της γε­νο­κτο­νί­ας»     Ο Θε­ο­φά­νης Μαλ­κί­δης γεν­νή­θη­κε στην Α­λε­ξαν­δρού­πο­λη α­πό γο­νείς πρό­σφυ­γες α­πό την Αδρια­νού­πο­λη της Α­να­το­λι­κής Θρά­κης. Εί­ναι δι­δά­κτωρ κοι­νω­νι­κών ε­πι­στη­μών και μέ­λος της Διε­θνούς Έ­νω­σης Α­κα­δη­μα­ϊ­κών για τη Με­λέ­τη των Γε­νο­κτο­νιών η ο­ποί­α το 2007 α­να­γνώ­ρι­σε, με­τά α­πό ψη­φο­φο­ρί­α με­τα­ξύ των με­λών της, τη Γε­νο­κτο­νί­α των Ελ­λή­νων, των Αρ­με­νί­ων και των Ασ­συ­ρί­ων.   Έ­χει πραγ­μα­το­ποι­ή­σει, ­εκτός και ε­ντός Ελ­λά­δας, εισηγήσεις για το ζή­τη­μα της Γε­νο­κτο­νί­ας των Ελ­λή­νων και των Αρ­με­νί­ων, σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια και συναντήσεις.   Μεταξύ αυτών, το 2009 μί­λη­σε στην πρώ­τη εκ­δή­λω­ση των ελ­λη­νι­κών προ­σφυ­γι­κών σω­μα­τεί­ων και της Αρ­με­νι­κής κοι­νό­τη­τας για τη Γε­νο­κτο­νία, στο κτί­ριο του Ο­Η­Ε στη Νέ­α Υόρ­κη, το 2009 επίσης μίλησε για τη Γενοκτονία στην πρώτη κοινή εκδήλωση Ελλήνων, Αρμενίων και Ασσυρίων στη Στοκχόλμη η οποία οδήγησε στην αναγνώριση το επόμενο έτος από το Σουηδικό Κοινοβούλιο της Γενοκτονίας, το 2010 προ­σκλή­θη­κε α­πό τη Δη­μο­κρα­τί­α της Αρ­με­νί­ας και μί­λη­σε στο Ερεβάν στο Διε­θνές Συ­νέ­δριο για τη Σύμ­βα­ση, την Πρό­λη­ψη και την Κα­τα­στο­λή του Ε­γκλή­μα­τος της Γε­νο­κτο­νί­ας και το 2013 προσκλήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Αρμενίων και μίλησε στο Συνέδριό της στις Βρυξέλλες. Το 2009 πραγ­μα­το­ποί­η­σε τις συ­νο­μι­λί­ες με την ε­πι­τρο­πή του ι­δρύ­μα­τος που εί­ναι υ­πεύ­θυ­νο για τη λει­τουρ­γί­α της ε­λεύ­θε­ρης δια­δι­κτυα­κής ε­γκυ­κλο­παί­δειας wikipedia, το οποί­ο έ­δω­σε την ά­δεια λει­τουρ­γί­ας της wikipedia στην πο­ντια­κή διά­λε­κτο (http//pnt.wikipedia.org)   Το 2007 ε­πι­με­λή­θη­κε το δι­δα­κτι­κό εγ­χει­ρί­διο του Ρό­ναλ­ντ Λε­βί­τσκι για τη «Γε­νο­κτο­νί­α των Ελ­λή­νων του Πό­ντου» στην αγ­γλι­κή γλώσ­σα (έκ­δοση Σύλ­λο­γος Πο­ντί­ων Σι­κά­γο «Ξε­νι­τέ­ας») και το 2012 το με­τέ­φρα­σε και στην ελ­λη­νι­κή.   Για τη δρα­στη­ριό­τη­τά του στο ζήτημα της ανάδειξης της Γενοκτονίας των Ελλήνων, των Αρμενίων και των Ασσυρίων, καθώς και  θεμάτων του Ελληνισμού, έ­χει τιμηθεί τό­σο στο ε­σω­τε­ρι­κό ό­σο και το ε­ξω­τε­ρι­κό.   