Από την πρώην Σοβιετική Ένωση στην Αλεξανδρούπολη

Βιβλιοπαρουσίαση

Σελίδες ιστορίας από οικογενειακές φωτογραφίες.
Οι Έλληνες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης στην Αλεξανδρούπολη

Α. Παπαδοπούλου- Η. Βαλλιάνος. Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ροδόπης- Έβρου- Εκπολιτιστικός Σύλλογος Γυναικών «Οι Επίγονοι». Αλεξανδρούπολη 2010.

1. Οι Έλληνες στην πρώην Σοβιετική Ένωση

Ο Ελευθέριος Παυλίδης στο μεγάλης σημασίας του βιβλίο για τον Ελληνισμό της Ρωσίας, τονίζει στην εισαγωγή του τα εξής: «….κανενός τμήματος του εν διασπορά Ελληνισμού η ιστορία δεν συνδέεται τόσον στενά με την καθόλου ιστορίαν του Ελληνικού Έθνους, όσον στενά και αδιάσπαστα είναι συνδεδεμένην με αυτήν η ιστορία του Ελληνισμού της Ρωσίας. Και όχι μόνον με την αρχαίαν ημών ιστορίαν συνδέεται η ιστορία του Ελληνισμού της Ρωσίας, αλλά και με την ιστορία της νεωτέρας Ελλάδος συνδέεται στενώτατα, και αυτή δε η ιδέα της συστηματικής οργανώσεως των ενεργειών δια την ανεξαρτησίαν του Έθνους, ύστερα από πολλών αιώνων δουλείαν, εγεννήθη και εξεκολάφθη εις τα σπλάχνα του Ελληνισμού της Ρωσίας».
Η ύπαρξη ελληνικού πληθυσμού στην πρώην Σοβιετική Ένωση καταγράφεται από τον 8ο αιώνα π.Χ., όταν ιδρύονται οι ελληνικές αποικίες στις περιοχές της βόρειας ακτής του Εύξεινου Πόντου και στον Καύκασο. Τον 9ο μ.Χ. αιώνα όταν δημιουργούνται επίσημες επαφές μεταξύ Ελλήνων και Ρώσων και στη συνέχεια με τον εκχριστιανισμό της Ρωσίας από το Βυζάντιο, η θέση των Ελλήνων ενισχύεται. Αργότερα κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας η Ρωσική Αυτοκρατορία δέχεται ελληνικούς πληθυσμούς, που εγκαταλείπουν τον Πόντο.
Η ανάπτυξη των Ελλήνων κατά το 19ο αιώνα είχε επίπτωση στην ενίσχυση της Παλιγγενεσίας. Η Φιλική Εταιρεία και η οικογένεια Υψηλάντη είναι μερικά από τα παραδείγματα. Κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας οι Έλληνες καταφεύγουν στην πρώην Σοβιετική Ένωση και το 1918 ο πληθυσμός των Ελλήνων ανέρχεται σε 700.000. Το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων, που παρέμειναν στη Σοβιετική Ένωση, παρά τις διώξεις κατά τη διάρκεια της σταλινικής περιόδου, κατόρθωσε να επιζήσει και να διατηρήσει την ταυτότητά του έως την εποχή της περεστρόικα, όπου πλέον οι Έλληνες διεκδίκησαν την ύπαρξή τους.
Λίγο αργότερα πάνω από 200.000 ήρθαν στην Ελλάδα μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991.

