«OΨΕΙΣ του ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ στην ΕΛΛΑΔΑ»
Ορισμένες παρατηρήσεις σχετικά με τον πλανήτη και την Ευρώπη.
Η ραγδαία αύξηση πληθυσμού η οποία άρχισε από το 17ο αιώνα και μετά, είχε ως αποτέλεσμα στις αρχές του 20ου αιώνα ο πληθυσμός της Γης να τριπλασιαστεί, στα μέσα του ίδιου αιώνα να οκταπλασιαστεί και το 2000 ο πληθυσμός να φτάσει τα 6 δισεκατομμύρια. Ουσιαστικά όμως το δημογραφικό του πλανήτη έχει δύο όψεις. Η μία αφορά τον νεανικό πληθυσμό της Αφρικής και η άλλη τον γηρασμένο της Ευρώπης. Ως το 2045 στην Αφρική θα ζει το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού (το αντίστοιχο ποσοστό το 1960 έφτανε το 9%) ενώ στην Ευρώπη την ίδια περίοδο θα κατοικεί το 7% του παγκόσμιου πληθυσμού, έναντι του 20% το 1960. Σε άλλες περιοχές του πλανήτη υπάρχουν αντικρουόμενα στοιχεία.. Για παράδειγμα, ο δείκτης γεννητικότητας στις Η.Π.Α., είναι 2,07 ( λόγω μειονοτήτων), στην Κίνα 1,8, ( λόγω πολιτικής μείωσης των γεννήσεων) στην Ινδία 3,24, στο Ισραήλ 2,9 και στη Γάζα 7,9. Στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο ο μέσος αριθμός παιδιών ανά γυναίκα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) είναι μόλις 1,53, (το όριο για την αναπλήρωση των γενεών είναι 2,1 παιδιά) και μόνο η Ιρλανδία προσεγγίζει το συγκεκριμένο όριο.
Στη χερσόνησο του Αίμου, το 2025 ο πληθυσμός της Αλβανίας (μαζί με τους Αλβανούς ους Κοσσυφοπεδίου και της π.Γ.Δ.Μ.) αναμένεται να φτάσει τα 12 εκατ., της Τουρκίας τα 98,7 εκατ., Ωστόσο επειδή ο δείκτης γεννήσεων των Κούρδων είναι μεγαλύτερος σε σχέση με εκείνον των Τούρκων, το 2025 εκτιμάται ότι το 44,4% του πληθυσμού της Τουρκίας θα είναι Κούρδοι.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Η δημογραφική κατάσταση για την Ελλάδα συνεχίζει να είναι εφιαλτική εδώ και πολλά χρόνια.
o Το 1940 υπήρξαν 179.510 γεννήσεις και 93.830 θάνατοι,
o Το 1950 γεννήσεις 151.134 και 53.755 θάνατοι.
o Το 1960 η σχέση ήταν 157.239 προς 60.563,
o Το 1970 ήταν 144.928 προς 74.009,
o Το 1980 ήταν 148.134 προς 87.282,
o Το 1990 ήταν 102.229 προς 94.152
o Το 1996 ήταν 100.718 προς 100.740,
δηλαδή οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις, όπως συνέβη και το 1998 και 1999. Αλλά και το 2000 η Ελλάδα ήταν μία από τις 4 χώρες της Ε.Ε. (οι άλλες ήταν η Γερμανία, η 1998 και 1999 Ιταλία και η Σουηδία) στις οποίες σημειώθηκε φυσική μείωση, ενώ στις υπόλοιπες σημειώθηκε φυσική αύξηση (οι γεννήσεις ξεπέρασαν τους θανάτους). Η δραματική μείωση των γεννήσεων την τελευταία εικοσαετία είχε ως συνέπεια, οι νέοι και οι νέες ηλικίας μέχρι 19 ετών το 1967 από 2.910.000 (ποσοστό 33,4% του πληθυσμού), να μειωθούν το 1997 σε 2.420.000 (ποσοστό 23,1% του πληθυσμού). Ωστόσο ο πληθυσμός της Ελλάδας αυξήθηκε (λόγω της μετανάστευσης) κατά πολύ περισσότερο απ' ό,τι η διαφορά των θανάτων από τις γεννήσεις. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της απογραφής του 2001 ο πληθυσμός της Ελλάδας ανέρχεται σε 10.939.771 άτομα, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 6,6% σε σύγκριση με τον πληθυσμό του 1991.
