Οι διώξεις των Ελλήνων από την πρώην Σοβιετική Ένωση και το σημερινό χρέος μας.

Θεοφάνης Μαλκίδης

 

Οι διώξεις των Ελλήνων από την πρώην Σοβιετική Ένωση και το σημερινό χρέος μας.

 

Η επέτειος εκδίωξης  των Ελλήνων της πρώην Σοβιετικής Ένωσης

Ο Ελευθέριος Παυλίδης, πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας Οδησσού στις αρχές του 20ου αιώνα, στο μεγάλης σημασίας του βιβλίο για τον Ελληνισμό της Ρωσίας, τονίζει στην εισαγωγή του ότι «κανενός τμήματος του εν διασπορά Ελληνισμού η ιστορία δεν συνδέεται τόσον στενά με την καθόλου ιστορίαν του Ελληνικού Έθνους, όσον στενά και αδιάσπαστα είναι συνδεδεμένην με αυτήν η ιστορία του Ελληνισμού της Ρωσίας. Και όχι μόνον με την αρχαίαν ημών ιστορίαν συνδέεται η ιστορία του Ελληνισμού της Ρωσίας, αλλά και με την ιστορία της νεωτέρας Ελλάδος συνδέεται στενώτατα, και αυτή δε η ιδεά της συστηματικής οργανώσεως των ενεργειών δια την ανεξαρτησίαν του Έθνους, ύστερα από πολλών αιώνων δουλείαν, εγεννήθη και εξεκολάφθη εις τα σπλάχνα του Ελληνισμού της Ρωσίας».

H παρουσία των Ελλήνων στο Bόρειο Eύξεινο Πόντο, στις ρωσικές ακτές ανάγεται στα μυθικά χρόνια και συνδέεται με τα ονόματα του Προμηθέα, του Φρίξου, του Hρακλή, των Aργοναυτών και άλλων ηρώων, γεγονός που αποδεικνύει ότι η περιοχή ήταν γνωστή στους ελληνικούς πληθυσμούς. Μία περιοχή στην οποία εγκαταστάθηκαν ελληνικοί πληθυσμοί οι οποίοι διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην εξέλιξη της ελληνικής ιστορίας, και ειδικότερα στην εθνική παλιγγενεσία του 1821.

Μετά από δύσκολες περιόδους, τόσο στη Ρωσία, τη Γεωργία, την Ουκρανία, την Αρμενία και αργότερα στη Σοβιετική Ένωση, ο Ελληνισμός αντιστάθηκε διατηρώντας την ταυτότητά του. Ο χώρος αυτός για πολλά χρόνια ήταν τόπος αναζήτησης εργασίας αλλά και καταφύγιο για τους διωκόμενους από τη Γενοκτονία των Νεότουρκων και των Κεμαλικών, Ελλήνων. Τα πρώτα χρόνια μετά το 1917, οι Έλληνες που ζούσαν στη Σοβιετική Ένωση, πέρασαν μια “άνοιξη”, αφού το νέο καθεστώς επέτρεψε να ιδρυθούν σχολεία και να αναδειχεθεί η εθνική ταυτότητα. Οι Έλληνες οργάνωσαν πολιτιστικούς συλλόγους, ενώσεις, τύπωσαν εφημερίδες, περιοδικά και βιβλία, ενώ οι Έλληνες που ήρθαν μετά τη Γενοκτονία, έδωσαν και αυτοί με τη σειρά τους νέα ώθηση. Γρήγορα όμως και ιδιαίτερα μετά την άνοδο στην εξουσία του Στάλιν, εφαρμόστηκε ένα μεγάλο πρόγραμμα εξόντωσης των Ελλήνων, με το πρόσχημα της κίνησης τους για δημιουργία ανεξάρτητου κράτους στα πλαίσια της Σοβιετικής Ένωσης.