2. Η Αλεξανδρούπολη

Αρκετοί από τους Έλληνες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης εγκαταστάθηκαν στην Αλεξανδρούπολη και το βιβλίο της Α. Παπαδοπούλου (σε συνεργασία με τον Η. Βαλλιάνο) αποτελεί μία καταγραφή της ιστορίας τους μέσα από οικογενειακές φωτογραφίες. ‘Ένα βιβλίο σημαντικό για αυτούς που θέλουν να γνωρίσουν την ιστορική διαδρομή των ανθρώπων που έφτασαν κατατρεγμένοι στην άκρη της ελλαδικής επικράτειας, στην Αλεξανδρούπολη.
Όπως σημειώνει η συγγραφέας «το βιβλίο είναι ένα κομμάτι της ιστορίας των οικογενειών που έζησε τη σκλαβιά, διώχθηκε και υπέφερε…. ώσπου να βρει την Ιθάκη του στην ιστορική του πατρίδα, την Ελλάδα. Μέσα από τις σύντομες ιστορίες των ελληνικών οικογενειών και τις παλιές φωτογραφίες ξεδιπλώνονται σκηνές ευμάρειας και φτώχειας, ανθρώπων σελίδες που αντιπάλεψαν με πείσμα κάθε δυσκολία κρατώντας ζωντανή μέσα στην ψυχή τους την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον». Μέσα από τις οικογενειακές φωτογραφίες- ιστορίες του Λαζαρίδη, του Νικολαίδη, του Λεωνίδη, του Κεσίσογλου, του Μπουμπουρίδη και πολλών άλλων ξεδιπλώνεται η ιστορία των Ελλήνων της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Και όπως καταλήγει η συγγραφέας, «η έκδοση του βιβλίου αποτελεί φόρο τιμής στους προγόνους μας, που μας έμαθαν να στεκόμαστε αγέρωχα και να αντιμετωπίζουμε με καρτερικότητα τις δυσκολίες της προσφυγιάς στη νέα μας πατρίδα».

Η Θεοδοσιούπολη (Ερζερούμ) ως τόπος μαρτυρίου των Ελλήνων

ΔΕΝ ΕΠΕΛΕΓΗ ΤΥΧΑΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΕΡΝΤΟΓΑΝ
Με πόνο και διωγμούς Ελλήνων χριστιανών είναι συνδεδεμένο το Ερζερούμ, η Θεοδοσιούπολη

Συνέντευξη στην εφημερίδα και στο Ράδιο Χρόνος. Κομοτηνή 08.01.2011

Πόλη -σύμβολο για την γενοκτονία Ελλήνων και ΑρμενίωνΉταν η περιοχή όπου έγινε το πρώτο συνέδριο των Κεμαλικών το 1919, όπου αποφασίστηκε η εξόντωση όσων χριστιανών που είχαν απομείνει στο οθωμανικό κράτος…Ο πανεπιστημιακός Φάνης Μαλκίδης μας θυμίζει τα ιστορικά γεγονότα

Συνέντευξη Δήμος Μπακιρτζάκης

Τον Θεοφάνη Μαλκίδη επέλεξε το ράδιο Χρόνος 87,5fm για να προσεγγίζει ιστορικά την πόλη όπου επέλεξε ο Ταγήπ Ερντογάν να μιλήσει στα γεράκια της τουρκικής διπλωματίας εκεί όπου βρίσκεται από χθες και ο Έλληνας πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου. Η επίσκεψη αυτή του Έλληνα πρωθυπουργού έχει γίνει ήδη αντικείμενο σχολιασμού στο εσωτερικό της Ελλάδας, όχι μόνο για τον λόγο ότι η διάσκεψη πραγματοποιείται στην πόλη σύμβολο της γενοκτονίας των Ελλήνων και των Αρμενίων (πέρυσι έγινε στο Μαρντίν, την πόλη σύμβολο της σφαγής των Ασσυρίων στην νοτιοανατολική Τουρκία) , ούτε βέβαια μόνο για την παράλειψη, της επίσκεψης στο Φανάρι, όπως τουλάχιστον μεταδίδουν τα τουρκικά ΜΜΕ (η οποία είθισται κατά τη διάρκεια των επισκέψεων των πρωθυπουργών στη γειτονική χώρα), αλλά διότι ήδη διπλωματικοί κύκλοι στην Αθήνα επισημαίνουν ότι «η επίσκεψη Παπανδρέου εντάσσεται στο πλαίσιο της άσκησης μυστικής διπλωματίας».

Η συνέντευξη που ακολουθεί αναλύει τι είναι το Ερζερούμ φωτίζοντας στιγμές που δεν πρέπει να ξεχνά η ιστορική μνήμη.

