Θεοφάνης Μαλκίδης
17
Οκτωβρίου 1941: Το ατιμώρητο ολοκαύτωμα των
Ναζί στα Κερδύλια Σερρών
Ξημερώματα της 17 Οκτωβρίου 1941 δύο λόχοι του 220ου
Τάγματος Σκαπανέων της Βέρμαχτ με δύναμη 250 ανδρών υπό τις διαταγές των
λοχαγών Βέντλερ και Σράινερ ξεκίνησαν
από τον Σταυρό Θεσσαλονίκης για τα Κερδύλια Σερρών έχοντας μαζί τους
κρατούμενους Κερδυλλιώτες. Φτάνοντας κοντά στα χωριά άφησαν τα αυτοκίνητα,
άρχισαν να ανεβαίνουν από τρία σημεία και περικύκλωσαν τα Άνω Κερδύλια από την
θέση Στρόβολο και τα Κάτω Κερδύλια από την θέση Λειβάδια.
Οι στρατιώτες της Βέρμαχτ συγκέντρωσαν τους άρρενες
κατοίκους μεταξύ 16 και 60 χρόνων στις θέσεις Αλώνια και Κούτρες. Οι γυναίκες
και τα παιδιά αρχικώς συγκεντρώθηκαν στα σχολεία και στη συνέχεια, αφού είχαν
απομακρυνθεί οι άντρες, τους επιτράπηκε να πάρουν μαζί τους όσα πράγματα
μπορούσαν και να φύγουν προς το Καστρί και την Ευκαρπία ενώ κλείδωσαν σε
κοινοτικό κατάστημα 23 υπερήλικες, οι οποίοι αργότερα κινδύνεψαν από την
πυρπόληση του χωριού.
Στις 9 το πρωί δόθηκε το σήμα με μια φωτοβολίδα και οι
Γερμανοί στρατιώτες άρχισαν να εκτελούν άρρενες κατοίκους ηλικίας από 16 μέχρι
60 ετών. Από την εκτέλεση εξαιρέθηκαν στα Άνω Κερδύλια δεκαεπτά άτομα άνω των
εξήντα ετών, μεταξύ των οποίων ο ιερέας, ο δάσκαλος και ο δασοφύλακας και στα
Κάτω Κερδύλια δέκα γέροντες. Οι άνθρωποι αυτοί χρησιμοποιήθηκαν μετά το τέλος
των εκτελέσεων για την ταφή των νεκρών. Τα κτίρια των χωριών κάηκαν εκτός από
τις εκκλησίες και μετά την καταστροφή, οι κάτοικοι κατέφυγαν στα χωριά Καστρί
και Ευκαρπία.
Σύμφωνα με τις μεταπολεμικές λίστες εκτελεσθέντων ο
αριθμός των νεκρών ανήλθε σε 214 άτομα. Οι εκθέσεις των τότε αστυνομικών αρχών
και της Γενικής Διοίκησης Μακεδονίας έκαναν λόγω για 211-212 εκτελεσθέντες ενώ
οι γερμανικές αρχές κατοχής για 207. Στην έκθεση που συνέταξε μεταπολεμικά το
Ελληνικό Εθνικό Γραφείο Εγκλημάτων Πολέμου αναφέρεται ότι οι νεκροί ήταν 222,
ενώ Γιάννης Παπασυμεών στο βιβλίο του
για την καταστροφή των Κερδυλίων δημοσιεύει κατάσταση 230 ατόμων, μεταξύ των
οποίων και ετεροδημότες, που συντάχθηκε μεταπολεμικά από την κοινότητα των Νέων
Κερδυλίων. Εντούτοις υπάρχει και η εκδοχή για περισσότερα θύματα και πιο
συγκεκριμένα για 250. Ανάμεσα στα θύματα
ήταν 6 παιδιά ηλικίας 16 ετών και 11 έφηβοι
ηλικίας 18 ετών.