Οι μαζικές διώξεις εντείνονται στα τέλη του 1936 και κορυφώνονται το 1937 και 1938. Με κριτήριο την εθνική ταυτότητα και με πρόσχημα ενίοτε την κομματική αφοσίωση εξαπολύονται εκκαθαρίσεις εναντίον των Ελλήνων. Οι διωγμοί για τους Έλληνες παίρνουν διαστάσεις γενοκτονίας. Χιλιάδες Έλληνες εκτελούνται με την κατηγορία του «εχθρού του λαού». Ολόκληρη η ελληνική ηγεσία και η πλειοψηφία των ενήλικων Ελλήνων συνελήφθη και εξοντώθηκε. Μεγαλύτερη βιαιότητα από το καθεστώς εντοπίζεται στη νότια Ρωσία, ενώ πραγματοποιήθηκαν τέσσερα διαδοχικά κύματα μαζικών διώξεων ( Οκτώβριος 1937, Φεβρουάριος και Ιούλιος 1938 και Φεβρουάριος του 1939). Ταυτόχρονα απαγορεύεται η λειτουργία όλων των ελληνικών ιδρυμάτων και θεσμών με πρώτες τις σχολικές μονάδες. Πρέπει να σημειωθεί ότι το 1937 εκδόθηκε διαταγή με την οποία επιτρεπόταν η σύλληψη ως όμηρων των συγγενών των κατηγορούμενων αλλά και η σύλληψη παιδιών έως 12 ετών και την καταδίκη τους ακόμα και με τις βαρύτερες ποινές, με απώτερο σκοπό τη διευκόλυνση της εξόντωσης των παιδιών των «εχθρών του λαού». Τα παιδιά που συλλαμβάνονταν αναγκάζονταν να αλλάξουν το όνομα τους αρνούμενα τους κατάδικους γονείς τους. Η γενοκτονία συνεχίστηκε με την εκτέλεση χιλιάδων Ελλήνων ή με την εξορία τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Σιβηρίας.

Τον Αύγουστο του 1938 έκλεισαν όλα τα ελληνικά σχολεία ενώ η διδασκαλία άρχισε να γίνεται στη ρωσική γλώσσα και κάποιες φορές και στη γλώσσα της δημοκρατίας στην οποία ζούσαν. Η προπαγανδιστική διδασκαλία εφαρμόζεται κατά γράμμα ενώ η σύνθεση των μαθητών είναι πολυεθνική με σκοπό τον «εκσοβιετισμό» των νέων πολιτών. Αντίστοιχη κατάληξη είχαν και οι εκκλησίες οι οποίες όσες δεν κατεδαφίστηκαν μετατράπηκαν σε κοινόβια, στάβλους, γυμναστήρια και αποθήκες. Οι διώξεις έφτασαν σε τέτοιο βαθμό ώστε κινδύνευσε ο πλήρης αφανισμός του Ελληνισμού από τα εδάφη στα οποία διέμενε επί 2.500 χρόνια.

Ένα νέο κύμα εκτοπίσεων των ελλήνων άρχισε με την έναρξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου αφού ολόκληροι λαοί θεωρήθηκαν ύποπτοι για προδοσία. Όσοι επέζησαν εκδιώχθηκαν προς την στις περιοχές του Ουζμπεκιστάν, του Καζακστάν και στη Νότια Σιβηρία. Οι Έλληνες των παραλίων περιοχών εκτοπίστηκαν προς την ενδοχώρα, και τις κατοικίες τους κατέλαβαν οι γηγενείς πληθυσμοί των δημοκρατιών. Οι Έλληνες που χάθηκαν αυτό το διάστημα υπολογίζονται σε πάνω από 47.000.

Μ’ αυτό το πρόσχημα που μόλις στη δεκαετία του 1950 αποκαλύφθηκε η πλαστότητά του, έγινε προσπάθεια εξάλειψης της ελληνικής εθνικής ταυτότητας και συγχώνευση της γλώσσας των μειονοτήτων σε κοινή γλώσσα. Χιλιάδες Έλληνες θα περάσουν από τα γκούλαγκ, τα ειδικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, που δημιουργούνταν από τους ίδιους τους εξόριστους σε δύσβατες, απομακρυσμένες περιοχές, ειδικών και δύσκολων κλιματολογικών συνθηκών.Μεγάλες διώξεις θα υποστούν οι κάτοχοι ελλαδικού διαβατηρίου, που θεωρήθηκαν συνεργάτες ξένης χώρας στο σχέδιο διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης, παρά το γεγονός ότι οι Έλληνες στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου θα θυσιαστούν αντιστεκόμενοι στο Ναζισμό. Ο αεροπόρος Κοκκινάκης οι 97 νεκροί του χωριού Κούμα, κοντά στο Σοχούμι, είναι ορισμένα παραδείγματα.

