Αλεξανδρούπολη ή Dedeagach; Η ψηφιακή “εξαφάνιση” της ελληνικής ταυτότητας στα social media
Όταν το Facebook και το Instagram αλλάζουν το όνομα της πόλης – Τούρκοι τουρίστες, τουρκικές ονομασίες και ένας φόβος που μεγαλώνει – Σε 5 χρόνια θα υπάρχει ακόμα η Αλεξανδρούπολη στα κοινωνικά δίκτυα;
Στα κοινωνικά δίκτυα , Facebook και Instagram, μια ανησυχητική τάση έχει αρχίσει να προβληματίζει τους κατοίκους της Αλεξανδρούπολης: η τοποθεσία “Αλεξανδρούπολη” ή “Alexandroupoli” σιγά σιγά αφανίζεται, ενώ εμφανίζονται αντί αυτής οι ονομασίες “Dedeagach” (η τουρκική ονομασία της πόλης επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) και “Aleksandroupoli”, με το “ks” που χρησιμοποιούν οι Τούρκοι αντί για το λατινικό “x”.
Η αιτία; Η μαζική επισκεψιμότητα από Τούρκους τουρίστες που, όταν κάνουν check-in ή κοινοποιούν τοποθεσίες στην Αλεξανδρούπολη, επιλέγουν τις τουρκικές μεταγραφές που προτείνονται από τους αλγορίθμους των πλατφορμών
Το αποτέλεσμα; Η διεθνής αναγραφή της τοποθεσίας σταδιακά υποχωρεί, οι ελληνικές ονομασίες σβήνουν από τις προτάσεις των μηχανισμών αναζήτησης, και η ψηφιακή ταυτότητα της πόλης μετασχηματίζεται.
Η ιστορία του ονόματος: Από το Δεδέαγατς στην Αλεξανδρούπολη
Η Αλεξανδρούπολη ιδρύθηκε το 1875 και μέχρι το 1919 ονομαζόταν Δεδέαγατς (στα τουρκικά: Dedeağaç ή Dedeagach), ονομασία που σημαίνει “δέντρο του παππού” (dede = παππούς, ağaç = δέντρο).
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, το όνομα προήλθε από κάποιον δερβίση (μουσουλμάνο μοναχό) που πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του κάτω από ένα δέντρο στην περιοχή και τελικά θάφτηκε εκεί.
Το 1920, με το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η πόλη ενσωματώθηκε στην Ελλάδα. Αρχικά ονομάστηκε “Νεάπολη”, αλλά την 8η Ιουλίου 1920, κατά την άφιξη του Βασιλιά Αλέξανδρου, ο δήμαρχος Εμμανουήλ Αλτιναλμάζης ανακοίνωσε ότι η πόλη θα λάβει το όνομα “Αλεξανδρούπολη” προς τιμήν του νεαρού βασιλιά.
Η επισημοποίηση της μετονομασίας ήρθε τον Αύγουστο του 1921, με απόφαση του Υπουργού Πολιτικού Διοικητή Θράκης Χ. Βοζίκη, που κατήργησε όλες τις τουρκικές ονομασίες των οικισμών του Νομού Έβρου.
Η Τουρκία, ο τουρισμός και η… ψηφιακή κατοχή των τοπωνυμίων
Τα τελευταία χρόνια, η Αλεξανδρούπολη έχει μετατραπεί σε απόλυτο city break προορισμό για τους Τούρκους τουρίστες
Το 2024, πάνω από 1,2 εκατομμύριο Τούρκοι επισκέφθηκαν την Ελλάδα, με τα έσοδα από τον τουρκικό τουρισμό να αγγίζουν τα 436 εκατομμύρια ευρώ. Για το 2025, οι προβλέψεις μιλούν για 1,4 εκατομμύριο Τούρκους τουρίστες και έσοδα 1 δισεκατομμυρίου ευρώ.
Η Αλεξανδρούπολη, εξ αιτίας της γεωγραφικής της εγγύτητας με την Τουρκία, αποτελεί ιδανικό προορισμό εξόρμησης για το Σαββατοκύριακο.
Ωστόσο, μαζί με τους τουρίστες, έρχεται και ένας άλλος, λιγότερο ορατός κίνδυνος, αυτός της ψηφιακής κατοχής της ταυτότητας της πόλης.