Τι είναι το Ερζερούμ , τι έχει γίνει εκεί κ .Μαλκίδη;
-Είναι η Θεοδοσιούπολη, η Βυζαντινή πόλη που σήμερα ονομάζεται Ερζερούμ, δηλαδή τόπος των Ρωμιών, μια πόλη η οποία στην ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έπαιξε σημαντικό ρόλο και μάλιστα μέχρι πρόσφατα αποτελούσε και αποτελεί, μια πάρα πολύ σημαντική, όχι πάντα με καλούς συμβολισμούς για την ελληνική ιστορία, πόλη.

Πολλοί την αποκαλούν ως «Βατερλό» του χριστιανικού κόσμου.
-Δεν έχουν άδικο. Να ξετυλίξουμε το κουβάρι όμως. Έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι αυτή η πόλη πήρε το όνομα της από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο, η Θεοδοσιούπολη, σήμερα το Ερζερούμ, αποτελούσε μια πάρα πολύ σημαντική πόλη του Βυζαντίου. Η πόλη μετά το 1204 έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, λίγα χρόνια πριν με τον Ρωμανό Διογένη, ήταν αυτή η πόλη μαζί με το Μάτζικέρτ που ουσιαστικά άλλαξε το ρουν της ιστορίας της ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Είναι το 1071 σε αυτή την περιοχή αιχμαλωτίστηκε ο Ρωμανός Διογένης από τους Σελτσούκους του Αρπ Ασλάν, βέβαια ο Διογένης απελευθερώθηκε μετά την καταβολή λύτρων αλλά το Βυζάντιο υποχρεώθηκε σε ετήσιο φόρο από τους Σελτζούκους. Ουσιαστικά αυτή η μάχη σε αυτή την περιοχή άνοιξε τον δρόμο για την εισβολή των Σελτζούκων σε όλη την Μικρά Ασία και έξη χρόνια αργότερα δημιούργησαν την πρωτεύουσα τους, την Νίκαια, εκεί που έγινε και η εγκατάσταση των πρώτων Σελτζούκων. Έχει ενδιαφέρον ότι σε αυτή την πόλη κρίθηκε ένα μεγάλο κομμάτι της νεότερης ελληνικής ιστορίας ή γενικότερα της ευρωπαϊκής ιστορίας μιας και από εκεί ξεκίνησε μια εισβολή που δημιούργησε νέες συνθήκες και νέα δεδομένα στην Μικρά Ασία. Όλη αυτή η περιοχή του σημερινού κομματιού του Ερζερούμ αποτελούσε και αποτελεί ένα χώρο που υπήρξαν τρεις λαοί, οι Έλληνες, οι Αρμένιοι, οι Κούρδοι, με ιδιαίτερη βαρύτητα ο καθένας . Η πόλη ήταν οχυρωμένη και λίγο αργότερα κράτησε σημαντικό ρόλο και στην αυτοκρατορία της Τραπεζούντας. Είναι η Αυτοκρατορία των μεγάλων Κομνηνών, η οποία μαζί με την Τραπεζούντα ως πρωτεύουσα έχει ως σημαντική πόλη, πολύ σημαντική πόλη, την Θεοδοσιούπολη και μάλιστα μαζί με την Μελητηνή, την σημερινή Μαλάτεια, αποτελούσε ένα δίδυμο κέντρο χριστιανισμού και ελληνισμού. Βεβαίως όταν έπεσε και η Θεοδοσιούπολη και η Μαλάτεια, ουσιαστικά άλλαξαν τα δεδομένα της περιοχής. Αργότερα, μετά την αυτοκρατορία της Τραπεζούντας αυτή η πόλη ήταν τόπος εξορίας ο οποίος κορυφώθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα, εκεί που υπήρξαν τα περιβόητα τάγματα εργασίας. Η Θεοδοσιούπολη ήταν ένα κέντρο συγκέντρωσης όπου ουσιαστικά μετά από ατέλειωτες πορείες, εδώ είναι και η διαφορά που έχει η γενοκτονία των Ελλήνων, με το ολοκαύτωμα. Εκεί υπήρχαν τόποι συγκέντρωσης όπως το Άουσβιτς, το Νταχάου, στην δική μας γενοκτονία τα κέντρα συγκέντρωσης ήταν ανύπαρκτα – γιατί η δική μας γενοκτονία γινόταν στον δρόμο. Με ατελείωτες πορείες θανάτου που οδηγούσαν στα τάγματα εργασίας του Ερζερούμ. Ξεκινώντας από τον Πόντο, την Μικρά Ασία, την Θράκη, τους Έλληνες τους οδηγούσαν εκεί...