Μόνο μετά το θάνατο του Στάλιν και την άνοδο στη θέση του γενικού γραμματέα του Ν. Χρουστσόφ αναγνωρίστηκαν ένας μεγάλος αριθμός δολοφονιών και αποκαταστάθηκαν οι Έλληνες που είχαν σπιλωθεί με τις κατηγορίες των προδοτών.

Όλη αυτή την περίοδο και μέχρι το 1985 η έλευση των Ελλήνων από την Σοβιετική Ένωση στην Ελλάδα ήταν πολύ δύσκολη έως αδύνατη, μια και ψυχροπολεμικοί λόγοι δεν επέτρεπαν καμιά επικοινωνία, αλλά και λόγω ότι το ίδιο το ελλαδικό κράτος αρνούνταν την ύπαρξη αυτού του Ελληνισμού.

Αμέσως όμως μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Μιχαήλ Γκορμπατσώφ το 1985 και την υιοθέτηση της πολιτικής της περεστρόικα και της γκλάσνοστ έγιναν κινήσεις φιλελευθεροποίησης που επέτρεψαν τους Έλληνες, ενώ με τη διάλυση της πρώην ΕΣΣΔ η πλειοψηφία τους ήρθε στην Ελλάδα.

Οι Έλληνες της Ρωσίας και της Σοβιετικής Ένωσης οι οποίοι κατόρθωσαν και διατήρησαν την ταυτότητά τους παρά τις δυσκολίες, αποδεικνύουν ότι μπορούν να επιβιώσουν. Όχι μόνο ως μέρος μίας ζωντανής πολιτισμικής κοινότητας, αλλά ως ολότητα του ελληνικού λαού, με παρουσία και δραστηριότητα για την ανάδειξη του ζητήματος των διώξεων στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Το οφείλουν στους προγόνους τους, θύματα της Γενοκτονίας στο Οθωμανικό κράτος και το Κεμαλικό καθεστώς, το οφείλουν στα θύματα των διώξεων στην πρώην Σοβιετική Ένωση.

Γενοκτονία:Η δολοφονία των Προσκόπων της Μικράς Ασίας

Θεοφάνης Μαλκίδης

Οι Πρόσκοποι της Μικράς Ασίας και η δολοφονία τους στο Αιδίνιο, την Κάτω Παναγιά  και τα Σώκια

Η Γενοκτονία των Ελλήνων αποτελεί μία από πιο τις θλιβερές στιγμές της σύγχρονης ελληνικής και παγκόσμιας ιστορίας. Μία  περίοδος από τις  πιο τραγικές για τον ανθρώπινο βίο, όπου η  ζωή έχασε κάθε αξία και εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι απώλεσαν ότι πιο πολυτιμότερο είχαν.

 

Υπάρχουν πολλές παραμέτρους και συνιστώσες της Γενοκτονίας, οι οποίες όχι μόνο είναι άγνωστες, αλλά και για πολλά  χρόνια αποσιωπήθηκαν, έμειναν στο περιθώριο. Όπως η μαζική σφαγή των προσκόπων , των νέων ανθρώπων στο Αιδίνιο, στα Σώκια στην Κάτω Παναγιά.

Ο ιδρυτής του προσκοπισμού Μπέιντεν Πάουελ είχε πει σχετικά τα εξής : «Η θυσία των Ελλήνων Προσκόπων του Αϊδινίου αποτελεί μοναδικό παράδειγμα στον Προσκοπισμό όλου του κόσμου. Οι ηρωικοί Πρόσκοποι επισφράγισαν με το αίμα τους τα ιδανικά της αγάπης των για την πατρίδα και  για την ελευθερία».

 

Στο Αιδίνιο, τακτικός στρατός και άτακτοι (τσέτες) δολοφόνησαν δύο χιλιάδες Έλληνες της πόλης, αφήνοντας πίσω τους την ολοκληρωτική καταστροφή. Δολοφονίες, λεηλασίες, βιασμοί, καταστροφή κάθε ελληνικής πολιτισμικής παρουσίας. Μέθοδος την οποία  επέλεξαν να ακολουθήσουν ως πρόγραμμα μαζικής εξαφάνισης ανθρώπων λίγα χρόνια αργότερα οι Ναζί, στους απογόνους των διασωθέντων Ελλήνων. Από το Δίστομο και τα Καλάβρυτα, μέχρι τα Κερδύλια, τους Πύργους και το Μεσόβουνο.