Τα κεί­με­να του Θεοφάνη Μαλ­κί­δη έ­χουν με­τα­φρα­σθεί στην αρ­με­νι­κή, αγ­γλι­κή, γαλ­λι­κή, ιτα­λι­κή, ι­σπα­νι­κή, ρω­σι­κή, τουρ­κι­κή, ρουμανική και αλ­βα­νι­κή γλώσ­σα, ενώ έχει μεταφράσει στην ελληνική γλώσσα, βιβλία για τη Γενοκτονία των Ελλήνων και των Αρμενίων. Κύ­ριε Μαλ­κί­δη, α­σχο­λεί­στε πολ­λά χρό­νια με το Αρ­με­νι­κό και το Πο­ντια­κό Ζή­τη­μα και ει­δι­κά με το θέ­μα της γε­νο­κτο­νί­ας. Πώς κρί­νε­τε την πρό­σφα­τη α­πό­φα­ση για την ποι­νι­κο­ποί­η­ση της άρ­νη­σης της γε­νο­κτο­νί­ας α­πό τη βου­λή της Γαλ­λί­ας και τον τρό­πο α­ντί­δρα­σης της Τουρ­κί­ας;   Η πρό­σφα­τη α­πό­φα­ση της Γαλλί­ας α­πο­τε­λεί μί­α α­κό­μη δι­καί­ω­ση της μα­κρο­χρό­νιας προ­σπά­θειας των Αρ­με­νί­ων σε ό­λον τον πλα­νή­τη. Εί­ναι το α­πο­τέ­λε­σμα της συ­νέ­πειας και της συ­νέ­χειας του αγώ­να, ο ο­ποί­ος σέ­βε­ται την ι­στο­ρί­α ε­νός λα­ού, δεν την ε­ξα­φα­νί­ζει προς ό­φε­λος ψευ­δε­πί­γρα­φων συμ­φε­ρό­ντων και συμ­μα­χιών, ε­φή­με­ρων προσ­δο­κιών και πο­λι­τι­κών κε­νολο­γιών, έ­χει ρί­ζες στο πα­ρελ­θόν, δη­λα­δή στο ζή­τη­μα της Γε­νο­κτο­νί­ας και με βάση τις ρί­ζες αυ­τές βα­δί­ζει στο πα­ρόν, δη­λα­δή βγά­ζει κλαδιά και πο­ρεύ­ε­ται   στο μέλ­λον προσ­δο­κώ­ντας καρ­πούς. Η Τουρ­κί­α θε­ω­ρεί ό­τι στη διε­θνή κοι­νό­τη­τα υ­πάρ­χει μό­νον αυ­τή και κυ­ρί­ως μό­νο η δι­κή της ο­πτι­κή. Έ­τσι όλοι θα πρέ­πει να υ­πο­τά­ξουν τη θέ­λη­σή τους και κυ­ρί­ως την ι­στο­ρί­α τους για να ι­κα­νο­ποι­η­θεί έ­νας μη­χα­νι­σμός που ε­ξα­φα­νί­ζει τους λα­ούς και την ταυ­τό­τη­τά τους. Εί­ναι προ­φα­νές ό­τι η α­ντί­δρα­σή της εί­ναι ό­μοια κα­θε­στώ­των με ε­νο­χές που αρ­νού­νται να α­ντι­με­τω­πί­σουν την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Σε κα­μί­α πε­ρί­πτω­ση δεν δεί­χνει με­τα­στροφή, ού­τε α­πο­δο­χή. Δεν πε­ρι­μέ­ναμε κά­τι δια­φο­ρε­τι­κό α­πό την Τουρ­κί­α, αυ­τό που προσ­δο­κού­με εί­ναι να συ­νε­χί­σει τον έ­ντι­μο και συ­νε­πή α­γώ­να του ο αρμε­νι­κός λα­ός και άλ­λοι λα­οί, ώ­στε το κα­θε­στώς τύ­που α­παρ­τχά­ι­ντ ό­πως αυ­τό στην Τουρ­κί­α να κα­ταρ­ρεύ­σει α­πό το βά­ρος των ε­γκλη­μά­των του και της ιστο­ρι­κής α­νά­γκης και αι­τή­μα­τος του τουρ­κι­κού λα­ού για δη­μο­κρα­τί­α και ε­λευ­θε­ρί­α.   