«Η Συμφωνία των Πρεσπών δεν μπορεί να αλλάξει στο μέλλον»
Εφημερίδα των Συντακτών 4/1/2019
Συντάκτης: Νικόλας Ζηργάνος
Εχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος από την αρχή της διαπραγμάτευσης και είμαστε πολύ κοντά στο τέλος των επικυρώσεων. Σε λίγες ημέρες η Βουλή σας θα ψηφίσει για τις τροποποιήσεις του Συντάγματος. Τι περιμένετε από αυτή την ψηφοφορία;
Μήνυμα φιλίας και ευχές για το νέο έτος προς όλους τους Ελληνες έστειλε μέσω της «Εφ.Συν.» ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ, Ζόραν Ζάεφ, ο οποίος στη συνέντευξη που μας παραχώρησε εμφανίστηκε βέβαιος για τη θετική ολοκλήρωση των συνταγματικών αλλαγών στο Κοινοβούλιο και την επικύρωση της συμφωνίας παρά την αντίθεση του προέδρου Ιβάνοφ.
Είναι μια συμφωνία που δεν μπορεί να αλλάξει στο μέλλον, διαβεβαιώνει την Αθήνα και τους Ελληνες, ενώ ασκεί κριτική στην πολιτική εξαρχαϊσμού του Γκρούεφσκι, σημειώνοντας ότι η χώρα πλήρωσε μεγάλο τίμημα γι’ αυτή την πολιτική του παρελθόντος και δεν θα επαναλάβει τα ίδια λάθη. Υποστήριξε ότι τόσο ο ίδιος όσο και ο Αλέξης Τσίπρας αγνόησαν το πολιτικό κόστος και προχώρησαν σε μια συμφωνία η οποία, τόνισε, έχει μόνο θετικά για τους δύο λαούς και τις δύο χώρες, ενώ υπογράμμισε ότι η τροπολογία για την υπηκοότητα δεν αφήνει καμία αμφιβολία για παρερμηνείες.
Οσο για το ζήτημα της γλώσσας, ο Ζόραν Ζάεφ υποστήριξε ότι για το θέμα αυτό υπάρχει σχετική απόφαση των Ηνωμένων Εθνών με την οποία διευκρινίζεται ότι ανήκει στη σλαβική ομάδα γλωσσών. Με απόλυτη σαφήνεια διαχώρισε επίσης την ιστορική κληρονομιά της πατρίδας του από την ελληνική Μακεδονία και αναγνώρισε την ξεχωριστή αρχαία ελληνική κληρονομιά και Ιστορία της περιοχής.
Σχετικά με την ένταξη της χώρας του στο ΝΑΤΟ και τη ρωσική αντίθεση, δήλωσε πως δεν στρέφεται εναντίον κανενός και πως μοναδικό στόχο έχει την ειρήνη και τη σταθερότητα, ενώ υπαινίχθηκε ότι η ΠΓΔΜ εκτός ευρωατλαντικών θεσμών θα αντιμετώπιζε σοβαρούς υπαρξιακούς κινδύνους.
Εάν εξαιρέσουμε την πολιτική σκοπιμότητα, τότε θα είναι πολύ φυσιολογικό να έχουμε μια ψηφοφορία με πολύ μεγαλύτερη πλειοψηφία από τις 80 ψήφους, ίσως ακόμη και 90 ή 100 θετικές ψήφους βουλευτών. Ομως υπάρχουν πολιτικές σκοπιμότητες και φυσικά είναι μια πολύ ευαίσθητη διαδικασία για εμάς να αλλάξουμε το συνταγματικό μας όνομα, γιατί πιστεύουμε ότι θα κερδίσουμε μία ειλικρινή φιλία από τον νότιο γείτονά μας, την Ελλάδα, και πιστεύουμε πολύ σε αυτό.