Μιλήστε μας για τα τάγματα εργασίας;
-Τα τάγματα εργασίας ήταν τάγματα των «ανεπιθύμητων» χριστιανών και εφαρμόστηκαν κυρίως κατά των Ελλήνων και των Αρμενίων κατά την διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου αλλά και αργότερα, και είχαν ως φανερό στόχο να φτιάξουν υποδομές στο εσωτερικό της αυτοκρατορίας.
Ουσιαστικά ήταν τάγματα εξόντωσης, μια και πάρα πολλοί από αυτούς που ξεκινούσαν από την Θράκη, τη Μικρά Ασία και τον Πόντο, χωρίς νερό και φαγητό βάδιζαν στο χιόνι και στο κρύο για ατελείωτα χιλιόμετρα. Πέθαιναν στους δρόμους, εξαφανίζονταν και όσοι επιβίωναν μετά από αυτή την διαδικασία συγκεντρώνονταν στο Ερζερούμ και δολοφονούνταν κατά εκατοντάδες ή χιλιάδες.
Η διαδικασία των ταγμάτων εργασίας επαναλήφθηκε λίγο αργότερα μετά την γενοκτονία, μετά την επιβολή του περιβόητου κεφαλικού φόρου εναντίων των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, οι οποίοι το 1942-43 επίσης εξορίστηκαν στα τάγματα εργασίας στην πόλη του Ερζερούμ.
Υπάρχουν θύματα 20 Αρμένιοι και Έλληνες οι οποίοι δεν μπόρεσαν να πληρώσουν τον φόρο. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι αυτός ο φόρος ήταν ένας αυθαίρετος φόρος εναντίον των Ελλήνων σύμφωνα με τον οποίο έπρεπε ο οφειλέτης να πληρώσει μέσα σε 15 μέρες ένα τεράστιο ποσό. Επίσης το Ερζερούμ ήταν η περιοχή όπου έγινε το πρώτο συνέδριο των Κεμαλικών, όπου αποφασίστηκε η εξόντωση όσων χριστιανών είχαν απομείνει στο οθωμανικό κράτος, να επικρατήσει η εθνική ανεξαρτησία και να εξοντωθούν όσοι χριστιανοί – Έλληνες είχαν απομείνει. Έχει ενδιαφέρον ότι σε αυτή την περιοχή που γειτνιάζει με την Αρμενία βρίσκεται το βιβλικό όρος Αραράτ, το οποίο είναι κατεχόμενο. Οι Αρμένιοι δεν θεωρούν ότι αυτά τα σύνορα είναι δικά τους και επίσης ότι σε αυτή την περιοχή έχουν χαθεί χιλιάδες άνθρωποι, Έλληνες κυρίως αλλά και Αρμένιοι, σε έναν χώρο όπου ιδιαίτερα αυτές τις ημέρες που βρίσκεται ο πρωθυπουργός εκεί, αποπνέει μάλλον έναν άσχημο συμβολισμό αν αναλογιστούμε τα όσα δημοσιεύματα σχετίζουν το γεγονός ότι θα συζητηθούν ζητήματα του Αιγαίου.

