«…400 τόνους ο
Θ. Μαλκίδης
Τις ημέρες του 1922 γραφόταν δύο από τις τελευταίες πράξεις της Γενοκτονίας εναντίον των Ελλήνων της Θράκης, της Μικράς Ασίας, του Πόντου. Μία ήταν καταστροφή της Σμύρνης και η άλλη η ανακωχή των Μουδανιών, με την οποία ο Ελληνισμός υποχρεώθηκε σε φυγή και από τη Θράκη.
Από τον όμορφο αυτό λιμένα όμως της Θρακικής ενδοχώρας, δεκαπέντε μήνες αργότερα θα διαδραματιζόταν η τελευταία και πιο φρικιαστική πράξη του Ελληνικού Ολοκαυτώματος. Μπορεί οι Νεότουρκοι, Τζεμάλ, Ενβέρ και Ταλαάτ πασά και ο Μουσταφά Κεμάλ, να δολοφόνησαν 1.000.000 Έλληνες και Ελληνίδες, αλλά φρόντισαν να τα εξαφανίσουν τα ίχνη τους, με ένα τρόπο που αφού δεν τιμωρήθηκε. επαναλήφθηκε από τον πιστό τους μαθητή Χίτλερ, λίγα χρόνια αργότερα.
Ο Χ. Αγγελομάτης στο βιβλίο του «Χρονικόν Μεγάλης Τραγωδίας» (Αθήνα 1924) αναφέρεται στο μέγεθος του εγκλήματος, τους θύτες και τους συνεργάτες τους: «Οι παλαιότεροι θα ενθυμούνται την δημοσιευθείσαν είδησιν εις τα αθηναϊκάς εφημερίδας, μίαν ημέρα του Φεβρουαρίου του 1924. Το προσεγγίσαν εις την Θεσσαλονίκην αγγλικόν πλοίον “Ζαν”, μετέφερε 400 τόννους οστών Ελλήνων, από τα Μουδανιά της Μικράς Ασίας εις την Μασσαλίαν, προς βιομηχανοποίησιν. Οι εργάται του λιμένος Θεσσαλονίκης, πληροφορηθέντες το γεγονός, εμπόδισαν το πλοίον να αποπλεύσει, επενέβη όμως ο Άγγλος πρόξενος και επετράπη ο απόπλους» .