 

Ανάμεσα στους χιλιάδες Έλληνες που δολοφονήθηκαν τον Ιούνιο του 1919, δολοφονήθηκαν και πρόσκοποι, οι οποίοι συντέλεσαν  οι σημαντικά στην παρουσία του Ελληνισμού στην περιοχή.Στη Μικρά Ασία νέοι άνθρωποι, πρόσκοποι στο Αιδίνιο, στην Κάτω Παναγιά και στα Σώκια έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της Γενοκτονίας.


Οι πρόσκοποι του Αιδινίου, οι οποίοι είχαν δημιουργήσει δύο προσκοπικές ομάδες, οι οποίες απέμειναν στην πόλη, για να υπερασπίσουν  τους Έλληνες. Οι πρόσκοποι του Αιδινίου δολοφονήθηκαν όλοι, μετά από φρικτά βασανιστήρια, από τους Τούρκους.

Τον Νίκο Αυγερίδη του έβγαλαν τα μάτια, τον Φιλοκτήτη Αργυράκη τον έγδαραν, τον 19 χρονο Μίνω Βεινόγλου τον αποκεφάλισαν με σκουριασμένο μαχαίρι,  τους λοιπούς τους λογχίζουν και τους κατακρεουργούν.Ανάμεσά στους δολοφόνους και ο αρχηγός των Τούρκων προσκόπων και
μετέπειτα πρωθυπουργός στα Σεπτεμβριανά του 1955, όταν εξαφανίστηκε ο Ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης, Αντνάν Μεντερές!

Στα Σώκια το Μάιο του 1919 ιδρύεται η προσκοπική ομάδα με αρχηγό τον εκκλησιαστικό επίτροπο Χρ. Χριστίδη, ο οποίος δημιούργησε και προσκοπική μπάντα. Οι πρόσκοποι και εδώ πρόσφεραν πολύτιμες υπηρεσίες στα ελληνικά στρατεύματα ως οδηγοί, ταχυδρόμοι, τραυματιοφορείς, γραφείς. Στην ανάπτυξη  του προσκοπισμού συνέβαλε και ο παπάς Δημήτρης Οικονόμου με τα πατριωτικά του κηρύγματα και τις προτροπές του για στράτευση των νέων στον προσκοπισμό. Όμως στα Σώκια, πριν προλάβει να μπει ο ελληνικός στρατός έχουμε κατάληψη της πόλης από τους Ιταλούς, που παρέμειναν μέχρι και τον Απρίλιο του 1922, και μόνον για μικρό διάστημα (Απρίλιο - Αύγουστο του 1922) παρέμεινε υπό ελληνική κυριαρχία. Οι Τούρκοι της περιοχής παρακολουθούσαν με καχυποψία τις κινήσεις των νεαρών πρόσκοπων, καθώς και των μελών της Επιτροπής, γονέων και φίλων. Τη Μεγάλη Παρασκευή του 1921, ενώ ψαλλόταν ο Επιτάφιος, οι Τούρκοι συνέλαβαν πολλούς, μεταξύ των οποίων και νεαρούς πρόσκοπους. Τους έσυραν στο δικαστήριο ως εγκληματίες, τους καταδίκασαν και τους φυλάκισαν σε σκοτεινά υπόγεια, υπό την ανοχή των Ιταλών, μέχρι τις 8 Απριλίου 1922.

 

 Τα μεσάνυχτα 8 με 9 Απριλίου τους έβγαλαν από τα μπουντρούμια και αλυσόδετους τους οδήγησαν στα βουνά, στα καταφύγια των ληστοσυμμοριτών. Στην διαδρομή, οι Τούρκοι προέβησαν σε ξυλοδαρμούς, στερήσεις και αλλά μαρτυρία. Όταν στις 9 Απριλίου μπήκε ο ελληνικός στρατός, βρέθηκε προ τελεσμένων. Προέβη σε καταδίωξη των Τούρκων Τσετών προκειμένου να απελευθερώσει τους Σωκιανούς αιχμαλώτους. Δυστυχώς, από τους 78 ομήρους, άλλους είχαν κατασφάξει και άλλους τους έδωσαν ως δούλους σε τούρκικες οικογένειες. Ελάχιστοι διασώθηκαν με έντονα τα σημάδια της τούρκικης βαρβαρότητας.