Φυσικά, η συμφωνία άνοιξε για εμάς την πόρτα του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να επιβεβαιώσω πόσες ψήφους θα πάρουμε, όμως πιστεύω ότι θα είναι περισσότερες από 80. Μία παραπάνω θα είναι καλό. 5-10, θα βοηθήσει πολύ.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 76 επιβεβαιωμένες ψήφοι. Αλλά γιατί; Στο Κοινοβούλιό μας βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία και οι βουλευτές μας έχουν τη δυνατότητα να καταθέτουν τροπολογίες επί των τροπολογιών του Συντάγματος. Είναι δικαίωμά τους και ορισμένοι το έχουν ασκήσει και έχουν προτείνει βελτιώσεις επί των τροπολογιών, προκειμένου να ενθαρρύνουν τους πολίτες μας, και έχουμε μία πολύ καλή διαδραστική συζήτηση. Φυσικά, η διαδικασία γίνεται σε διαβούλευση με την ελληνική κυβέρνηση, γιατί είναι σημαντικό να βρίσκεται πάντα εντός του πνεύματος της Συμφωνίας των Πρεσπών, με μοναδικό στόχο την ενίσχυση της φιλίας μας.
Θα συγκαλέσουμε την ολομέλεια της Βουλής στις 9 Ιανουαρίου και οι ψηφοφορίες θα διεξαχθούν αναλόγως του πόσο θα διαρκέσει η συζήτηση. Ελπίζω ότι θα ολοκληρώσουμε επιτυχώς την υποχρέωσή μας.
• Ο νόμος που επικυρώνει τη Συμφωνία των Πρεσπών, όχι όμως και οι αλλαγές στο Σύνταγμα, θα πρέπει, για να ισχύει, να δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Ομως ο πρόεδρος Ιβάνοφ φαίνεται πως αρνείται να υπογράψει το σχετικό διάταγμα, όπως και το διάταγμα που αφορά τον νόμο για τις γλώσσες. Πώς θα το αντιμετωπίσει αυτό η κυβέρνηση;
Κάθε κράτος –και το δικό μας– έχει θεσμικές λύσεις. Οφείλουμε να έχουμε μία θεσμική λύση. Θεωρητικώς, ο πρόεδρός μας μπλόκαρε αυτούς τους δύο, πολύ σημαντικούς νόμους για τη χώρα μας. Εάν αποφασίσει να μπλοκάρει ακόμα 170 [νόμους], μπορούμε να κλείσουμε τη Βουλή.
Είμαστε Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Για αυτό, φυσικά, έχουμε εναλλακτική λύση, όμως θα προσπαθήσουμε την πιθανότητα του δημοκρατικού διαλόγου με τον πρόεδρο μέχρι το τέλος. Στη συνέχεια, έχουμε μία εναλλακτική επιλογή πώς να προχωρήσουμε, πάντοτε μέσα από διαβούλευση με τη Βουλή, μέσω των αρμόδιων επιτροπών που τελεσιδικούν. Θα υπάρξει λύση, με βεβαιότητα, όμως αυτή τη στιγμή προέχει η συνταγματική αλλαγή.
• Την άνοιξη, πάντως, θα έχει εκλεγεί νέος πρόεδρος και εσείς έχετε δηλώσει πως δεν θα είστε υποψήφιος. Ποιο όμως θα είναι το προφίλ του υποψηφίου που θα υποστηρίξετε για το προεδρικό αξίωμα; Θα είναι ένα πρόσωπο που θα μπορεί να ενώσει τη χώρα;
Αυτό είναι για εμάς το σημαντικότερο ερώτημα. Ο επόμενος πρόεδρος πρέπει να αντιπροσωπεύει όλους τους πολίτες. Γιατί ο νυν πρόεδρος, με όλο τον σεβασμό, ένας δημοκρατικός πολιτικός, δεν εκπλήρωσε το σύνολο των προσδοκιών. Δεν θα είμαι υποψήφιος για την προεδρία γιατί δεν θέλω να χάσω τη χαρά της στιγμής της εφαρμογής της Συμφωνίας των Πρεσπών, αλλά και επίσης επειδή η συμφωνία αυτή μας ανοίγει τις πόρτες για την ένταξη στο ΝΑΤΟ και τη συνέχιση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, που θα μας φέρει καλύτερο οικονομικό μέλλον.