Δεν υπήρξε οικογένεια πού να μην είχε θύματα, κοντινά ή
λιγότερο. Τα δύο και τρία είναι συνήθη. Αναφέρονται ενδεικτικά οι οικογένειες που είχαν από
τέσσερα 4 θύματα και άνω : Οικογένεια Ἀλβανοῦ 5, Οικογένεια Βάντη 4, Κατσιοῦ 5, Οικογένεια Κουτλούδη 4, Οικογένεια Λιόλιου
5, Οικογένεια Ματσιανούδη 4, Οικογένεια Μιχούδη 6, Οικογένεια Πριμούδη 6, Οικογένεια Στεφανούδη 5, Οικογένεια Τζιρίτη 4, Οικογένεια Τσιρίδα 4, Οικογένεια Φαραζᾶ 5, Οικογένεια
Χατζούδη 6, Οικογένεια Χούπη 4. Μεταξύ των
θυμάτων περιλαμβάνεται και η μητέρα τοῦ
Παπαδημήτρη Χατζούδη που πέθανε από φόβο (Συγκοπή-ἀνακοπή).
Τα χωριά τα
οποία καταστράφηκαν από τους κατακτητές δεν ξανακατοικήθηκαν και οι
εναπομείναντες κάτοικοι έκτισαν αργότερα το 1955 τον σύγχρονο οικισμό των Νέων
Κερδυλίων. Η σφαγή των Κερδυλίων
αναγνωρίστηκε από το Ελληνικό Κράτος το 1998 με το Προεδρικό Διάταγμα
393/7-12-1998 και η κοινότητα Νέων Κερδυλλίων ως μαρτυρική.
Είμαι απόγονος μίας οικογένειας με θύμα κατά την
περίοδο της Ναζιστικής κατοχής, όπως και εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες σε
όλην την Ελλάδα κατά τη διάρκεια της κατοχής. Τότε που ο τόπος, η γη μας, η πατρίδα μας έγινε Ολοκαύτωμα.
Το έγκλημα των Γερμανών κατακτητών στα Κερδύλια Σερρών
σαν σήμερα το 1941 αποτελεί μία ακόμη δολοφονική πράξη, ένα ακόμη μαζικό
έγκλημα, μία ακόμη πράξη ενάντια στην ζωή και την ανθρωπότητα, που δεν τιμωρήθηκε και ως εκ τούτου
επαναλήφθηκε και αλλού σε μεγαλύτερη έκταση και διαστροφή. Ελληνίδες και
Έλληνες, αθώοι πρόγονοί μας, 250 άνδρες από 16 έως 60 ετών, γυναίκες και
κορίτσια και οι ηλικιωμένοι που έμειναν
πίσω για να θάψουν τα θύματα......
Τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής δολοφόνησαν εν ψυχρώ 250 Έλληνες των Κερδυλίων, σε ένα από τα
μεγαλύτερα εγκλήματα σε κατεχόμενη χώρα
σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου.
Το Ολοκαύτωμα των Κερδυλίων αποτελεί τομή στην
εγκληματική πρακτική των Γερμανών Ναζί, αφού είναι το πρώτο στη
γερμανοκρατούμενη Μακεδονία- οι σύμμαχοί
τους Βούλγαροι ήδη είχαν αιματοκυλήσει τη Δράμα και την Καβάλα- και αποτελεί
μία απάνθρωπη πράξη των Γερμανών στο
ενδεχόμενο αμφισβήτησης της κυριαρχίας τους, εγκαινιάζοντας την περίοδο κλιμάκωσης της Γερμανικής
τρομοκρατίας ενάντια στον ελληνικό λαό.
Σε αντίθεση με όσα είχε διαδώσει η Γερμανική προπαγάνδα,
το έγκλημα κατά της ανθρωπότητας στα Κερδύλια, όπως και τα περισσότερα άλλωστε
στην Ελλάδα, τελέστηκαν από τον τακτικό γερμανικό στρατό και όχι από τα SS ή
παραστρατιωτικές οργανώσεις.