Νο­μί­ζε­τε ό­τι το πα­ρά­δειγ­μα της Γαλ­λί­ας θα το ακο­λου­θή­σουν και άλ­λες χώ­ρες;   Έ­χω την ά­πο­ψη, η ο­ποί­α τεί­νει να γί­νει βε­βαιό­τη­τα ό­τι η συ­νέ­πεια του αγώ­να των Αρ­με­νί­ων και των ορ­γα­νώ­σε­ών τους αλ­λά και άλ­λων πο­λι­τι­κών, ι­στο­ρι­κών και ε­ρευ­νη­τών, θα ο­δη­γή­σει και σε άλ­λες α­να­γνω­ρί­σεις της Γε­νο­κτο­νί­ας και ο­πωσ­δή­πο­τε και στο ε­πό­με­νο στά­διο που εί­ναι η ποι­νι­κο­ποί­η­ση της άρ­νη­σής της. Βρι­σκό­μα­στε στο μέ­σον μί­ας με­γά­λης προ­σπά­θειας. Σε και­ρούς πο­λύ δύ­σκο­λους, α­μέ­σως με­τά το Β΄ Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο οι Αρ­μέ­νιοι ξεκί­νη­σαν έ­να δύ­σκο­λο και α­νη­φο­ρι­κό δρό­μο για να α­να­δεί­ξουν το ζή­τη­μα της Γε­νο­κτο­νί­ας. Εί­χαν μα­ζί τους την α­λή­θεια και το εύ­ρη­μα του Ρα­φα­ήλ Λέμ­κιν, του αν­θρώ­που που ει­σή­γα­γε την ελ­λη­νι­κή λέ­ξη Γε­νο­κτο­νί­α στο διεθνές στε­ρέ­ω­μα, πε­ρί Γενο­κτο­νί­ας Αρ­μενί­ων και Ελ­λή­νων. Ό­πως σας είναι γνω­στό ε­δώ και και­ρό έ­χου­με α­να­δεί­ξει το ι­στο­ρι­κό αυ­τό ντο­κου­μέ­ντο, ό­τι ο Λέμ­κιν για να στη­ρί­ξει τα ε­πι­χει­ρή­μα­τά του α­να­φέρ­θη­κε στην ε­ξό­ντω­ση των Ελ­λήνων και των Αρ­με­νί­ων. Δείτε τα σχε­τι­κά δη­μο­σιεύ­μα­τα,   «Genocide»- ε­φη­με­ρί­δα The New York Times August 26, 1946 και «The Genocide under the Law of Nations- ε­φη­με­ρί­δα The New York Times January 5, 1947. Οι Αρ­μένιοι λοι­πόν συ­νέ­χι­σαν ό­πως εί­χαν το χρέ­ος και την ευ­θύ­νη να πρά­ξουν και α­νέ­δει­ξαν έ­να α­πο­σιω­πη­μέ­νο έ­γκλη­μα. Θαυ­μά­ζω πραγ­μα­τι­κά το λα­ό αυ­τό που μέ­σα σε κοι­νω­νι­κές και οι­κο­νο­μι­κές δυ­σκο­λί­ες και πά­μπολ­λες πο­λι­τι­κές Συ­μπλη­γά­δες μπόρε­σε και έ­φτα­σε το ζή­τη­μα σε τό­σο υ­ψη­λό ε­πί­πεδο. Α­να­γνω­ρί­σεις, πα­γκόσμιο εν­δια­φέ­ρον, ιν­στι­τού­τα, μου­σεί­α και πα­νε­πι­στη­μιακές έ­δρες, βι­βλί­α και κι­νη­μα­το­γρα­φι­κές ται­νί­ες, και κυ­ρί­ως βιω­μα­τι­κή - ψυ­χι­κή σχέ­ση του αρ­με­νι­κού λα­ού με το ζήτη­μα της Γε­νο­κτο­νί­ας. Ο αρ­με­νι­κός λαός θα ζή­σει τα ε­πό­με­να χρό­νια ι­διαί­τε­ρες και μο­να­δι­κές στιγ­μές ως απο­τέ­λε­σμα των προ­σπα­θειών του για α­να­γνώρι­ση της γε­νο­κτο­νί­ας. Με­τά τη Σταύρω­σή του έρ­χε­ται η Α­νά­στα­ση.   Σή­με­ρα πό­σο κο­ντά εί­ναι η Τουρ­κί­α στο να α­πο­δε­χθεί την ι­στο­ρί­α της, με ό­τι αυτό ση­μαί­νει;   Ό­σον α­φο­ρά την Τουρ­κί­α, πα­ρό­τι ε­δώ και και­ρό τρο­φο­δο­τεί τα α­νά κό­σμο φι­λι­κά κα­θε­στώ­τα και μέ­σα ε­νη­μέ­ρω­σης με δη­λώ­σεις πε­ρί εκ­συγ­χρο­νι­σμού, ε­ξευ­ρω­πα­ϊ­σμού, α­πο­δοχής του πα­ρελ­θό­ντος της και άλ­λα