Άρα δεν επιλέγονται τυχαία οι χώροι συνάντησης;
-Αυτό είναι βέβαιο ότι δεν επιλέγονται τυχαία. Να σας υπενθυμίσω ακόμη το γεγονός ότι δύο πρωθυπουργοί της Ελλάδας έχουν καταθέσει στεφάνι στον βασικό υπεύθυνο της γενοκτονίας των Ελλήνων, τον Μουσταφά Κεμάλ, ο οποίος στο Ερζερούμ αποφάσισε το 1919 την περαιτέρω εξόντωση των δικών μας ανθρώπων. Θα μπορούσε ο Έλληνας πρωθυπουργός να κινηθεί αλλιώς και κυρίως σεβόμενος τη μνήμη των Ελλήνων που δολοφονήθηκαν στη Θεοδοσιούπολη».

Ένωση Ποντίων Ελβετίας

Αγαπητοί φίλοι της Ένωσης Ποντίων Ελβετίας,

Σας εσωκλείουμε το πέμπτο τεύχος του Ξενιτέα, του δίγλωσσου Περιοδικού της Ένωσης που είναι γραμμένο με μεράκι, αλλά και αποτέλεσμα πολύ κόπου και χρόνου κάποιων από μάς. Με άρθρο μεταξύ άλλων από τον Γιάννη Αμανατίδη για το Ποντιάκο Ολοκαύτωμα. Περιμένουμε τα σχόλια και την κριτική σας και πολύ περισσότερο περιμένουμε τη βοήθεια και την συμμετοχή σας στα επόμενα τεύχη. Καλή ανάγνωση.
http://www.opontos.ch/xeniteas/Xeniteas_Trygominas_2010/book.html

***********************************************************************************************************************************************************************************************************************************************************************************************************************

Dear Friends of the Association of Pontian-Greeks in Switzerland

We enclose you the newest edition of our magazine "Xeniteas". We would be more than happy about any feedback and ideas for the forthcoming editions.

http://www.opontos.ch/xeniteas/Xeniteas_Trygominas_2010/book.html
Xairetias,

Georg Nikolaidis

Sekretär Vereinigung der Griechen aus Pontos in der Schweiz

Liebe Freunde der Vereinigung der Griechen aus Pontos in der Schweiz,
In der Beilage schicken wir Euch die fünfte Ausgabe unserer doppelsprachigen Zeitschrift „Xeniteas“. Unter anderem mit einem Artikel über den Genozid, verfasst von Ioannis Amanatidis. Wir sind immer offen für Kommentare, Kritik und Anregungen.
Online-Version:
http://www.opontos.ch/xeniteas/Xeniteas_Trygominas_2010/book.html

Greeks of Pontus

http://www.independent.co.uk/life-style/history/jason-and-the-argot-land-where-greeks-ancient-language-survives-2174669.html

