Μαλάθυρος Χανίων: Ένα ακόμη ατιμώρητο Ναζιστικό Ολοκαύτωμα
Η 28η Αυγούστου 1944 ήταν η ημέρα που οι Ναζί διέπραξαν ένα ακόμη μαζικό έγκλημα στο μαρτυρικό χωριό Μαλάθυρο στην ορεινή ενδοχώρα της πρώην επαρχίας Κισάμου. Τότε που το χωριό τυλίχθηκε στο πένθος εξαιτίας της εκτέλεσης του ανδρικού πληθυσμού από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Εξήντα δύο (62) άνδρες έστησαν οι Γερμανοί στο εκτελεστικό απόσπασμα μέσα στο φαράγγι πλησίον του Μάκρωνα, γειτονιά του Βουλγάρω.
Ως εκ θαύματος, ένας εξ αυτών σώθηκε βαριά τραυματισμένος τον οποίο είχαν νομίσει και αυτόν οι Γερμανοί νεκρό. Ο άνθρωπος αυτός χειροτονήθηκε στη συνέχεια κληρικός και διακόνησε ως εφημέριος το χωριό του μέχρι το τέλος της ζωής του.
Τα χαράματα της 28ης Αυγούστου 1944, Γερμανικό τάγμα προερχόμενο από την περιοχή Βουκολιές, πλησίασε στο χωριό από την ανατολική πλευρά, επιτάσσοντας και οδηγό από το χωριό Μεσαύλια και εμφανίστηκε στην πρώτη γειτονιά, το Πάνω Χωριό. Ακολουθώντας ειδικό σχέδιο περικύκλωσης, οι πρώτες ομάδες όχι μόνο δεν προέβαιναν σε συλλήψεις αλλά αντίθετα με χαμόγελα απαντούσαν στους κατοίκους οι οποίοι πήγαιναν να οργώσουν τη γη καθώς είχε προηγηθεί βροχή.
Μόλις η πρώτη ομάδα των Γερμανών έφτασε στην τελευταία γειτονιά του χωριού κι αφού είχαν στηθεί πολυβολεία περιμετρικά ούτως ώστε να μην μπορεί να ξεφύγει κανείς από τον κλοιό, ρίχτηκε μια συνθηματική φωτοβολίδα και αμέσως σαν αρπακτικά άρχισαν οι ομάδες των Γερμανών να συλλαμβάνουν τους κατοίκους του χωριού, άνδρες, γυναίκες και παιδιά.
Τους συγκέντρωσαν σε τρία σημεία, στη γειτονιά Πάνω Χωριό, στη γειτονιά Μπαχαδιανά, και στη γειτονιά Ξεκικιανά όπου ήταν το δημοτικό σχολείο.
Στις 6 το απόγευμα αφού τους συγκέντρωσαν όλους στο σχολείο και άφησαν τις γυναίκες σε φάλαγγα η μία πίσω από την άλλη οδήγησαν τους 62 άνδρες στον τόπο της εκτέλεσης στη θέση φαράγγι. Μόνος διασωθείς ήταν ο τότε λαϊκός και μετέπειτα ιερέας του χωριού, Ιωάννης Καρτσωνάκης, ο οποίος λόγω του ολοήμερου βασανισμού του και του τραύματος στο κεφάλι δεν του έδωσαν χαριστική βολή διότι ένας εκτελεστής θεώρησε ότι του την είχε δώσει ένας άλλος.
Μετά την ημέρα αυτή το χωριό έχασε όλους τους άνδρες από ηλικία 13 ετών και άνω, δεν υπήρχαν πλέον γυναίκες παρηγορήτρες, έγιναν όλες γυναίκες ηρωίδες. Γιατί όχι μόνο αντικατέστησαν τους άνδρες στις βαριές γεωργικές δουλειές αλλά είχαν και το χρέος τόσο να μεγαλώσουν τα ορφανά που πολλά δεν είχαν γνωρίσει τον πατέρας τους, με αρχές και αξίες, οράματα και ιδανικά αντάξια των παραδόσεων του λαού μας όσο και να κρατήσουν και να τιμήσουν τη χηρεία τους.
Το 1994 έγιναν τα εγκαίνια του μνημείου των 61 εκτελεσθέντων στο φαράγγι, ως σύμβολο και υπενθύμιση της θυσίας......