σχε­τι­κά προ­πα­γαν­δι­στι­κά σχή­μα­τα, η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα είναι άλ­λη. Αρ­νεί­ται να συμ­βι­βα­στεί, να α­ποδε­χθεί και να δη­λώ­σει την ευ­θύ­νη της. Η στά­ση της, ό­ταν δεν εί­ναι θρα­σύδει­λη και θε­α­τρι­κή- «α­πει­λές», α­νά­κλη­ση δι­πλωμα­τών κλπ- δεί­χνει έ­να κα­θε­στώς που λει­τουργεί με φό­βο και με σπα­σμω­δι­κές κι­νή­σεις (συλ­λή­ψεις α­κτι­βι­στών, φυ­λα­κί­σεις, κα­τα­δί­κες, πο­λι­τι­κές δο­λο­φο­νί­ες, κ.ά). Δεν μπορεί, το κα­θε­στώς αυ­τό, να δια­νο­η­θεί και κυ­ρί­ως να δει τί­πο­τα άλ­λο πέ­ραν του τουρ­κι­κού ως α­λη­θές.   Ω­στό­σο στην τουρ­κι­κή κοι­νω­νί­α γί­νε­ται μί­α «ε­πα­νά­στα­ση», τη­ρου­μέ­νων των α­να­λο­γιών και των ο­ρί­ων της κοινω­νί­ας   στο ε­σω­τε­ρι­κό της. Η τουρ­κι­κή κοι­νω­νί­α δεί­χνει μί­α στά­ση α­πο­δο­χής της α­λή­θειας. Εί­ναι βέ­βαιο ότι αυ­τοί που γνω­ρί­ζουν α­γω­νί­ζο­νται ώ­στε   ο τουρ­κι­κός λα­ός να ζη­τή­σει συ­γνώ­μη και να α­παλ­λα­γεί α­πό την ευ­θύ­νη του. Εί­ναι κα­τά τη γνώ­μη μου μί­α α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κή κί­νη­ση που τη χρειά­ζε­ται η κοινωνί­α στην Τουρ­κί­α και εύ­χο­μαι να την πρά­ξει σύ­ντο­μα και η τουρ­κι­κή πο­λι­τι­κή τά­ξη. Ό­πως α­να­φέ­ρε­ται το σχε­τι­κό χωρί­ο στο κα­τά Ιω­άν­νη Ευαγ­γέ­λιο (Η’ 32), το ο­ποί­ο προ­τεί­νω να το δια­βά­σουν οι εν­δια­φε­ρό­με­νοι, «γνώ­σθε­σε την α­λή­θειαν και η α­λή­θεια α­πε­λευ­θε­ρώσει υ­μάς».   Η στά­ση της τουρ­κι­κής κυ­βέρ­νη­σης σε ό­τι α­φο­ρά τη δια­δι­κα­σί­α εκ­δη­μο­κρα­τι­σμού του κρά­τους με στό­χο την ευ­ρω­πα­ϊ­κή έ­ντα­ξη α­πό την μια πλευ­ρά και α­πό την άλ­λη οι φυ­λα­κί­σεις δη­μο­σιο­γρά­φων α­γω­νι­στών και δια­νο­ου­μέ­νων, με πρό­σφα­το πα­ρά­δειγ­μα του Ρα­γκίπ Ζα­ρά­κο­γλου, πό­σο α­κό­μη μπο­ρεί να συ­νε­χι­στεί;   Έ­να μέ­ρος της πο­λι­τι­κής και της κοι­νής γνώ­μης στην Ευ­ρώ­πη, το κομ­μάτι αυ­τό υ­πάρ­χει και στην Ελ­λά­δα, θε­ω­ρεί ό­τι με την έ­ντα­ξη της Τουρ­κί­ας στην Ευ­ρω­πα­ϊ­κή Έ­νω­ση ό­λα τα εκ­κρε­μή ζη­τή­μα­τα θα ε­πι­λυ­θούν αυ­τομά­τως. Ότι δη­λα­δή η Τουρ­κί­α θα εκ­δη­μο­κρα­τιστεί, θα στα­μα­τή­σει να έ­χει χι­λιά­δες φυλακι­σμέ­νους πο­λι­τι­κούς, δια­νο­ου­μέ­νους και α­γω­νι­στές των αν­θρω­πί­νων δι­καιω­μά­των και θα βα­δί­σει μπρο­στά έ­χο­ντας α­πο­δε­χτεί το πα­ρελ­θόν της. Σας θυμί­ζω ό­τι α­ντί­στοι­χα