Πιστεύω ότι είναι μια καλή ευκαιρία για μένα να πετύχω καλύτερο επίπεδο διαβίωσης για τους πολίτες μας και θα αφιερώσω όλη μου την ενέργεια εργαζόμενος για την οικοδόμηση μιας μεγάλης φιλίας με τους γείτονές μας, ιδίως με την Ελλάδα. Θέλω να δω αποτελέσματα στην οικονομία της χώρας μου και να ολοκληρωθούν μεταρρυθμίσεις που δεν απαιτούνται μόνο για την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ, αλλά είναι εξίσου σημαντικές για τους πολίτες μας, όπως είναι το κράτος δικαίου, η πλήρης ελευθερία, που σημαίνει ελευθερία στα ΜΜΕ, πλήρως ανεξάρτητα και επαγγελματικά σώματα ασφαλείας, αλλά και επαγγελματική δημόσια διοίκηση, καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος στη χώρα – αυτές είναι οι μεγάλες προσδοκίες των πολιτών μας.
• Για να χορέψεις, όμως, τανγκό χρειάζονται δύο. Το ελληνικό Κοινοβούλιο πρέπει με τη σειρά του στη συνέχεια να ψηφίσει δύο νομοσχέδια, τη Συμφωνία των Πρεσπών αλλά και την ένταξή σας στο ΝΑΤΟ ως «Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας». Εχετε κάποιες ανησυχίες για την ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας;
Ναι, έχω ανησυχίες, όπως ανησυχώ και για το δικό μας Κοινοβούλιο, γιατί τελικά αυτοί που ψηφίζουν είναι οι βουλευτές. Εγώ και ο καλός μου φίλος Αλέξης λάβαμε τις αποφάσεις και αναλάβαμε όλο το πολιτικό ρίσκο γιατί πιστεύουμε ότι αυτή είναι η σωστή απόφαση για το μέλλον των πατρίδων μας.
Μόνο κατά τους τελευταίους δέκα μήνες τα επίσημα στατιστικά μας στοιχεία δείχνουν ότι το μεταξύ μας εμπόριο αυξήθηκε κατά 18,7%. Η Ελλάδα ήταν αυτή που κυρίως εξήγαγε στη Μακεδονία, της οποίας φυσικά το όνομα θα είναι Βόρεια Μακεδονία μετά τις συνταγματικές αλλαγές, αλλά και οι εξαγωγές μας προς την Ελλάδα είναι πολύ καλές. Τα στοιχεία αυτά είναι ενθαρρυντικά για την επιχειρηματικότητα, προκειμένου να αναπτυχθεί, να δημιουργήσει περισσότερα κέρδη, αλλά και δουλειές και πλούτο για τους πολίτες.
Λαμβάνοντας αυτά υπόψη, θεωρώ ότι φυσικά υπάρχει ένα ρίσκο αλλά πιστεύω πολύ στο εγχείρημα αυτό και είμαι πάρα πολύ αισιόδοξος γιατί εμπιστεύομαι τον φίλο μου τον Αλέξη, και αυτός με εμπιστεύεται και θα κάνουμε τα πάντα για να αποκτήσουν οι πολίτες μας ένα καλύτερο μέλλον.
Το σημαντικότερο αποτέλεσμα όλων όσα κάνουμε είναι οι χώρες μας να συνδέονται με όλο και πιο στενή φιλία και να στείλουμε ένα μήνυμα στη Δυτική Ευρώπη ότι τα Βαλκάνια έχουν ευρωπαϊκό προσανατολισμό και ευρωπαϊκή συμπεριφορά. Στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, προσπαθώντας να βρούμε λύσεις ακόμα και σε αυτού του είδους τα ευαίσθητα θέματα. Πιστεύω ότι τελικά θα υπάρξει μεγάλη στήριξη και από τις δύο πλευρές.
• Πριν από έναν χρόνο το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν η έλλειψη εμπιστοσύνης, όχι μόνο μεταξύ των δύο κυβερνήσεων, αλλά και μεταξύ των λαών. Σήμερα οι δύο κυβερνήσεις έχουν δημιουργήσει ένα περιβάλλον αμοιβαίας κατανόησης, εσείς προσωπικά και ο Αλέξης Τσίπρας δείχνετε πως έχετε δημιουργήσει μια προσωπική, αμοιβαία σχέση εμπιστοσύνης, όμως εξακολουθεί να υπάρχει διάσταση στις αντιλήψεις πολλών πολιτών και από τις δύο πλευρές των συνόρων. Πώς θα πείσετε αυτούς τους πολίτες για τις προθέσεις σας; Κάποιοι ισχυρίζονται στην Ελλάδα πως στο μέλλον μπορεί να έρθει ένας άλλος Γκρούεφσκι και να τα πάρει όλα πίσω.