 

Στην Κάτω Παναγιά, απέναντι από τη Χίο, το Μάιο του 1919 ιδρύθηκε μια προσκοπική ομάδα με 42 παιδιά. Τοπικός έφορος (και ιδρυτής) Εμμανουήλ Μανθεάκης και αρχηγός Περικλής Παπαχατζηδάκης. Οι πρόσκοποι ενθουσιώδεις και με καμάρι παρήλαυναν. στην πόλη τραγουδώντας εθνικά τραγούδια, που ενδυνάμωναν τον πατριωτισμό των κατοίκων. Είχαν συστήσει ομάδα πυρόσβεσης και προέβαιναν σε δασώσεις κυρίως ελαιοδέντρων. Συμμετείχαν σε εράνους, γιορτές κοινότητας και της εκκλησίας. Ωστόσο η Κάτω Παναγιά, υπήρξε ένας ακόμη τόπος μαρτυρίου για τους έλληνες πρόσκοπους. Γιατί και εδώ οι Τσέτες έδειξαν τη βαρβαρότητα τους. Από το βιβλίο του Συλλόγου με τίτλο: "Πενήντα χρόνια του ζεριζωμού"(1922 - 1972), καταγράφουμε ένα απόσπασμα:

"Με την πρώτη εμφάνιση τους στο χωριό, οι ληστοσυμμορίτες εξαπολύουν πρωτοφανή τρομοκρατία. Λεηλασίες, σφαγές, βιασμοί και βρησμοί παντού. Ξεχωρίζουν και συλλαμβάνουν τους δυο ιερείς, το δάσκαλο και τους πρόσκοπους, που θα υποστούν θάνατο από μαρτύρια. Τον παπα-Κουρμπά και τον παπα-Νικολή τους κομματιάζουν και τους κρεμάνε στα τσιγκέλια των σφαγίων του Τσεσμέ. Το δάσκαλο Ιωάννη Θεονίδη, τον ποιητή Αρσένιο Σάρικα και τους αθώους πρόσκοπους… τους υποβάλλουν σε απερίγραπτα μαρτυρία και τους θανατώνουν με μοναδική κατηγορία ότι ήταν πρόσκοποι. Όσοι Κατωπαναγιουσήδες επέζησαν από το δράμα του Αυγούστου το 1922, έχουν να λένε και να θυμούνται ότι τα τραγικότερα θύματα ιστορικής λαίλαπας ήταν οι ανήλικοι πρόσκοποι".

Ο παρακάτω κατάλογος δίνει τα ονόματα των δολοφονηθέντων Προσκόπων του Αιδινίου και των Σωκίων:

ΑΪΔΙΝΙ

1. Νικόλαος Αυγερίδης (Ιδρυτής και Τ.Ε.)2. Επαμεινώντας Αναστασιάδης (μέλος Τ.Ε.) 3. Μιχαήλ Τσοχατζής
(μέλος Τ.Ε.) 4. Φιλοκτήτης Αργυράκης (Αρχηγός 1ης Ο.Π.) 5. Μίνως Βεϊνόγλου (Αρχηγός 2ης Ο.Π.) 6. Αιμίλιος Παπαδόπουλος (Αρχηγός 3ης
Ο.Π.)και οι πρόσκοποι:7. Ιωάννης Αβραάμ 8. Κωνσταντίνος Ανδρεάδης 9. Ηρακλής Αντωνίου 10. Δήμος Αραδούλης 11. Γεώργιος
Θεοδώρου 12. Βασίλειος Ιωάννου 13. Γεώργιος Ιωάννου 14. Χρυσόστομος Κανάτας 15. Γεώργιος Καραγιαννόπουλος16. Δήμος
Καραμαούνας 17. Δημήτριος Κουγιουμτζής 18. Κυριάκος Μανθόπουλος 19. Εμμανουήλ Μαρινάκης 20. Ευδόκιμος Μιναρεδζόγλου 21.
Θεοδόσιος Μιναρεδζόγλου 22. Νικόλαος Μιναρεδζόγλου 23. Γεώργιος Νικητόπουλος 24. Κωνσταντίνος Νομικός 25. Γεώργιος Παναγής 26.
Γεώργιος Παπαδάκης 27. Δημήτριος Πρωτοψάλτης 28. Πλάτων Σαμιωτάκης 29. Δημοσθένης Σακελλαρίδης 30. Μάνθος Τσοχατζής 31.
Ευστάθιος Χριστοδούλου