Αθώες Ελληνίδες, αθώοι Έλληνες, 250 άνθρωποι
εκτελέστηκαν χωρίς να υπάρχει η «δικαιολογία» των αντιποίνων από αντιστασιακή δράση, όπως ανέφεραν πολλές φορές οι Ναζί για να
δικαιολογήσουν το έγκλημα, επιρρίπτοντας την ευθύνη στα θύματα (!) τα οποία,
δήθεν, «προσπάθησαν να διαφύγουν»!
Το Ολοκαύτωμα των Κερδυλίων ήταν προαποφασισμένο, όπως άλλωστε και αυτά που
τελέστηκαν από τους ίδιους θύτες και στη Βιάννο, στο Κομμένο, στα
Καλάβρυτα, στους Πύργους και το
Μεσόβουνο, στο Χορτιάτη. Οι κατακτητές ανακάλυπταν παντού μία αφορμή για να αιματοκυλίσουν μία περιοχή,
αλλά η αιτία ήταν άλλη: η απόφαση
των Γερμανών να εκδικηθούν τους Έλληνες για την αντίστασή τους από τη
Βόρειο Ήπειρο μέχρι το Ρούπελ και να τρομοκρατήσουν τον Ελληνικό λαό, ώστε να
μην αναλάβει καμία πράξη αντίστασης στην κατοχή.
Ο Οκτώβριος των Κερδυλίων είναι μήνας ιερός,
μήνας πόνου, πένθους και θλίψης, αλλά
και συνεχούς απόφασης, λόγου και πράξης κορύφωσης του αγώνα για Επανόρθωση,
Αποκατάσταση, Δικαιοσύνη. Όχι στη λήθη, ναι στη μνήμη και την αποκατάσταση της
ιστορίας.
Τα θύματα
της σφαγής στα Κερδύλια
ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΕΣ ΑΝΩ ΚΕΡΔΥΛΛΙΑ
1. Ἀγρουλιᾶς Δημήτριος
2. Ἀγρουλιᾶς Θεόδωρος
3 Ἀλεξάνδρου Ἀθανάσιος
4. Ἀντωνάκης Θεόδωρος -Σαμαρᾶς
5. Ἀτζαμούδης Ἀντώνιος
6. Βάντης Ἀθανάσιος
7. Βάντης Ἀνδρέας
8. Βάντης Ἰωάννης
9. Βάντης Κωνσταντῖνος
10. Βλάχος Ἀθανάσιος
11. Βλάχος Στέργιος
12. Γιαννούδης Ἰωάννης
13. Γιαννούδης Κωνσταντῖνος
14. Γιαννούδης Χρῆστος
15. Δασκαλούδης Κρουστάλλης
16. Δασκαλούδης Χαρίσης
17. Ζιοῦνος Βασίλειος
18. Ζιώγας Ἀθανάσιος
19 Ζιώγας Ζαχαρίας
20. Θεριανός Ἀριστοτέλης
21. Καλώτας Ἀργύριος
22. Καλώτας Γεώργιος
23. Καλώτας Νικόλαος
24. Καμούδης Ἀθανάσιος
25. Καπούδης Κωνσταντῖνος
26. Καπούδης Μιλτιάδη
27. Καραπέτσας Κρουστάλλης
28. Καταραχιᾶς Δημήτριος
29. Κατσιός Γεώργιος
30. Κατσιός Χρῆστος τ.Γεωργ
31. Κατσιούδης Διαμαντῆς
32. Κατσιούδης Κωνσταντῖνος
33. Κλείμας Ἰωακείμ
34. Κολυφός Ἀναστάσιος
35. Κολυφός Γεώργιος
36. Κολυφός Κωνσταντῖνος
37. Κουτκούδης Ἀδάμ