Ολες οι απόψεις πρέπει να ακούγονται γιατί, όπως μέσα σε μία οικογένεια, οφείλουν να υπογραμμιστούν όλοι οι πιθανοί κίνδυνοι. Ομως η διαδικασία στις χώρες μας είναι μη αναστρέψιμη. Δεν υπάρχει πιθανότητα κάποιος να αλλάξει [τη Συμφωνία των Πρεσπών].
Πρώτα από όλα πρόκειται για έναν νόμο και επίσης είναι μία συνταγματική αλλαγή. Αλλάξαμε το Σύνταγμά μας γιατί πιστεύουμε σε ένα καλύτερο μέλλον για τους πολίτες μας και για όλη την περιοχή και για να στείλουμε το μήνυμα στην Ευρώπη για ευρωπαϊκά Βαλκάνια. Και πράγματι, η Ελλάδα έχει το δικαίωμα να είναι η χώρα-ηγέτης στα Βαλκάνια. Είναι η πρώτη χώρα στην περιοχή που έγινε μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., κάτι που είναι και δική μας προσδοκία. Οι Ελληνες φίλοι μας συμπαραστέκονται πάντα με διάφορους τρόπους.
Οπως γνωρίζετε, περισσότερο από 1,7 εκατ. πολίτες μας επισκέπτονται την Ελλάδα, που δείχνει πόσο στενά είμαστε συνδεδεμένοι. Σε αυτή την κατεύθυνση θέλω να στείλω ένα μήνυμα στους Ελληνες πολίτες ότι όλες οι αποφάσεις που λαμβάνονται εδώ από τους θεσμούς είναι για πάντα.
Και μπορούμε ακόμα να εργαστούμε –μέσα στο πνεύμα της συμφωνίας– να τη βελτιώσουμε, γιατί η στρατηγική συμμαχία και η συνεργασία δεν καλύπτουν όλες τις πλευρές. Πρέπει να εργαστούμε πιο σκληρά, ακόμη και πέρα από τη συμφωνία, για να δείξουμε πως η ειλικρινής φιλία μπορεί να φέρει αμοιβαία οφέλη για τις χώρες και τους πολίτες μας. Θέλω επίσης να σημειώσω ότι η πολιτική που ακολουθήθηκε στο παρελθόν έχει προκαλέσει ζημιά και στις δύο χώρες. Ορισμένες φορές πολιτικοί, λόγω πολιτικών σκοπιμοτήτων, λόγω εκλογών και για να διατηρηθούν στην εξουσία, δημιούργησαν προβλήματα. Δεν θέλω να μιλήσω για τη φίλη μας Ελλάδα, καθώς θέλω να είμαι φίλος με όλους, αλλά η χώρα μου έκανε λάθη.
• Κάνετε λόγο για την πολιτική εξαρχαϊσμού του Γκρούεφσκι, το πρότζεκτ με τα αγάλματα (Skopje 2014) και τον αλυτρωτισμό;
Αυτές οι πολιτικές του Γκρούεφσκι αποτέλεσαν από τα πρώτα σημεία κριτικής για μένα προσωπικά, για το κόμμα μου και τον πολιτικό συνασπισμό που βρίσκεται στην εξουσία. Οσο για το πρότζεκτ, όλος ο κόσμος εδώ είναι ενάντια, κατ’ αρχάς γιατί κόστισε 1 δισ. ευρώ. Είμαστε μία μικρή και φτωχή χώρα. Ενα δισ. ευρώ! Επιπλέον, προκάλεσε την ελληνική πλευρά. Αυτό δεν το χρειαζόμασταν. Και ξοδέψαμε και πληρώσαμε πολύ μεγάλο τίμημα για αυτό, και αυτό είναι πράγματι πρόβλημα για εμάς.