ΣΩΚΙΑ

1. Χρήστος Χριστίδης (Αρχηγός)και οι πρόσκοποι 2. Γιώργος Βενέτος 3. Βασίλειος Γεωργιάδης 4.
Δημήτριος Καραμηνάς 5. Θρασύβουλος Καραμηνάς 6. Δημήτριος Μελάς 7. Ευστράτιος Ματθαίου 8. Ιωάννης Στολίδης 9. Γεώργιος
Σαβράκης 10. Βασίλειος Χαραλάμπους 11. Γεώργιος Χαραλάμπους 12. Γεώργιος Χατζημιχαήλ 13. Κωνσταντίνος Χειμωνίδης

Ως ένδειξη τιμής προς τους νέους αυτούς ανθρώπους που θυσιάστηκαν, παρότι ο προσκοπισμός ενώνει και δεν είναι μέσο βίας και  εκδίκησης, προσκοπικές ομάδες μπορούν να αναλάβουν σχετικές πρωτοβουλίες, αφιερώνοντας κάθε Ιούνιο εκδηλώσεις ανάδειξης του  συγκεκριμένου τραγικού συμβάντος. Επίσης, προσκοπικά τμήματα μπορούν να λάβουν ονόματα προσκόπων- θυμάτων της Γενοκτονίας για να θυμίζουν στις επόμενες γενιές, τους σημαντικούς αυτούς ανθρώπους, οι οποίοι σε νεαρή ηλικία έχασαν τη ζωή τους, ενώ εκδηλώσεις ονοματοδοσίας μπορούν να πραγματοποιήσουν προσφυγικοί Δήμοι.  

 

Οι προτεινόμενες αυτές ενέργειες, διασώζουν ένα μέρος της  συλλογικής μας μνήμης και μεταφέρουν στους προσκόπους και στους νέους, υγιή πρότυπα ανθρώπων που προσέφεραν τη ζωή τους για το  ιδανικό της ελευθερίας.

Δείτε την ομιλία του Θ. Μαλκίδη στην εκδήλωση που οργάνωσε το 1ο σύστημα Ναυτοπροσκόπων και το 1ο σύστημα Προσκόπων Αλεξανδρούπολης







 

Από τη Σμύρνη, την Τραπεζούντα και την Αδριανούπολη, στο Δίστομο.

Θεοφάνης Μαλκίδης.

 

Από τη Σμύρνη, την Τραπεζούντα και την Αδριανούπολη, στο Δίστομο.

Μέρος της ομιλίας του Θ. Μαλκίδη στις εκδηλώσεις που οργάνωσε για τη Γενοκτονία ο Σύλλογος Ποντίων Θάσου “Διογένης Σινωπεύς”

 

1. Ο Κεμάλ δάσκαλος του Χίτλερ

 

Με αφορμή τη σημερινή ημέρα μνήμης του ολοκαυτώματος στο Δίστομο είναι πλέον ξεκάθαρο πως όταν οι θύτες δεν τιμωρούνται τα εγκλήματα επαναλαμβάνονται και μάλιστα πολύ πιο σκληρά.

 

Η εξάρτηση του Χίτλερ από τον Μουσολίνι, του ναζισμού από τον φασισμό, ως προτύπου οργάνωσης, κατάκτησης και άσκησης της εξουσίας έχει διερευνηθεί και προβληθεί στις δεκαετίες που ακολούθησαν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο ο Ναζισμός άντλησε ολοκληρωτικές μεθόδους εξαφάνισης των λαών από καθεστώτα και πρόσωπα, όπως ο Μουσταφά Κεμάλ, όπως πολύ χαρακτηριστικά γράφει ο Στέφαν Ιχριγκ στο σχετικό του έργο (εκδόσεις Πανεπιστημίου Χάρβαντ)

Ο θαυμαστής, μαθητής και μιμητής του Κεμάλ ήταν ο Χίτλερ και έξι μήνες μετά την ανάρρησή του στην εξουσία, τον Ιούλιο του 1933, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Μιλιέτ» έχριζε γενναιόδωρα τον Κεμάλ «επιφανέστερο άνδρα του αιώνα» και κατέληγε λέγοντας πως «το τουρκικό κίνημα υπήρξε για εκείνον ένα λαμπρό άστρο». Το 1938 θα πρόσθετε ότι «ο Ατατούρκ ήταν δάσκαλος. Ο Μουσολίνι ήταν ο πρώτος του μαθητής και εγώ ο δεύτερος».