ε­πι­χει­ρή­μα­τα υ­πήρχαν και στον Ψυ­χρό Πό­λε­μο για να ε­νταχθεί η Τουρ­κί­α στο ΝΑ­ΤΟ και άλ­λους δυτι­κούς ορ­γα­νι­σμούς. Όπως γνω­ρί­ζε­τε η σχε­τι­κή ε­πι­χει­ρη­μα­το­λο­γί­α κα­τέρ­ρευ­σε με ο­δυ­νη­ρό τρό­πο («Σε­πτεμ­βρια­νά», δο­λο­φο­νί­ες, φυ­λα­κί­σεις) και κα­ταρ­ρέ­ει και σή­με­ρα α­φού δεν έ­χει ού­τε θε­μέ­λια, ού­τε α­λη­θι­νή προ­ο­πτι­κή. Μί­α α­κό­μη φυ­λά­κι­ση και δί­ω­ξη του εκ­δό­τη Ρα­γκίπ Ζαρά­κο­γλου μα­ζί με χι­λιά­δες άλ­λες, δεί­χνει ό­τι το κα­θε­στώς αυ­τό που συ­ντη­ρεί τη βί­α για να α­να­πα­ρά­γε­ται δεν μπο­ρεί να πρά­ξει ού­τε το πα­ρα­μι­κρό για να θε­ω­ρηθεί α­πό αυ­ταρ­χι­κό, δη­μο­κρα­τι­κό και σύγ­χρονο. Πό­σο μάλ­λον να α­πο­δε­χθεί τη Γε­νο­κτο­νί­α ε­κα­τομ­μυ­ρί­ων αν­θρώ­πων πριν ένα πε­ρί­που αιώ­να, Γε­νο­κτο­νί­α η ο­ποί­α συ­νεχί­ζε­ται με άλ­λα μέ­σα και τρό­πους α­κό­μη και σή­με­ρα.   Μι­λή­στε μας για το βι­βλί­ο που συγ­γρά­ψα­τε μα­ζί με τους τούρ­κους συγγρα­φείς Ρα­γκίπ Ζα­ρά­κο­γλου και Σαΐτ Τσε­τί­νο­γλου για τη γε­νο­κτο­νί­α των Ελ­λήνων και ει­δι­κό­τε­ρα στον Πό­ντο.   Το βι­βλί­ο στην ελ­λη­νι­κή και την αγ­γλι­κή γλώσ­σα α­πο­τε­λεί­ται α­πό τα κεί­μενα του Ρα­γκίπ Ζα­ρά­κο­λου, του συγ­γρα­φέ­α Σαΐτ Τσε­τί­νο­γλου, συ­νερ­γά­τη του Ζαρά­κο­λου και το δι­κό μου. Ο Ρα­γκίπ Ζαρά­κο­λου στο κεί­με­νό του α­να­φέ­ρει ό­τι «οι γε­νο­κτο­νί­ες έ­γι­ναν. Α­πο­μέ­νει να προ­σπα­θή­σου­με να α­να­γνω­ρι­στούν α­πό ό­λους. Δεν μπο­ρεί να συ­νε­χι­στεί η σημε­ρι­νή κα­τά­στα­ση στην Τουρ­κί­α, ό­που το κα­θε­στώς έ­χει με­τα­τρέ­ψει τους αν­θρώ­πους σε σκλά­βους. Η Τουρ­κί­α πρέ­πει να α­να­γνω­ρί­σει τη Γε­νο­κτο­νί­α». Ο Σαΐτ Τσε­τί­νο­γλου ση­μειώ­νει τη με­γά­λη ευ­θύ­νη της Γερ­μα­νί­ας για τη γε­νο­κτο­νί­α αλ­λά και άλ­λων δυ­νά­με­ων (Αγ­γλί­α, Γαλ­λί­α, Η.Π.Α., Ι­τα­λί­α ) που έ­μει­ναν α­διά­φο­ρα στην ε­ξό­ντω­ση των αρ­χαί­ων λα­ών της Α­να­τολής. Το βι­βλί­ο, έκ­δο­ση της Λέ­σχης Πο­ντί­ων Νο­μού Κα­βά­λας, εί­ναι χο­ρη­γί­α του Θε­μι­στο­κλή Α­να­νιά­δη συγ­γε­νή του Συ­με­ών Α­να­νιά­δη, α­θλη­τή του Συλ­λό­γου «Πό­ντος» του Κολ­λε­γί­ου «Α­να­τό­λια», ο ο­ποί­ος α­παγ­χο­νί­στη­κε το 1921 στην Α­μά­σεια, εί­ναι μία συμ­βο­λή στον με­γά­λο ι­στο­ρι­κό, πο­λι­τι­κό και η­θι­κό α­γώ­να α­να­γνώ­ρι­σης της Γε­νο­κτο­νί­ας. Και εί­ναι ση­μα­ντι­κό το βι­βλί­ο αυ­τό   α­φού για