Σε αυτή την κατεύθυνση μάθαμε από το παρελθόν και με βεβαιότητα δεν θα επαναλάβουμε ποτέ τα ίδια λάθη, γιατί η φιλία θα οδηγήσει μόνο σε μεγαλύτερη φιλία. Φυσικά, οι πολιτικές του εξαρχαϊσμού έδωσαν πολλούς λόγους στους Ελληνες πολιτικούς στο παρελθόν να λάβουν αποφάσεις που δεν ήταν πάρα πολύ καλές για εμάς. Χρειάζεται να δουλέψουμε στην κατεύθυνση της φιλίας και όχι στην κατεύθυνση των προκλήσεων. Ομως αυτό είναι παρελθόν.
Οταν ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ήρθε στην εξουσία, έστειλε ένα θετικό μήνυμα στη χώρα μας. Οταν ήρθα εγώ στην εξουσία, έστειλα επίσης ένα θετικό μήνυμα. Αυτά [τα μηνύματα] προετοίμασαν μία ελάχιστη ατμόσφαιρα στα υπουργικά μας συμβούλια και πάνω απ’ όλα στους υπουργούς Κοτζιά και Ντιμίτροφ να παρακαθήσουν και να αρχίσουν συνομιλίες.
Μετά απ’ αυτό, στο Νταβός, υποστηρίξαμε μαζί με τον Αλέξη και ενθαρρύναμε τη διαδικασία, ανοίξαμε με ειλικρίνεια τις ψυχές μας και εκεί, μέσα σε δύο ώρες, γίναμε πολύ καλοί φίλοι και συχνά συνομιλούμε για το πόσο αγαπάμε τις χώρες μας, για το πώς πιστεύουμε ότι η νέα φιλία θα φέρει μόνο θετικά αποτελέσματα και καλύτερο μέλλον στους πολίτες των δύο κρατών.
Είχαμε πλήρη επίγνωση ότι αυτό μπορούσε να μας φέρει κάποιο κόστος στις προσωπικές μας πολιτικές καριέρες, όμως προσπαθήσαμε να είμαστε διαφορετικοί από τους προκατόχους μας. Μπορούσαμε να συνεχίσουμε να κάνουμε πολιτικούς υπολογισμούς βάσει πολιτικών σκοπιμοτήτων, αλλά αποφασίσαμε ότι πιστεύουμε στα οφέλη αυτής της συμφωνίας για τους πολίτες και για τις χώρες μας.
• Ομως η συμφωνία θα πρέπει να αντέξει και στον χρόνο και σε εποχές με άλλη διακυβέρνηση στις δύο χώρες.
Εχοντας υπόψη τη δική μας αντιπολίτευση, για παράδειγμα, ασκεί κριτική πανομοιότυπα με την κριτική που ασκεί η αντιπολίτευση στην Ελλάδα. Ιδια κριτική. Είναι σαν δίδυμα αδέλφια. Αυτό όμως που γνωρίζω είναι πως η δική μας αντιπολίτευση εύχεται να περάσει η συμφωνία για να μας κάνει κριτική. Σέβομαι τον κ. Μητσοτάκη, όπως και κάθε Ελληνα πολιτικό. Γιατί να μη δώσει στη συμφωνία μία ευκαιρία υποστηρίζοντάς την; Ισως, πάντως, στηρίξει το αίτημα ένταξής μας στο ΝΑΤΟ, γιατί όχι;
Βεβαίως αυτοί που αποφασίζουν τελικά είναι οι πολίτες και αξίζει να δίνουμε την ευκαιρία σε λύσεις. Αυτό που μάθαμε από τις περασμένες δεκαετίες είναι πως τίποτα θετικό δεν ήρθε, ως αποτέλεσμα της έλλειψης συμφωνίας, καθώς το πρόβλημα που υπήρχε ήταν πρόβλημα και για τις δύο πλευρές.
Ισως μεγαλύτερο πρόβλημα για εμάς, πάντως ήταν πρόβλημα και για τις δύο πλευρές. Πιστεύω ότι όλοι στο μέλλον θα είναι επικεντρωμένοι στο αύριο. Κανείς δεν θέλει να κοιτάξει πίσω. Ολοι μας θέλουμε να αυξάνονται οι λύσεις, να συζητάμε για ένα θετικό μέλλον, για αμοιβαία οφέλη για όλους και πιστεύω ότι αυτό θα συμβεί με τη Συμφωνία των Πρεσπών.
