Σάββατο 5 Σεπτεμβρίου 2015

Από την Σμύρνη στη Χειμάρρα

Θεοφάνης Μαλκίδης

Από την Σμύρνη στη Χειμάρρα

Συνηθίζεται να λέγεται ότι το έγκλημα που δεν τιμωρείται επαναλαμβάνεται. Αυτό που τελεί ο θύτης, αυτό που βιώνει το θύμα, όταν δεν τιμωρείται επαναλαμβάνεται και μάλιστα με τραγικότερο και πιο επώδυνο τρόπο.

Την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, η Εκκλησία και ο λαός μας, τιμά την μνήμη των Αγίων Μαρτύρων της Πίστεως και της Πατρίδος, κληρικών, οι οποίοι υπέστησαν μαρτύρια και βρήκαν φρικτό θάνατο, τις ημέρες κατά τις οποίες εξελίχθηκε η Μικρασιατική καταστροφή.

Ο Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, ο Κυδωνιών Γρηγόριος μαζί με τους 38 ιερείς του, ο Μοσχονησίων Αμβρόσιος και οι 9 ιερείς της συνοδείας του, ο Ικονίου Προκόπιος, ο Ζήλων Ευθύμιος, ο Αρχιμανδρίτης Πλάτων και πολλοί άλλοι, ήταν η προσφορά της αγωνιζόμενης Μικρασιατικής εκκλησίας στη θυσία του Ελληνισμού. Δυστυχώς πριν δολοφονηθούν πρόλαβαν να δουν και την καταστροφή των εκκλησιών όπου λειτουργούσαν.....

Το έγκλημα αυτό που στοίχισε τη ζωή σε 1.000.000 και πλέον Έλληνες και Ελληνίδες, που εξαφάνισε τον πολιτισμό, τις οικίες, τα μνήματα και τις εκκλησίες, αφού δεν τιμωρήθηκε, επαναλήφθηκε το 1955 και το 1964 στην Κωνσταντινούπολη, Ίμβρο και Τένεδο, το 1974 στην Κύπρο και δυστυχώς και στις μέρες μας, με τη βάρβαρη καταστροφή του ναού του Αγίου Αθανασίου στη Χειμάρρα.

Τα “αδέλφια και τα ξαδέλφια, κατά δήλωσή τους, των δολοφόνων του 1922” αφού είδαν ότι το μαζικό έγκλημα στη Σμύρνη έμεινε ατιμώρητο, αποφάσισαν να καταστρέψουν ότι έφτιαξε η πίστη και η ιστορία στη Βορειοηπειρωτική γη. Με άλλα λόγια η βαρβαρότητα, η ληστεία, η λεηλασία, η καταστροφή δεν τελείωσε στη Σμύρνη, αλλά δυστυχώς συνεχίζεται και στη Χειμάρρα.

Διαβάστε περισσότερα »

Τρίτη 1 Σεπτεμβρίου 2015

1η Σεπτεμβρίου 1821: Το ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης

Θεοφάνης Μαλκίδης

Το Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης.

Όσοι αποτολμήσουν να εμβαθύνουν στις πηγές της ιστορίας μακριά από τη γνωστή και δυστυχώς επικρατούσα στα ελλαδικά "πνευματικά ιδρύματα" συλλογιστική, θα διαπιστώσουν ότι σε όλα σχεδόν τα νησιά του Αιγαίου υπήρξε από ένα ολοκαύτωμα αντίστοιχο με τη σφαγή της Χίου, είτε πρόκειται για την περίοδο της τουρκοκρατίας είτε στη περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης. Ένα από αυτά είναι και το ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης την 1η Σεπτεμβρίου 1821.

Η Σαμοθράκη από το 1459 ήταν υπόδουλη στο οθωμανικό κράτος . Η κήρυξη της επανάστασης στη Σαμοθράκη από τα τοπικά μυημένα μέλη στη Φιλική Εταιρεία, ακολούθησε το γενικό ξεσηκωμό των Ελλήνων. Οι Σαμοθρακίτες που είχαν συνδέσμους με συμπατριώτες τους στην Κωνσταντινούπολη και με τον μητροπολίτη Μαρωνείας Κωνστάντιο, είχαν ήδη δημιουργήσει το ψυχολογικό υπόβαθρο.
Έτσι τον Αύγουστο του 1821 κήρυξαν την επανάσταση, ωστόσο η αντίδραση από τους Οθωμανούς ήρθε άμεσα. Το Σεπτέμβριο του 1821, την 1η του μηνός, την «πρωτοσταυρινιά» όπως λένε οι ντόπιοι, όταν αποβιβάστηκαν στο νησί δύο χιλιάδες στρατιώτες υπό τον Τούρκο υποναύαρχο μπέη Καρά-Αλή.

Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική. Η Σαμοθράκη μετατράπηκε σε κέντρο λεηλασίας, ζώνη θανάτου και ερείπια, και το νησί έμεινε ακατοίκητο για έξι χρόνια. Σφαγιάσθηκαν περίπου 10.000 άνδρες και αγόρια (κατ’ άλλες πηγές 8.000). Τα γυναικόπαιδα και όσοι σώθηκαν από την σφαγή πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Σμύρνης και της Κωνσταντινούπολης.

Εφτακόσιοι από τους κατοίκους που είχαν καταφύγει στα βουνά, οι Οθωμανοί τους έφεραν πίσω με δόλο δίνοντάς τους την εντύπωση ότι θα τους δώσουν χάρη. Όμως στην τοποθεσία «Εφκάς» στο κάστρο της πρωτεύουσας, της Χώρας, τους δολοφόνησαν όλους. Από τη μαζική αυτή δολοφονία, επέζησαν σύμφωνα με μαρτυρίες ξένων περιηγητών και του Σαμοθρακίτη ιερέα Γ. Μανωλάκη από 25 έως 30 οικογένειες, οι οποίες ζούσαν τα επόμενα χρόνια σε άθλια κατάσταση. Σημαντική μαρτυρία για το ολοκαύτωμα αποτελεί το έργο του Ίωνος Δραγούμη «Σαμοθράκη», ο οποίος διέσωσε το συμβάν, αλλά και την αναφορά για το τρυπημένο Ευαγγέλιο της εκκλησίας της Παναγίας στη Χώρα, το οποίο φυλάσσεται στο Εθνολογικό Μουσείο.

Σημαντική παράμετρος του ολοκαυτώματος αποτελεί και ο βίαιος εξισλαμισμός πολλών Σαμοθρακιτών, που κατέληξαν όπως αναφέραμε δούλοι. Πέντε από τους επιζώντες του ολοκαυτώματος γύρισαν το 1837 στη Σαμοθράκη και επέστρεψαν στην αρχική τους θρησκεία. Για αυτό το λόγο βασανίστηκαν και θανατώθηκαν στην απέναντι Θρακική ακτή, όπου μεταφέρθηκαν στο χωριό Μάκρη της Αλεξανδρούπολης. Η μνήμη τους τιμάται την Κυριακή του Θωμά και αποτελούν τους πέντε νεομάρτυρες (Μανουήλ Παλογούδας, Θεόδωρος Δημητρίου, Γεώργιος Κουρούνης, Γεώργιος Καλακίκος και Μιχαήλ Κύπριος), τα λείψανα των οποίων υπάρχουν στην εκκλησία της Παναγίας στη Χώρα και στις εικόνες στις εκκλησίες του νησιού απεικονίζονται με φουστανέλες ή με τη χαρακτηριστική νησιωτική βράκα της Σαμοθράκης.

Το ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης παρέμεινε άγνωστο και η τυπική αναφορά στη θυσία των κατοίκων της στην εθνική παλιγγενεσία, αναγνωρίστηκε από την Ακαδημία των Αθηνών μόλις το 1980. Την καταστροφή της Σαμοθράκης την απεικόνισε πολύ χαρακτηριστικά ο Γάλλος Αuguste Vinchon ο οποίος λίγο αργότερα ζωγράφισε ένα πίνακα με θέμα τη σφαγή της Σαμοθράκης, που βρίσκεται στο Λούβρο.

Δείτε την ομιλία του Θ. Μαλκίδη για το ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης

Συμπληρωματικά αναφέρουμε μία άγνωστη ιστορική καταγραφή για το Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης.

Το 1826 εκδόθηκε στο Παρίσι ένα βιβλίο με τίτλο «Les Femmes Grecques aux Dames Fransaises, Recit de leurs malheurs, traduit du grec par un philhellene», στο οποίο γίνεται αφήγηση της απόβασης στη Σαμοθράκη των Τούρκων τον Σεπτέμβριο του 1821. Αφηγητής είναι ο Γάλλος Διπλωμάτης François Pouquenille και αναφέρεται μεταξύ των άλλων και σε ένα δραματικό επεισόδιο με ηρωίδα μια νεαρή κοπέλα της Σαμοθράκης (σελ. 28-40).

Διαβάστε περισσότερα »