πρώ­τη φο­ρά δύ­ο Τούρ­κοι δια­νο­ού­με­νοι γρά­φουν και δη­μο­σιεύ­ουν βι­βλί­ο για τη Γε­νο­κτο­νί­α ε­νι­σχύ­ο­ντας τον α­γώ­να για την α­να­γνώ­ρι­ση. Εί­ναι αυ­τό που σας πε­ριέ­γρα­ψα πα­ρα­πά­νω. Η τουρ­κι­κή κοι­νω­νί­α της γνώ­σης, της δρά­σης και του πο­λι­τι­κού αγώ­να, δεί­χνει μί­α άλ­λη ο­δό, τε­λεί­ως δια­φο­ρε­τι­κή α­πό αυ­τήν του ρα­τσι­στι­κού τουρ­κι­κού κρά­τους που δο­λο­φό­νη­σε και δο­λο­φο­νεί. Αυ­τήν την ο­δό έ­χου­με επι­λέ­ξει, γνω­ρί­ζο­ντας τα ε­μπό­δια και το κό­στος, γνω­ρί­ζο­ντας και τι έ­χου­με απέ­να­ντι. Γνω­ρί­ζου­με ό­μως ό­τι το α­πο­τέ­λε­σμα θα εί­ναι νι­κη­φό­ρο. Ό­πως έ­λε­γε και ο Γκά­ντι, μπο­ρεί ο τύ­ραν­νος να δεί­χνει α­νί­κη­τος, αλ­λά στο τέ­λος νι­κά η α­λή­θεια.   Ε­πί­σης, με­τα­φρά­σα­τε και επι­με­λη­θή­κα­τε και το βι­βλί­ο του Ευ­θύ­μιου Κου­ζι­νού «Ει­κο­σι­τρί­α χρό­νια στη Μι­κρά Ασί­α» το ο­ποί­ο έ­χει και με­γά­λο εν­δια­φέ­ρον για τους Αρ­με­νίους.   Πράγ­μα­τι, η έ­ρευ­να για το ζή­τη­μα της γε­νο­κτο­νί­ας των Ελ­λή­νων και ει­δι­κά στον Πό­ντο, το σύλλο­γο «Πό­ντος» του Κολλε­γί­ου Α­να­τό­λια της Μερ­ζι­φού­ντας και για την προ­σφορά του στον Ελ­λη­νι­σμό ο­δή­γη­σε στην α­να­κάλυ­ψη ε­νός ση­μα­ντι­κού έρ­γου ε­νός μα­θη­τή του Κολ­λε­γί­ου «Α­να­τό­λια», του Ευ­θύ­μιου Κου­ζι­νού. Ο Ευ­θύ­μιος Κου­ζι­νός γεν­νή­θη­κε το 1899 στο Α­λα­τσάμ (Λε­ο­ντό­πο­λις ή Λε­ο­ντού­πολις- τουρ­κ. Alacam) του Πό­ντου, 27 χλμ. δυ­τι­κά α­πό τη Σαμ­ψού­ντα και φοί­τη­σε στο Κολ­λέ­γιο «Α­να­τό­λια», α­πό το 1913 μέ­χρι και το 1921. Το 1922 έ­φυ­γε μα­ζί με τους άλ­λους πρό­σφυ­γες για την Ελ­λά­δα και το ε­πό­με­νο έ­τος με­τα­νά­στευ­σε στις Η­ΠΑ, ό­που μέ­σω της Α­με­ρι­κα­νικής φι­λαν­θρω­πι­κής ορ­γά­νω­σης «Near East Relief», ε­νη­μέ­ρωνε το α­με­ρι­κα­νι­κό κοι­νό για τη Γε­νο­κτονί­α. Το βι­βλί­ο «Ει­κο­σι­τρί­α χρό­νια στη Μικρά Α­σί­α» στη­ρί­χτη­κε στις δια­λέ­ξεις του Ευ­θύ­μιου Κου­ζι­νού «Η Ζω­ή μου στην Τουρ­κί­α», οι ο­ποί­ες πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν στο Κολ­λέ­γιο Bates (Maine) στο χρο­νι­κό διά­στη­μα 1923-1925 και στο Πα­νε­πι­στή­μιο Northwestern την πε­ρί­ο­δο 1926-1927. Ε­πί­σης, χρησι­μο­ποι­ή­θη­κε το κεί­με­νό του «Ση­μειώ­σεις στους προ­σφυ­γι­κούς κα­ταυ­λι­σμούς στην Α­θή­να (1922-1923)». Το βι­βλί­ο του Ευ­θύ­μιου Κου­ζι­νού δί­νει ι­διαί­τε­ρες