• Ομως δεν είναι όλοι ευχαριστημένοι με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Η Ρωσία, για παράδειγμα, αντιτίθεται στην ένταξή σας στο ΝΑΤΟ και ο Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε σε συνέντευξή του στην «Εφημερίδα των Συντακτών» ότι «ανησυχεί για την κατάσταση στα Βαλκάνια» και βλέπει «την Ουάσινγκτον και τις Βρυξέλλες να πιέζουν τις χώρες των Βαλκανίων να κάνουν την ψευδή επιλογή μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον και Βρυξελλών». Επίσης, κατηγόρησε Δυτικούς διπλωμάτες στα Σκόπια ότι έκαναν ευθεία παρέμβαση στη διαδικασία των συνταγματικών αλλαγών.
Είμαστε μια μικρή αλλά φιλική χώρα. Θέλουμε να ενισχύσουμε τις σχέσεις μας με τη Ρωσία. Στη χώρα μας είμαστε κυρίως ορθόδοξοι, όπως οι Ρώσοι, και θέλουμε να αυξήσουμε τη συνεργασία μας με πολλούς τρόπους και σε πολλούς τομείς. Ομως, πάνω από το 80% των πολιτών στη χώρα μου τάσσονται υπέρ της ευρω-ατλαντικής ολοκλήρωσης.
• Ακόμη και το VMRO-DPMNE θέλει την ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Βεβαίως, ακόμη και το VMRO [-DPMNE]. Για αυτό το θέμα υπάρχει συναίνεση στη Βουλή, από όλα τα κόμματα. Η Ρωσία είναι ενάντια στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ. Αυτή είναι η ουσία του προβλήματος. Εμείς είμαστε μια φιλική και ειρηνική χώρα. Θέλουμε να φέρουμε την ειρήνη μέσα από τη συμμετοχή μας στο ΝΑΤΟ. Θέλουμε να μοιραστούμε αυτή την ειρήνη για τη χώρα μας, για όλη την περιοχή, συμμετέχοντας σε ειρηνευτικές αποστολές σε όλο τον κόσμο, για να καταπολεμηθεί η τρομοκρατία, η ριζοσπαστικοποίηση, ο εξτρεμισμός.
Συμμετέχουμε στην αποστολή στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, από τη δεκαετία του 1990, είμαστε υπερήφανοι για αυτό και οι στρατιώτες μας είναι επίσης περήφανοι για την ειρηνευτική τους αποστολή. Αυτή είναι η πρόθεσή μας. Πιστεύω πολύ ότι η συμμετοχή μας στο ΝΑΤΟ θα φέρει περισσότερη ειρήνη στα ταραγμένα Βαλκάνια και ελπίζω να μην επιστρέψουμε ποτέ στο παρελθόν. Περισσότερες εγγυήσεις για ειρήνη είναι καλές για όλους. Αυτό ενθαρρύνει και τους επιχειρηματίες να κάνουν επενδύσεις, τους θεσμούς να συνεχίζουν τις μεταρρυθμίσεις και τους πολίτες να προσδοκούν ένα καλύτερο μέλλον.
• Λέτε πως το ΝΑΤΟ θα σας εξασφαλίσει ασφάλεια και σταθερότητα. Αισθάνεστε κάποια απειλή; Αισθάνεστε ότι σας χρειάζεται το ΝΑΤΟ σαν ομπρέλα προστασίας της χώρας; Πιστεύετε ότι αν η χώρα σας είναι εκτός ΝΑΤΟ και Ε.Ε. θα αντιμετωπίσει στρατηγική απειλή;
Οχι τόσο μακριά, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, με τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας εδώ, στην ευρύτερη περιοχή, γίνονταν μάχες. Πολλοί νέοι άνθρωποι σκοτώθηκαν. Ακόμη και τώρα προσπαθεί η περιοχή να ορθοποδήσει από τις καταστροφές. Κανείς δεν ξέρει τι του επιφυλάσσει το μέλλον.