Αν ληφθεί υπόψη ότι η φυσική αύξηση του πληθυσμού (γεννήσεις μείον θάνατοι) στο διάστημα της 20ετίας 1981-2000 ήταν, περίπου, 294.000, είναι σαφές ότι η υπόλοιπη αύξηση κατά περίπου 536.000, προήλθε από την καθαρή εισροή προσφύγων ομογενών και μεταναστών και λαθρομεταναστών και κύρια από την Αλβανία Πιο συγκεκριμένα.
· Τη δεκαετία 1981-1990 η φυσική αύξηση ήταν 272.000 και η καθαρή εισροή μεταναστών 132.000 (ποσοστό 33% της συνολικής αύξησης του πληθυσμού).
· Τη δεκαετία, όμως, του 1991-2000 η φυσική αύξηση ήταν μόνο 22.000 και η καθαρή εισροή μεταναστών 404.000 (ποσοστό 95% της συνολικής αύξησης του πληθυσμού).
Δημογραφικό και (1ο βάθμια και 2ο βάθμια) εκπαίδευση
Η επεξεργασία των στοιχείων της πρόσφατης απογραφής, ανέδειξε όμως και μία άλλη όψη του δημογραφικού, την μείωση κατά 20% περίπου των παιδιών ηλικίας 6-15 ετών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας τη σχολική χρονιά 2000- 2001 διαπιστώθηκε ότι στα σχολεία της 9χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης (Δημοτικά και Γυμνάσια) φοίτησαν συνολικά 1.001.616 μαθητές εκ των οποίων
§ οι 641.000 φοίτησαν στο Δημοτικό Σχολείο και
§ οι 360 χιλιάδες στο Γυμνάσιο.
Πριν από ακριβώς 10 χρόνια, οι μαθητές οι οποίοι φοιτούσαν στην 9χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση ήταν 230.000 περισσότεροι. Η μείωση, στο διάστημα αυτό, των μαθητών στα Δημοτικά Σχολεία είναι της τάξης του 18,3%, ενώ η μείωση στα Γυμνάσια ανέρχεται στο 19,4%.
Οι μεγαλύτερες μειώσεις στον μαθητικό πληθυσμό των Δημοτικών Σχολείων της χώρας αφορούν δεκάδες χωριά
o της Μακεδονίας (Ν. Γρεβενών, Καστοριάς, Φλώρινας), της Στερεάς (Ν. Ευρυτανίας, Αιτωλοακαρνανίας),
o της Ηπείρου (Ν. Άρτας, Ιωαννίνων, Πρεβέζης), της Θεσσαλίας (Ν. Τρικάλων),
o της Πελοποννήσου (Αρκαδία, Ηλεία, Μεσσηνία), κ. ά.,
ενώ το σχολικό έτος 2001-2002 φοίτησαν 3.000 παιδιά λιγότερα ηλικίας 6-15 ετών στους Νομούς Γρεβενών, Ευρυτανίας, Ζακύνθου, Θεσπρωτίας, Κεφαλληνίας, Λευκάδας, Σάμου, Φωκίδας, Φλώρινας, ενώ στην επόμενη πενταετία 2001-2005 κινδυνεύουν να βρεθούν στην ίδια θέση οι Νομοί Άρτας, Καστοριάς, Πρέβεζας και Χίου.
Τα τελευταία δέκα χρόνια κλείνουν σταθερά 150 Δημοτικά Σχολεία τον χρόνο,
o ένα στα δύο Δημοτικά Σχολεία, έκλεισαν για πάντα στους Νομούς Κιλκίς, Κερκύρας, Λευκάδας,
o ενώ ένα στα τρία Δημοτικά Σχολεία, έκλεισαν στους Νομούς Έβρου, Κοζάνης, Θεσπρωτίας, Πρέβεζας, Αρκαδίας, Μεσσηνίας, Φθιώτιδας, Ευρυτανίας, Σάμου, Ρεθύμνης κ.λπ.