Η Τουρκία Κεμάλ προσφερόταν ως υπόδειγμα κράτους που είχε αποκαθάρει τον πληθυσμό του από τα επικίνδυνα στοιχεία. Σε αυτό το αφήγημα Ελληνες και Αρμένιοι παραλληλίζονταν με τους Εβραίους.

Όπως είναι γνωστό όταν ο Χίτλερ προγραμμάτιζε και υλοποιούσε τη δολοφονία χιλιάδων λαών της Ευρώπης, έλεγε «ποιος θυμάται τους Αρμένιους».

 

Η εξαφάνιση των Ελλήνων: Από τον Κεμάλ στον Χίτλερ

 

Είναι γεγονός ότι τα πρώτα μαθήματα ολοκληρωτικής εξαφάνισης της ύπαρξης ενός λαού, οι Ναζί τα πήραν από τους Νεότουρκους και τους Κεμαλικούς, με τους οποίους άλλωστε Γερμανοί αξιωματικοί είχαν συνεργαστεί στις αρχές του 20ου αιώνα. Η Γενοκτονία των Ελλήνων, στον Πόντο, στην Ιωνία, στη Θράκη, μαζί με τη Γενοκτονία των Αρμενίων και των Ασσυρίων αποτέλεσε ένα οργανωμένο και ολοκληρωμένο σχέδιο, που εφαρμόστηκε με τον ίδιο τρόπο εναντίον των λαών της Ευρώπης στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αφού οι θύτες των πρώτων γενοκτονιών δεν τιμωρήθηκαν, οι μαθητές των Νεότουρκων και των Κεμαλικών, οργάνωσαν και σχεδίασαν νέες γενοκτονίας.

Ειδικά οι Έλληνες δοκιμάστηκαν από ένα μηχανισμό εξολόθρευσης από την Τραπεζούντα μέχρι τη Σμύρνη και την Αδριανούπολη, ο οποίος λίγο αργότερα αναπαράχθηκε στον ελλαδικό χώρο, στο Δίστομο, στα Καλάβρυτα, στο Χορτιάτη, στα Κερδύλια, στην Ξυλαγανή της Ροδόπης, στο Δοξάτο της Δράμας.

Όπως στον Πόντο, στην Ιωνία, στη Θράκη, δολοφονήθηκαν χιλιάδες Έλληνες και μαζί τους δολοφονήθηκε κάθε ύπαρξη ελληνικού πολιτισμού, έτσι και στο Δίστομο, στις 10 Ιουνίου του 1944 έγινε μια από τις μεγαλύτερες σφαγές αμάχων από της Γερμανικές δυνάμεις. Όπως και στους χώρους που ζούσαν για πολλά χρόνια Έλληνες με ιδιαίτερη συμβολή στην προαγωγή της ανθρώπινης πολιτιστικής προσφοράς, έτσι και στο Δίστομο, στρατιωτικές δυνάμεις κινήθηκαν για να δολοφονήσουν Έλληνες. Μάλιστα οι πράξεις των στρατιωτικών εναντίον των αμάχων Ελλήνων που ζούσαν στο οθωμανικό κράτος ομοιάζουν στο ακέραιο με τις πράξεις των Ναζί εναντίον των Ελλήνων στο Δίστομο.

Τα θύματα στον Πόντο, στην Ιωνία, στη Θράκη, γυναικόπαιδα, ηλικιωμένοι, αθώοι άνθρωποι. Η δράση των Ναζί στο Δίστομο ακριβώς η ίδια, μάλιστα η μανία τους ήταν τόσο μεγάλη που δεν ξεχώριζαν ούτε τα γυναικόπαιδα και τους ηλικιωμένους. Τον ιερέα του χωριού τον αποκεφάλισαν, βρέφη εκτελέστηκαν και γυναίκες βιάστηκαν πριν θανατωθούν. Η σφαγή σταμάτησε μόνο όταν νύχτωσε, αφού πρώτα κάηκαν τα σπίτια του χωριού. Οι εκτελέσεις συνεχίστηκαν και κατά την επιστροφή των Γερμανών στην βάση τους, καθώς σκότωναν όποιον άμαχο έβρισκαν στον δρόμο τους. Οι νεκροί του Δίστομου έφτασαν τους 228, από τους οποίους οι 117 γυναίκες και 111 άντρες, ανάμεσα τους 53 παιδιά κάτω των 16 χρόνων. Η μαρτυρία όμως του απεσταλμένου του Ερυθρού Σταυρού που έφτασε στο Δίστομο μετά από λίγες μέρες αναφέρει όμως για 600 νεκρούς στην ευρύτερη περιοχή.