Προσπαθούμε να προστατέψουμε τη χώρα μας αλλά και την ευρύτερη περιοχή. Ξέρω ότι [η Συμφωνία των Πρεσπών] θα επηρεάσει τη Σερβία, το Κόσοβο, τη Βοσνία, το Μαυροβούνιο, την Αλβανία, όλους. Αυτή τη στιγμή εμείς είμαστε σαν μια μαύρη τρύπα. Ολοι γύρω μας είναι μέλη του ΝΑΤΟ. Ρουμανία, Βουλγαρία, Ελλάδα, Αλβανία, Μαυροβούνιο. Θέλουμε να καλύψουμε αυτό το κενό για να υπάρχει περισσότερη ειρήνη και ασφάλεια για όλους.
Οπως ξέρετε, είμαστε μια χώρα πολυεθνική με πιστούς από διαφορετικές θρησκείες και δόγματα. Οπως σας είπα, κανείς δεν ξέρει τι του επιφυλάσσει το μέλλον. Για εμάς η ένταξή μας στο ΝΑΤΟ σημαίνει αιώνια ειρήνη, σταθερότητα και ασφάλεια. Αυτό, όταν συζητάμε υπό το πρίσμα των συγκρούσεων που είχαμε στη χώρα μας το 2001, είναι για εμάς πολύτιμο. Πιστεύω ότι η ένταξή μας δεν θα φέρει μόνο σε εμάς εδώ σταθερότητα και ειρήνη, αλλά και για όλη την περιοχή.
• Θεωρείτε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα για τη Σερβία και το Κόσοβο;
Η λύση της διένεξης για το όνομα ασκεί πίεση και στους δύο, να μην απομονωθούν, στο τελευταίο τέτοιου είδους πρόβλημα που υπάρχει [στην περιοχή] και να αναζητήσουν λύση με φιλικό τρόπο, κάτι που εύχομαι να συμβεί.
Μετά την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών με τη λήξη των διαδικασιών επικύρωσης στα δύο Κοινοβούλια, γνωρίζω ότι θα είναι περισσότερο εκτεθειμένοι για να βρουν λύση. Σε αυτή την κατάσταση μπορούν να μάθουν πως μέσω ενός φιλικού τρόπου, φυσικά με τεράστιο πολιτικό ρίσκο για τους πολιτικούς, όμως για το συμφέρον των χωρών, είναι πιθανόν να βρούνε λύση. Εμείς ανακαλύψαμε ένα εργαλείο το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλο τον κόσμο. Είναι ένα εργαλείο που μπορεί να βρει λύσεις σε τέτοιου είδους ευαίσθητα θέματα.
Εκείνο που γνωρίζω είναι πως εμείς αντιλαμβανόμαστε ότι όλοι αποτελούμε μέρος αυτής της ιστορικής περιοχής της Μακεδονίας. Και αποδεχόμαστε τα επιχειρήματα και το γεγονός ότι εμείς θα είμαστε η «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» και μέσα σε αυτό το πλαίσιο αναγνωρίζουμε με κάθε λειτουργικό τρόπο ότι η ελληνική Μακεδονία είναι απολύτως διαχωρισμένη από τη χώρα μας, υποστηρίζουμε πλήρως τα υφιστάμενα σύνορα και αναγνωρίζουμε την ξεχωριστή της κληρονομιά, την ξεχωριστή αρχαία ελληνική ιστορία της περιοχής.
Θέλω να στείλω ένα μήνυμα ενθάρρυνσης στους Ελληνες πολίτες. Για το ζήτημα της ιθαγένειας που σημαίνει υπηκοότητα θα αναφέρεται ως: «Μακεδονική / πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας». Οσο για το θέμα της γλώσσας μας, που έχει γίνει αποδεκτή από τον ΟΗΕ με απόφαση του 1977, φυσικά ανήκει στην ομάδα των σλαβικών γλωσσών.
Εχουμε λάβει με πολλή προσοχή κάθε απόφαση έτσι ώστε να μη θίγεται καμία πλευρά. Αυτός είναι ο φιλικός τρόπος. Αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως παράδειγμα όχι μόνο από τη Σερβία και το Κόσοβο, αλλά και από άλλες περιοχές σε όλο τον κόσμο.