Πώς οι αλγόριθμοι των Meta (Facebook, Instagram) “σβήνουν” την Αλεξανδρούπολη
Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook και το Instagram, χρησιμοποιούν αλγορίθμους που βασίζονται στη συχνότητα χρήσης των τοποθεσιών.
Όταν ένας χρήστης πραγματοποιεί check-in ή προσθέτει location tag σε ανάρτηση, η πλατφόρμα προτείνει ονομασίες με βάση τη δημοτικότητά τους , δηλαδή πόσο συχνά έχουν χρησιμοποιηθεί από άλλους χρήστες.
Οι Τούρκοι τουρίστες, που αποτελούν πλειοψηφία επισκεπτών στην Αλεξανδρούπολη, όταν αναζητούν την τοποθεσία, επιλέγουν τις τουρκικές εκδοχές, αφού κάποιοι αρχικά τις δημιούργησαν:
- “Dedeağaç” (η οθωμανική ονομασία)
- “Aleksandroupoli” (η τουρκική μεταγραφή, με “ks” αντί για “x”)
Κάθε φορά που ένας Τούρκος τουρίστας κοινοποιεί μια φωτογραφία ή κάνει check-in χρησιμοποιώντας αυτές τις ονομασίες, ο αλγόριθμος των Meta “μαθαίνει” ότι αυτές οι τοποθεσίες είναι δημοφιλείς.
Με τη συνεχή αύξηση των τουρκικών check-ins, οι ελληνικές ονομασίες (“Αλεξανδρούπολη”, “Alexandroupoli”) σιγά σιγά υποχωρούν στις προτάσεις των πλατφορμών, ενώ οι τουρκικές ανεβαίνουν στην κορυφή των αποτελεσμάτων.
Η “τουρκοποίηση” των τοποθεσιών – Ένα φαινόμενο soft power
Αυτό που συμβαίνει είναι μια μορφή ψηφιακού soft power, μια σύγχρονη μορφή πολιτισμικής επιρροής που δεν περιλαμβάνει στρατιωτική δύναμη, αλλά αναδιαμόρφωση της συλλογικής μνήμης και της διεθνούς αναγνωρισιμότητας μιας πόλης.
Η Τουρκία, τα τελευταία χρόνια, χρησιμοποιεί συστηματικά τον πολιτισμό, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τον τουρισμό ως εργαλεία soft power.
Οι τουρκικές τηλεοπτικές σειρές, η μουσική, ο τουρισμός και πλέον οι ψηφιακές πλατφόρμες συμβάλλουν στη διάδοση της τουρκικής επιρροής στον διεθνή χώρο.
Το ψηφιακό τοπίο ως πεδίο γεωπολιτικής κυριαρχίας
Τα τοπωνύμια (toponyms) δεν είναι απλώς ονόματα , αποτελούν σύμβολα ταυτότητας, ιστορίας και κυριαρχίας.
Όταν μια πόλη “χάνει” το όνομά της στον ψηφιακό χώρο, χάνει και μέρος της πολιτιστικής της παρουσίας.
Σε έναν κόσμο όπου οι περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν τοποθεσίες μέσω Google Maps, Facebook, Instagram και TikTok, το όνομα που εμφανίζεται πρώτο στις προτάσεις των αλγορίθμων καθορίζει την αναγνωρισιμότητα της πόλης.
Ανησυχία και προβληματισμός – Τι θα γίνει σε 5 χρόνια;
Οι κάτοικοι της Αλεξανδρούπολης έχουν αρχίσει να προβληματίζονται ιδιαίτερα:
Αν σε 5 χρόνια η τάση συνεχιστεί, με εκατομμύρια τουρκικά check-ins ετησίως, η ελληνική ονομασία της πόλης θα έχει πλήρως υποχωρήσει από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.
Το αποτέλεσμα;
- Νέοι επισκέπτες, ερευνητές, δημοσιογράφοι και τουρίστες από όλο τον κόσμο θα αναζητούν την πόλη ως “Dedeagach” ή “Aleksandroupoli”.
- Η διεθνής αναγνώριση της πόλης θα συνδεθεί με την τουρκική της ταυτότητα, όχι την ελληνική.
- Η συλλογική ψηφιακή μνήμη θα έχει ανακατασκευαστεί, δημιουργώντας μια παράλληλη πραγματικότητα όπου η Αλεξανδρούπολη φαίνεται να είναι τουρκική πόλη.