 

Η Μνήμη της Άλωσης και η συνέχεια του Ελληνισμού

Θεοφάνης Μαλκίδης

 

Η Μνήμη της Άλωσης και η συνέχεια του


Ελληνισμού

Μέρος της ομιλίας του Θ. Μαλκίδη στην Έδεσσα,


στην εκδήλωση για την Άλωση.

Δείτε την ομιλία

 

Από τα πιο σημαντικά, ίσως, ζητήματα που ανέδειξε η ανθρώπινη σκέψη αλλά ταυτόχρονα και που κλήθηκε να απαντήσει ήταν και παραμένει η μνήμη. Η μνήμη ως πραγματικότητα ως θύμηση και ως ανάμνηση, ως σύνδεση με τους προγόνους, ως συγκρότηση βίου και ύπαρξης, ως οδηγός και συμπαραστάτης ιστορικής πορείας.

Για τους Έλληνες η μνήμη αποτέλεσε στοιχείο διαφοροποίησης, ετερότητας και ιδιοπροσωπείας που συγκρότησε τον πολιτισμό, τη δράση και αντίδραση καθώς και λόγο αντίστασης και αναζήτησης της ελευθερίας.

Με την έννοια της μνήμης ταυτίστηκε και μία ιδιαίτερη θεσμική έκφραση του Ελληνισμού, η (ανατολική) Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, το «Βυζάντιο». Άνθρωποι, εκφράσεις, αυτοκρατορικού και μη βίου, θεσμοί, συνδέονται με το μετά, την ανάμνηση των επόμενων γενεών και κάθε λόγος και πράξη, κάθε θεωρία και έργο, αναφέρεται στην υπεράσπιση των επιτευγμάτων, των αξιών. Οι αγώνες έναντι κάθε εισβολέα, αφορούν το πριν και το θάρρος και ο ηρωισμός πηγάζουν από την ανάγκη διατήρησης των όσων παραδόθηκαν από τις προηγούμενες γενιές.

Παρά τον ακρωτηριασμό που έχει υποστεί η αυτοκρατορία και το σοκ που έχει υποστεί ο λαός και η ηγεσία, ακόμη και την ύστατη ώρα, ακόμη και μετά τις αλλεπάλληλες μάχες και πολιορκίες, η μνήμη της αντίστασης καθοδηγεί. Ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄Παλαιολόγος και οι συμπολεμιστές του αγωνίζονται και πέφτουν μέχρις εσχάτων, υλοποιώντας την αντιστασιακή ιστορία του Ελληνισμού, όπως γράφει ο Ν. Σβορώνος.

 

Το υπόδουλο γένος, κατά την προσφιλή έκφραση της εποχής, επιβιώνει με τη μνήμη, τη συνεχή ιστορική διαδρομή από τον Όμηρο, μέχρι τον Παλαιολόγο, ενώ ο Κολοκοτρώνης μιλά για το βασιλέα που δεν ηττήθηκε: «... Ὁ βα­σι­λεύς μας ἐ­σκο­τώ­θη, καμ­μί­α συν­θή­κη δέν ἔ­κα­με....».

Στην πορεία του το Ρωμαίικο, η μνήμη, η αλήθεια αγώνων και θυσιών, αλληλεγγύης και ανιδιοτελούς προσφοράς, ενδιαφέροντος για το συνάνθρωπο και το μέλλον του λαού, είναι συν Θεώ, η μοναδική μας ελπίδα. Εκεί κρίνεται το μέλλον μας ως ανθρώπων, ως Ελλήνων, ελεύθερων, αυθύπαρκτων, αυτεξούσιων υποκειμένων και όχι δούλων και ραγιάδων.