Πιστεύω πολύ ότι το θάρρος που επέδειξε ο φίλος μου ο Αλέξης μπορεί να επιδειχθεί μόνο από κάποιον που αγαπάει πραγματικά τη χώρα του. Γνωρίζω τι συμβαίνει στην Ελλάδα, το πολιτικό ρίσκο, όμως πιστεύω ότι η αγάπη του για τη χώρα του θα αποβεί θετική και για τον ίδιο προσωπικά, για την κυβέρνηση, επίσης για τον φίλο μου τον Κοτζιά, που δεν είναι πλέον υπουργός αλλά στηρίζει πολύ θετικά τη συμφωνία. Διδάχτηκα πολλά και από τους δύο, τόσο για την προσωπική μου ζωή όσο και για το πολιτικό μου μέλλον ως πολιτικός και γνωρίζω πως και οι δύο εργάζονται για να φέρουν ευημερία στους Ελληνες πολίτες και το ελληνικό έθνος.
Τώρα έχουν ακόμη έναν νέο, ειλικρινή φίλο, τη φιλία των πολιτών μας, της χώρας μας και, μετά την ολοκλήρωση των συνταγματικών αλλαγών στη χώρα μου και την επικύρωσης της συμφωνίας στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, θα υπάρχει ξεκάθαρος διαχωρισμός και διάκριση. Το όνομά μας θα είναι Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας και σε αυτή την κατεύθυνση μπορούμε να διασφαλίσουμε ένα θετικό μέλλον για όλους. Να μην επανέλθουν προβλήματα και αρνητικά αισθήματα. Εχουμε μόνο μία ζωή. Ας της δώσουμε την ευκαιρία να γίνει καλύτερη.
• Αν τα πετύχετε όλα αυτά, θα το αξίζετε οι δύο πρωθυπουργοί το Νόμπελ Ειρήνης.
Οταν μας πρότειναν ως υποψηφίους για το Νόμπελ Ειρήνης, έστειλα ένα μήνυμα στον Τσίπρα και του είπα πως είναι μεγάλη μας τιμή, μου απάντησε πως το μεγαλύτερο βραβείο για εμάς είναι η φιλία μας και το καλύτερο μέλλον για τις χώρες μας και τους πολίτες. Είμαι ευτυχής γιατί έχω έναν νέο φίλο, τον Αλέξη, και ελπίζω να καλλιεργήσουμε και στο μέλλον την προσωπική μας σχέση, να βρεθούμε εδώ ή στην Αθήνα, πάντα με την ελπίδα και την πεποίθηση ότι οι πολίτες μας, οι χώρες μας, θα γίνουν επίσης ειλικρινείς φίλοι. Με αυτή την αισιοδοξία προχωράμε στο 2019, με την πεποίθηση ότι θα φέρουμε ευημερία για τους λαούς μας και καλύτερο μέλλον.
Ειδικά για τις νέες γενιές, που θέλουμε να ζήσουν και να εργαστούν στην πατρίδα τους και να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη. Εύχομαι και πάλι σε όλους τους Ελληνες πολίτες, σε όλη την Ελλάδα, καλή χρονιά, με την πεποίθηση ότι τελικά η οικονομία θα βελτιωθεί και γνωρίζω πόσο χαρούμενος είναι ο Αλέξης μετά την έξοδο από τα μνημόνια που έφεραν τόσα δεινά και που για πρώτη φορά είχε το δικαίωμα να καταθέσει τον δικό του προϋπολογισμό. Πρόκειται για μια τεράστια ευκαιρία, μια σημαντική στιγμή για τον ίδιο προσωπικά.
Θα κάνω τα πάντα μετά την ψηφοφορία να δείξω στην Ελλάδα με τον πλέον έμπρακτο τρόπο τα πλεονεκτήματα της συμφωνίας. Η θητεία μου λήγει τον Δεκέμβριο του 2020. Θα αφιερώσω μεγάλο μέρος από τη θητεία μου να δείξω στους Ελληνες πολίτες ότι υπάρχουν μόνο θετικά σημεία.