Την ίδια στιγμή αλλοδαποί και ομογενείς πρόσφυγες συμπληρώνουν κενά που δημιουργούνται. Ενώ την περίοδο 1985 έως 1995 η μείωση των μαθητών των Δημοτικών Σχολείων ήταν κατά μέσο όρο περίπου 20.000 ετησίως, τα τελευταία χρόνια η μείωση είναι πολύ μικρότερη, γεγονός που οφείλεται στην ολοένα και αυξανόμενη είσοδο στην Ελλάδα των παιδιών των προσφύγων και μεταναστών, από την πρώην ΕΣΣΔ και την Αλβανία. Τα παιδιά αυτά αύξησαν το μαθητικό δυναμικό των Δημοτικών Σχολείων τα τελευταία δύο - τρία χρόνια τουλάχιστον κατά 65.000 και των Γυμνασίων κατά 20.000.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η Ένωση Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδας, κατά τη διάρκεια ημερίδας με θέμα «Αλλοδαποί μαθητές στη δημόσια εκπαίδευση», στα τέλη του Σεπτεμβρίου του 2002, ο αριθμός αλλοδαπών και προσφύγων («παλιννοστούντων» σύμφωνα με τη διατύπωση) μαθητών σε ολόκληρη την Ελλάδα, ανέρχεται στις 100.000, ενώ ένας στους τέσσερις μαθητές στα σχολεία του Δήμου της Αθήνας είναι αλλοδαπός.
Με βάση στοιχεία του υπουργείου Παιδείας (2000) οι αλλοδαποί και «παλιννοστούντες» μαθητές
Α) στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση σε όλη την Ελλάδα είναι 65.546 (10,7%), εκ των οποίων
§ οι 43.000 προέρχονται από την Αλβανία,
§ οι 16.459 από την πρώην ΕΣΣΔ
§ και 3.500 από διάφορες χώρες της Ε.Ε.
Β) στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση το ποσοστό τους είναι μικρότερο, καθώς κατά το σχολικό έτος 2000-2001 οι αλλοδαποί μαθητές ανέρχονταν στο 4,5% του συνόλου των μαθητών.
Οι περισσότεροι από τους αλλοδαπούς μαθητές συγκεντρώνονται στην Αττική (47%), στην Κεντρική Μακεδονία (24%) και στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (9%). Στο Δήμο Αθηναίων συγκεκριμένα φοιτούν συνολικά 72.937 μαθητές, εκ των οποίων οι 16.049 είναι αλλοδαποί, δηλαδή ποσοστό 22%., ενώ σε πολλά σχολεία της πρωτεύουσας το ποσοστό αυτό φθάνει και το 76,19%, όπως στο 53ο νηπιαγωγείο. Επίσης, στο 22ο δημοτικό σχολείο το 75,93% των μαθητών είναι ξένοι, ενώ στο 2ο γυμνάσιο το 74,43%.
Συμπερασματικά σχόλια
Η Ελλάδα γνωρίζει και θα συνεχίσει να γνωρίζει το 2050 τον τρίτο υψηλότερο βαθμό ηλικιακής εξάρτησης μετά την Ισπανία και την Ιταλία: Θα αντιστοιχούν 58,7 υπερήλικες σε κάθε 100 κατοίκους κάτω των 64 ετών. Την ίδια στιγμή οι προβλέψεις του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, αναφέρουν ότι το 2025 ο πληθυσμός της Ελλάδας θα ανέλθει στα 14,5 εκατ. με τους μετανάστες να ξεπερνούν τα 3,5 εκατ. Οι σημερινές δημογραφικές τάσεις στην Ελλάδα, συνεπώς, θα οδηγήσουν στη ριζική γήρανση του πληθυσμού, ο αριθμός των παιδιών θα μειώνεται, με παράλληλη την εκπληκτική αύξηση των ηλικιωμένων. Ένα εφιαλτικό σενάριο εν όψει.