Σύμφωνα με έρευνες για τη γεωχωρική ανάλυση τοπωνυμίων σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, τα ονόματα τοποθεσιών δεν αντανακλούν απλώς τη γεωγραφία, αντανακλούν τη συλλογική συνείδηση και την πολιτισμική ταυτότητα.
Όταν ένα τοπωνύμιο επικρατεί στον ψηφιακό χώρο, γίνεται η κυρίαρχη αφήγηση για την περιοχή.
Επιπλέον, έρευνες για το soft power της Τουρκίας δείχνουν ότι η χώρα χρησιμοποιεί συστηματικά τον τουρισμό, τα μέσα ενημέρωσης και τις πολιτιστικές εξαγωγές για να ενισχύσει τη διεθνή της επιρροή.
Το φαινόμενο δεν περιορίζεται μόνο στην Αλεξανδρούπολη: παρόμοιες περιπτώσεις “ψηφιακής κατοχής” τοπωνυμίων έχουν καταγραφεί σε άλλες περιοχές με μεικτό ιστορικό παρελθόν.
Οι τουρκικές ονομασίες και η “αθέατη” επιρροή στον ψηφιακό χώρο
Το “Aleksandroupoli” με “ks” δεν είναι απλώς μια εναλλακτική γραφή, όπως αναφέραμε παραπάνω, αλλά είναι η τουρκική μεταγραφή του ονόματος.
Στην τουρκική γλώσσα, το γράμμα “x” δεν χρησιμοποιείται συχνά, και το “ks” αντικαθιστά το λατινικό “x” σε πολλές περιπτώσεις.
Όταν οι Τούρκοι τουρίστες γράφουν “Aleksandroupoli”, χρησιμοποιούν τη δική τους φωνητική απόδοση του ονόματος, η οποία σιγά σιγά αντικαθιστά τη διεθνή αναγραφή “Alexandroupoli”.
Αυτό δεν είναι τυχαίο, αλλά παραμένει ως αποτέλεσμα της μαζικής συμμετοχής των Τούρκων χρηστών στις πλατφόρμες, που αναδιαμορφώνει τον τρόπο που ο υπόλοιπος κόσμος αντιλαμβάνεται την πόλη.
Η σιωπηλή απειλή…Όταν η ιστορία ξαναγράφεται στα social media
Το φαινόμενο είναι πολιτισμικό και γεωπολιτικό.
Όταν μια πόλη “χάνει” το όνομά της στον ψηφιακό χώρο, χάνει και μέρος της ιστορικής της συνέχειας.
Η Αλεξανδρούπολη δεν είναι πια Δεδέαγατς από το 1920. Δεν είναι τουρκική πόλη από το 1920, αλλά στον ψηφιακό κόσμο, όπου τα τοπωνύμια καθορίζονται από τους αλγορίθμους και τη δημοτικότητα, η ιστορία μπορεί να ξαναγραφτεί και αυτό δεν είναι science fiction, αλλά συμβαίνει τώρα.
Η συγκρατημένη ανησυχία που δεν πρέπει να αγνοηθεί
Οι κάτοικοι της Αλεξανδρούπολης έχουν κάθε λόγο να ανησυχούν.
Σε 5 χρόνια, αν η τάση συνεχιστεί, η Αλεξανδρούπολη μπορεί να έχει εξαφανιστεί από τις προτάσεις του Facebook και του Instagram, αντικατασταθείσα από το “Dedeağaç” ή το “Aleksandroupoli”.
Αυτό δεν είναι θέμα τεχνολογίας αλλά ζήτημα ταυτότητας, ιστορίας και εθνικής κυριαρχίας στον ψηφιακό χώρο.
Η ψηφιακή κατοχή των τοπωνυμίων είναι μια νέα μορφή soft power και θα πρέπει να λάβουμε δράση πριν είναι πολύ αργά.
Διότι όταν χάνεις το όνομά σου στα social media, χάνεις και την ταυτότητά σου στον ψηφιακό κόσμο και στον 21ο αιώνα, δυστυχώς, ο ψηφιακός κόσμος είναι ο πραγματικός κόσμος.
Πηγή https://pameevro.gr/alexandroupoli-dedeagach-social-media/?fbclid
