Ανακοίνωση της Εθνοσυνέλευσης της Δημοκρατίας του Αρτσάχ με αφορμή την 34η επέτειο της ανακήρυξης της Δημοκρατίας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ (Αρτσάχ)
Αγαπητοί συμπατριώτες,
Στις 2 Σεπτεμβρίου 2025 συμπληρώνονται 34 χρόνια από την ανακήρυξη της Δημοκρατίας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ (Αρτσάχ). Αυτή η επέτειος δεν είναι μόνο μια ιστορικά μνημειώδης ημέρα για τον αρμενικό λαό, αλλά και απόδειξη, βάσει του διεθνούς δικαίου, του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση και στην ειρηνική διαβίωση. Η απόφαση αυτή, με πανεθνική σημασία, ελήφθη με ιστορικά και νομικά θεμέλια.
Η 2α Σεπτεμβρίου 1991 έγινε η απαρχή της κρατικής υπόστασης του Αρτσάχ. Στη διάρκεια τριών δεκαετιών, με συνταγματικά στέρεες βάσεις και λειτουργικά αποτελεσματικούς κρατικούς και δημοκρατικούς θεσμούς, ο λαός του Αρτσάχ εξασφάλιζε την ανάπτυξη της δεύτερης αρμενικής δημοκρατίας. Αν και η Δημοκρατία του Αρτσάχ δεν είχε διεθνή αναγνώριση, ήταν ένα συγκροτημένο κρατικό σύστημα και παράγοντας ειρήνης και ασφάλειας στην περιοχή, με τον οποίο συνυπολογίζονταν όχι μόνο οι περιφερειακές δυνάμεις αλλά και διάφορα κέντρα διεθνούς βαρύτητας.
Ο πόλεμος του 2020 και, στη συνέχεια, οι γενοκτονικές ενέργειες που διέπραξε το Αζερμπαϊτζάν τον Σεπτέμβριο του 2023, η ολοκληρωτική κατάληψη και η εθνοκάθαρση της Δημοκρατίας του Αρτσάχ καταγράφηκαν στην ιστορία της ανθρωπότητας ως μια μαύρη και ντροπιαστική σελίδα, όπου το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και στη ζωή με ελευθερία θυσιάστηκε στη βία, στα οικονομικά και ολοκληρωτικά συμφέροντα.
Θυμόμαστε και αποτίουμε φόρο τιμής σε όλους εκείνους που με τη ζωή τους υπερασπίστηκαν το δικαίωμα του λαού του Αρτσάχ να ζει ελεύθερα. Όπως κάθε άνθρωπος με εθνική συνείδηση, έτσι κι εμείς έχουμε καθήκον να συνεχίσουμε τον αγώνα για την αποκατάσταση της ιστορικής δικαιοσύνης και να ενταχθούμε στο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα του αρμενικού λαού.
Σήμερα, όταν οι κρατικοί θεσμοί του Αρτσάχ βρίσκονται στην εξορία και ο λαός έχει στερηθεί την πατρώα γη του, η Εθνοσυνέλευση του Αρτσάχ, ως το ανώτατο αντιπροσωπευτικό όργανο με πρωτεύοντα λαϊκή εντολή, εκφράζοντας τη βούληση και τη στάση ολόκληρου του λαού της Δημοκρατίας, θεωρεί απαραίτητο να τονίσει για ακόμη μία φορά και να υπενθυμίσει στη διεθνή κοινότητα:
Η ανακήρυξη της Δημοκρατίας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ (Αρτσάχ) βασίστηκε στους νόμους της Σοβιετικής Ένωσης που ίσχυαν τότε, επομένως είναι νόμιμη και δεν μπορεί να αμφισβητηθεί υπό το φως των πιέσεων και των αυθαίρετων ερμηνειών που εφαρμόζουν απολυταρχικές δυνάμεις.
Οι αρμενικές εθνικές, πολιτιστικές και θρησκευτικές αξίες που διαμορφώθηκαν επί χιλιετίες στο έδαφος της Δημοκρατίας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ (Αρτσάχ) και στις παρακείμενες περιοχές αποτελούν μέρος της πανανθρώπινης πολιτιστικής κληρονομιάς, και η διατήρησή τους και η προστασία τους είναι αναπόσπαστο τμήμα των αρμοδιοτήτων των αρμόδιων διεθνών οργανισμών.
Το συλλογικό δικαίωμα του λαού που έζησε στην επικράτεια της Δημοκρατίας του Αρτσάχ να επιστρέψει στις πατρογονικές του εστίες είναι αναφαίρετο και απόλυτο. Η άρνησή του αποτελεί συνέχεια της γενοκτονίας που διέπραξε το Αζερμπαϊτζάν.
Η εντολή της Ομάδας Μινσκ του ΟΑΣΕ περιελάμβανε επίσης το ζήτημα των δικαιωμάτων του λαού του Αρτσάχ, επομένως η διάλυση της Ομάδας χωρίς την κατάρτιση ουσιαστικών μηχανισμών και εγγυήσεων για την προστασία αυτών των δικαιωμάτων είναι απαράδεκτη.
Με βάση τα παραπάνω, η Εθνοσυνέλευση της Δημοκρατίας του Αρτσάχ απαιτεί από τις αρχές της Δημοκρατίας της Αρμενίας και καλεί τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς και τις χώρες-μεσολαβητές να θέσουν ως ζητήματα πρώτης προτεραιότητας στις αρμενο-αζερικές διαπραγματεύσεις: την απελευθέρωση των αιχμαλώτων και ομήρων, την επιστροφή των Αρμενίων του Αρτσάχ στην πατρώα τους γη και τη διασφάλιση του δικαιώματός τους να ζουν ελεύθερα, με ασφάλεια και αξιοπρέπεια στην ιστορική τους πατρίδα.
Η πραγματική ειρήνη και η μακροχρόνια σταθερότητα στην περιοχή απαιτούν λύσεις δίκαιες, ισορροπημένες και αποδεκτές για τα μέρη, και όχι προσωρινά επιβαλλόμενες καταστάσεις που βασίζονται στον εξαναγκασμό και σε γεωπολιτικά παζάρια.
Το ζήτημα του Αρτσάχ δεν έχει επιλυθεί, η υπόθεση του Αρτσάχ δεν έχει κλείσει, διότι η επισημοποίηση των γενοκτονικών ενεργειών και η νομιμοποίηση των συνεπειών τους δεν μπορεί να θεωρηθεί τελικό αποτέλεσμα, ούτε στο γραπτό ούτε στο άγραφο, ούτε στο νομικό ούτε στο ηθικό πεδίο.
Ο Αρτσαχτσής είναι κύριος της πατρίδας του, της ιστορίας του, της πνευματικής και πολιτιστικής του κληρονομιάς, του παρελθόντος και του μέλλοντός του, των δικαιωμάτων και της αποστολής του…