και με­γά­λης α­ξί­ας πληρο­φο­ρί­ες οι ο­ποί­ες εί­ναι πα­ντε­λώς ά­γνω­στες, για τη ζω­ή και τις διώ­ξεις Ελ­λή­νων και Αρ­με­νί­ων, για τον Μου­στα­φά Κε­μάλ, για τα τάγ­μα­τα ερ­γα­σί­ας, για τους Έλ­λη­νες και τους Αρ­με­νίους που έ­ζη­σαν και δο­λο­φο­νήθη­καν μα­ζί στο Κολ­λέ­γιο «Ανατό­λια» Μερ­ζι­φού­ντας, για τη δρά­ση του α­θλη­τι­κού Συλ­λό­γου «Πό­ντος», για την τύ­χη των με­λών του και ει­δι­κό­τε­ρα για έ­να ε­ξέ­χον μέ­λος του και φί­λο του συγ­γρα­φέ­α. Τον Συ­με­ών Α­να­νιά­δη, τον α­θλη­τή του «Πό­ντος» και μα­θη­τή του «Α­να­τό­λια», ο ο­ποί­ος α­παγχο­νί­στη­κε το 1921 στην Α­μά­σεια, μα­ζί με κα­θη­γη­τές και μα­θη­τές του Κολ­λε­γί­ου. Το βι­βλί­ο «Ει­κο­σι­τρί­α χρό­νια στη Μι­κρά Ασί­α» του Ευ­θύ­μιου Κου­ζι­νού το ο­ποί­ο εκ­δό­θηκε το 1969 στη Νέ­α Υόρ­κη, α­πο­τε­λεί μί­α σημα­ντι­κή πη­γή για τους Έλ­λη­νες και για τους Αρ­μενίους που ζού­σαν στον Πό­ντο. Την έκ­δο­ση του με­τα­φρα­σμέ­νου στην ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα βι­βλί­ου, το ο­ποί­ο έ­γι­νε χά­ρη στη χο­ρη­γί­α του Θε­μι­στο­κλή Α­να­νιά­δη, είμαι βέ­βαιος ό­τι θα α­κο­λου­θή­σουν και άλ­λες, που θα δεί­ξουν την ι­στο­ρι­κή πο­ρεί­α και δια­δρο­μή των Ελ­λή­νων και των Αρ­με­νί­ων, την ι­στο­ρί­α σω­μα­τεί­ων, σχο­λεί­ων και αν­θρώ­πων ό­πως ο Συ­με­ών Α­να­νιά­δης και ο κα­θη­γη­τής Κα­ρα­μπέτ Κο­τζα­γιάν, που ξε­χώ­ρι­σαν με τη δρα­στη­ριό­τη­τά τους και α­πέ­δει­ξαν με τη θυ­σί­α τους την α­νι­διο­τε­λή κοι­νω­νι­κή και ε­θνι­κή τους προ­σφο­ρά.   Οι σχέ­σεις Ελ­λά­δος-Αρ­με­νί­ας στο ε­πι­στη­μο­νι­κό πε­δί­ο του εν­δια­φέ­ρο­ντός σας, σε τι ε­πί­πε­δο υ­φί­στα­νται σή­με­ρα και τι θα προ­τεί­να­τε για το μέλ­λον;   Ε­κτι­μώ, λό­γω των πολ­λών και συ­νε­χών ε­πα­φών με διακε­κρι­μέ­νους Αρ­μέ­νιους ε­ρευ­νη­τές τό­σο στην Αρ­με­νί­α ό­σο και αλ­λού, ό­τι βρι­σκό­μα­στε σε ε­ξαι­ρε­τικό ε­πί­πε­δο. Σ’ αυ­τό ση­μα­ντικός α­ρω­γός α­πο­τε­λεί ο κοι­νός ι­στο­ρι­κός δεσμός και η μα­κρο­χρό­νια φι­λί­α που έ­χει α­να­πτυ­χθεί με­τα­ξύ των δύ­ο λα­ών. Μά­λι­στα ο δε­σμός και η φι­λί­α αυ­τή ε­νι­σχύ­ε­ται με κοι­νές δρα­στη­ριό­τη­τες που έ­χουν και κα­λύ­τε­ρο α­πο­τέ­λε­σμα. Για πα­ρά­δειγ­μα σας α­να­φέ­ρω την προ­σπά­θεια Ελ­λή­νων και Αρ­με­νί­ων (μα­ζί και με τους Ασ­σύ­ριους) στη Σου­η­δί­α η ο­ποί­α έφε­ρε την α­να­γνώ­ρι­ση