Jason and the argot: land where Greek's ancient language survives

By Steve Connor, Science EditorMonday, 3 January 2011
An isolated community near the Black Sea coast in a remote part of north-eastern Turkey has been found to speak a Greek dialect that is remarkably close to the extinct language of ancient Greece. As few as 5,000 people speak the dialect but linguists believe that it is the closest, living language to ancient Greek and could provide an unprecedented insight into the language of Socrates and Plato and how it evolved.
Related articlesLeading article: Not such a dead language Search the news archive for more stories The community lives in a cluster of villages near the Turkish city of Trabzon in what was once the ancient region of Pontus, a Greek colony that Jason and the Argonauts are supposed to have visited on their epic journey from Thessaly (now Thessaloniki) to recover the Golden Fleece from the land of Colchis (present-day Georgia). Pontus was also supposed to be the kingdom of the mythical Amazons, a fierce tribe of women who cut off their right breasts in order to handle their bows better in battle. Linguists found that the dialect, Romeyka, a variety of Pontic Greek, has structural similarities to ancient Greek that are not observed in other forms of the language spoken today. Romeyka's vocabulary also has parallels with the ancient language. Ioanna Sitaridou, a lecturer in romance philology at the University of Cambridge, said: "Romeyka preserves an impressive number of grammatical traits that add an ancient Greek flavour to the dialect's structure, traits that have been completely lost from other modern Greek varieties. "Use of the infinitive has been lost in all other Greek dialects known today – so speakers of Modern Greek would say 'I wasn't able that I go' instead of 'I wasn't able to go'. But, in Romeyka, not only is the infinitive preserved, but we also find quirky infinitival constructions that have never been observed before – only in the Romance languages are there parallel constructions." The villagers who speak Romeyka, which has no written form, show other signs of geographic and cultural isolation. They rarely marry outside their own community and they play a folk music on a special instrument, called a kemenje in Turkish and Romeyka or lyra as it is called in Greek, Dr Sitaridou said. "I only know of one man who married outside his own village," she said. "The music is distinctive and cannot be mistaken for anything else. It is clearly unique to the speakers of Romeyka." One possibility is that Romeyka speakers today are the direct descendants of ancient Greeks who lived along the Black Sea coast millennia ago – perhaps going back to the 6th or 7th centuries BC when the area was first colonised. But it is also possible that they may be the descendants of indigenous people or an immigrant tribe who were encouraged or forced to speak the language of the ancient Greek colonisers. Romeykas-speakers today are devout Muslims, so they were allowed to stay in Turkey after the 1923 Treaty of Lausanne, when some two million Christians and Muslims were exchanged between Greece and Turkey. Repeated waves of emigration, the dominant influence of the Turkish-speaking majority, and the complete absence of Romeyka from the public arena, have now put it on the list of the world's most endangered languages. "With as few as 5,000 speakers left in the area, before long, Romeyka could be more of a heritage language than a living vernacular. With its demise would go an unparalleled opportunity to unlock how the Greek language has evolved," said Dr Sitaridou. "Imagine if we could speak to individuals whose grammar is closer to the language of the past. Not only could we map out a new grammar of a contemporary dialect but we could also understand some forms of the language of the past. This is the opportunity that Romeyka presents us with." Studies of the grammar of Romeyka show that it shares a startling number of similarities with Koine Greek of Hellenistic and Roman times, which was spoken at the height of Greek influence across Asia Minor between the 4th century BC to the 4th century AD. Modern Greek, meanwhile, has undergone considerable changes from its ancient counterpart, and is thought to have emerged from the later Medieval Greek spoken between the 7th and 13th Centuries AD – so-called Byzantine Greek. Future research will try to assess how Pontic Greek from the Black Sea coast evolved over the centuries. "We know that Greek has been continuously spoken in Pontus since ancient times and can surmise that its geographic isolation from the rest of the Greek-speaking world is an important factor in why the language is as it is today," Dr Sitaridou said. "What we don't yet know is whether Romeyka emerged in exactly the same way as other Greek dialects but later developed its own unique characteristics which just happen to resemble archaic Greek. Many of the world's languages are disappearing as once-isolated populations become part of the global economy, with children failing to learn the language of their grandparents and instead using the dominant language of the majority population, which in this part of the world is Turkish. "In Pontus, we have near-perfect experimental conditions to assess what may be gained and what may be lost as a result of language contact," Dr Sitaridou said.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Of related interest: - Speros Vryonis, Jr., The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Process of Islamization from the XIth through the XVth century. University of California Press, Berkeley–Los Angeles–London, 1971. Pp. xviii + 532, 8vo, 1 map and 4 plates.http://journals.cambridge.org/action/displayAbstract?fromPage=online&aid=2994204
- The Greek Genocide 1914-1923http://www.greek-genocide.org/index1.html & http://en.wikipedia.org/wiki/Greek_genocide
- Le Genocide Grec 1914-1923 http://armeniantrends.blogspot.com/2010/06/genocide-grec-1914-23-temoignage-1-21.html

Η ελληνική μειονότητα στην Αλβανία μέσα από ένα ρεπορτάζ της ΕΡΤ (1984)

Αλβανία 1984

Κακαβιά 1984.
- Ρεπορτάζ της ΕΡΤ, στην πρώτη επίσκεψη Ελληνικής αποστολής στην Αλβανία.- Η πόρτα της Κακαβιάς άνοιξε μετά από 40 χρόνια- Τι λέει για την Ελληνική Μειονότητα
borioipirotis.blogspot.com