Τρίτη 21 Φεβρουαρίου 2023

Εναντίον του παιδομαζώματος

 


Ενα από τα γνωστότερα έθιμα της χώρας μας, οι Γενίτσαροι της Νάουσας, το οποίο έχει καταβολές από την αρχαιότητα και έχει συνδεθεί έντονα με την προεπαναστατική περίοδο. 



Όπως είναι γνωστό, η Οθωμανική Αυτοκρατορία στρατολογούσε, ακόμη και με τη βία, παιδιά των υπόδουλων λαών και δημιουργούσε τα περιβόητα τάγματα των Γενιτσάρων (γενί-τσερί, δηλαδή "νέος στρατός").


Αν και σε όλη την Ελλάδα η στρατολόγηση γινόταν με κάθε τρόπο, η προνομιούχος Νάουσα δεν είχε υποστεί αυτό τον σκληρό φόρο αίματος. Αυτό όμως διήρκεσε μέχρι το 1705, όταν ο Σουλτάνος έστειλε τον σιλαχτάρη των ανακτόρων Αχμέτ Τσελεμπή για να κάνει το πρώτο παιδομάζωμα στην Νάουσα - και το τελευταίο απ' ότι φαίνεται στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.


Η πόλη όχι μόνο δεν παρέδωσε τα παιδιά της, αλλά σκότωσε και τον απεσταλμένο! Ήταν τότε ημέρες της αποκριάς. Το γεγονός αυτό ήταν αφορμή ώστε πολλοί Ναουσαίοι να βγουν κλέφτες στο Βέρμιο, υπό την αρχηγία του φημισμένου κλεφταρματωλού καπετάν Ζήση Καραδήμου. Ωστόσο το αντάρτικο σώμα του Καραδήμου τελικά καταστράφηκε.


Στην επόμενη αποκριά οι νέοι της Νάουσας ντύθηκαν με την αρματολική τους φορεσιά με περίσκεψη. Φόρεσαν τον "πρόσωπο" όπως έφθασε στις ημέρες μας από την αρχαιότητα, τα ασημικά που σχημάτιζαν έναν τέλειο θώρακα, τις πάλες τους και όλα τα εξαρτήματα τους. Ενθυμούμενοι τα παλικάρια του Καραδήμου, τριγύρισαν τα όρια και το κέντρο της Νάουσας, χορεύοντας από γειτονιά σε γειτονιά.


Το ίδιο δρομολόγιο ακολουθείται μέχρι και σήμερα από τα μπουλούκια, με ιεροτελεστική ευλάβεια σε κάθε Αποκριά.


(Απόσπασμα του βιβλίου "Γιανίτσαροι και Μπούλες της Νιάουστας" του Τάκη Μπάιτση).


Εικονιζόμενος: Ευάγγελος Θεοδωρίδης, Όμιλος Γενίτσαροι και Μπούλες, Νάουσα

Φωτογραφία: Ηλίας Περγαντής