της Γε­νο­κτο­νί­ας το 2010, τις α­νά τον πλα­νή­τη κοι­νές πα­ρου­σιά­σεις μας για το ζή­τη­μα της Γε­νο­κτο­νί­ας κα­θώς και τις με­τα­φρά­σεις έρ­γων για το ί­διο θέ­μα, στην ελ­λη­νι­κή και αρ­με­νι­κή γλώσ­σα. Οι πα­ρα­πά­νω δρα­στη­ριό­τη­τες α­πο­τε­λούν εν­δει­κτι­κές και μό­νο της προ­σπά­θειάς μας   και θε­ω­ρώ ό­τι θα έ­χουν συ­νέ­χεια με ά­με­σα και α­πτά α­πο­τε­λέσμα­τα. Ό,τι σχε­τί­ζε­ται με το μέλ­λον, υ­πάρχει η γνω­στή πρό­τα­σή μου, την ο­ποί­α ε­πα­να­λαμ­βά­νω και μέ­σα α­πό το πε­ριο­δι­κό σας για τη δη­μιουρ­γί­α στην Ελ­λά­δα ε­νός ε­ρευ­νη­τι­κού κέ­ντρου για τη Γε­νο­κτο­νί­α με την ο­νο­μα­σί­α «Ρα­φα­ήλ Λέμ­κιν». Κέ­ντρο το ο­ποί­ο μπο­ρεί να α­πο­τε­λέσει το­μή στην έ­ρευ­να και την πο­λι­τι­κή προ­σπά­θεια για την α­νά­δει­ξη της Γε­νο­κτο­νί­ας. Σ’ αυ­τό μπο­ρεί να συμ­μετά­σχουν Αρ­μέ­νιοι, Έλ­λη­νες, Ασ­σύ­ριοι, και κά­θε λα­ός που έ­χει υ­πο­στεί Γε­νο­κτο­νί­α, και να α­πο­τε­λέ­σει μί­α θε­σμο­θε­τη­μέ­νη μορ­φή τεκ­μη­ρί­ω­σης του Ε­γκλή­μα­τος ε­νά­ντια στους λα­ούς μας. Ε­πί­σης στην Αρ­με­νί­α τα πα­νε­πι­στήμια και η Α­κα­δη­μί­α θα μπο­ρού­σαν να δη­μιουρ­γή­σουν κύ­κλο μα­θη­μά­των που θα μπο­ρού­σαν να ε­ξε­λι­χθούν σε έ­δρα για τη Γε­νο­κτο­νί­α των Ελ­λή­νων. Γνω­ρί­ζω ή­δη τρεις συ­να­δέλ­φους στην Αρ­με­νί­α με τους ο­ποί­ους συ­νερ­γα­ζό­μα­στε πο­λύ στε­νά, οι ο­ποί­οι α­σχο­λού­νται σε δι­δα­κτο­ρι­κό ε­πί­πε­δο με το θέ­μα και θα μπο­ρού­σαν να α­πο­τε­λέ­σουν το πρώ­το προ­σω­πι­κό. Την ί­δια στιγ­μή στην Ελ­λά­δα, ό­λοι γνω­ρί­ζου­με τις ε­ξαι­ρε­τι­κές προ­σπά­θειες του κα­θη­γη­τή Ι. Χα­σιώ­τη για το ζή­τη­μα της ι­στο­ρί­ας και της Γε­νο­κτο­νί­ας των Αρ­με­νί­ων, α­πό τη δι­κή μου πλευ­ρά, ή­δη το πράτ­τω ε­δώ και και­ρό, δι­δά­σκω τη Γε­νο­κτο­νί­α των Αρ­μενί­ων, ε­νώ το ζή­τη­μα μπο­ρεί να α­να­δει­χθεί α­κό­μη πε­ρισ­σό­τε­ρο με την ε­νίσχυ­ση και βο­ή­θεια ό­λων μας. Κά­θε προ­σπά­θεια, έ­στω και μι­κρή, μπο­ρεί να συμ­βάλ­λει α­πο­φα­σι­στι­κά στη δι­καίω­ση και α­νά­δει­ξη του ζη­τή­μα­τος της Γε­νο­κτο­νί­ας και της ι­στο­ρι­κής α­λή­θειας. Έ­χου­με με­γά­λη ευ­θύ­νη έ­να­ντι των δικών μας προ­γό­νων και α­πο­γό­νων, Αρ­με­νί­ων και Ελ­λή­νων, έ­να­ντι κά­θε αν­θρώ­που που έ­χα­σε τη ζω­ή του, να μη στα­ματή­σου­με, να μη φο­βη­θού­με, να συ­νε­χί­σου­με μέ­χρι την τε­λι­κή νίκη.