38. Κουτκούδης Κωνσταντῖνος
39. Κουτλούδης Βασίλειος
40. Κουτλούδης Γεώργιος
41. Κουτλούδης Κρουστάλλης
42. Κουτλούδης Κωνσταντῖνος
43. Κωστούδης Θωμᾶς
44. Κωστούδης Περικλῆς
45. Λαγούδης Ἀναστάσιος
46. Λαγούδης Διαμαντῆς
47. Λαγούδης Ἰωάννης
48. Λεωνίδας Ἀθνανάσιος
49. Λιάμτσιος Κωνσταντῖνος
50. Λιόλιος Γεώργιος
51. Λιόλιος Ἰωάννης
52. Λιόλιος Ἰωάννης
53. Λιόλιος Κωνσταντῖνος
54. Λιόλιος Χρυσάφης
55. Λιόντας Γεώργιος
56. Λίτας Ἀλέξανδρος, Χαριτούδης
57. Λίτας Χριστόδουλος
58. Λίτας Χρυσόστομος
59. Μακαρίτης Ἀθανάσιος
60. Μακαρίτης Γεώργιος
61. Μακαρίτης Νικόλας
62. Μαραγκός Γεώργιος
63. Ματσιανούδης Ἀθανάσιος
64. Ματσιανούδης Γεώργιος
65. Ματσιανούδης Κων/ντῖνος
66. Ματσιανούδης Στέργιος
67. Μήτσικας Κρουστάλλης
68. Μήτσικας Χρῆστος
69. Μιχούδης Ἀριστείδης
70. Μιχούδης Γεώργιος
71. Μιχούδης Δῆμος
72. Μιχούδης Κωνσταντῖνος
73. Μιχούδης Μιχαήλ
74. Μιχούδης Χρῆστος
75. Μολᾶς Ἀθανάσιος
76. Μολᾶς Δαμιανός
77. Μουχτάρης Νικόλαος
78. Μουχτάρης Χριστόδουλος
79. Μπιτσικλῆς Κωνσταντῖνος
80. Νεστορούδης Θεόδωρος
81. Νεστορούδης Νέστωρ
82. Νεστορούδης Νικόλαος
83. Παπαγεωργίου Ἀριστοτέλης
84. Παπαγεωργίου Κων/ντῖνος
85. Παπάλας Δημήτριος
86. Παπάρας Ἀντώνιος
87. Παπάρας Γεώργιος
88. Παπάρας Κωνσταντῖνος
89. Παπάρας (ούδης) Ἀθανάσιος
90. Πατσιᾶς Γεώργιος
91. Πατσιᾶς Διαμαντῆς
92. Πράνης Ἀθανάσιος
93. Πράνης Δημήτριος
94. Πριμούδης Γεώργιος τ. Χρυσ.
95. Πριμούδης Δημήτριος
96. Πριμούδης Κωνσταντῖνος τ. Κωστ.
97. Πριμούδης Νικόλαος τ. Χρυσ.
98. Πριμούδης Στέργιος τ.Χρυσ.
99. Πριμούδης Χρῆστος τ.Χρυσ
100. Πολίτης Κωνσταντῖνος
101. Ράδος Φίλιππος
102. Σαϊταρῆς Διαμαντῆς
104. Σαμαρᾶς Ἄγγελος
105.Στεφανούδης Ἀθανάσιος
106.Στεφανούδης Γεώργιος
107. Στεφανούδης Κων/ντῖνος
108. Στεφανούδης Νικόλαος τ.Στεφ.
109. Στεφανούδης Νικόλαος τ.Ἀθαν.
110.Στοϊλούδης Ἰωάννης
111. Στοϊλούδης Στεργιανός
112.Τσελεπῆς Θεμιστοκλῆς
113.Τσελεπῆς Στέφανος
114.Τσιάγκας Ἀντώνιος
115. Τσιάγκας Ζαχαρίας
116. Τσιάγκας Σπῦρος
117.Τσιρίδας Ἀλέξανδρος
118. Τσιρίδας Γεώργιος
119. Τσιρίδας Δημήτριος
120. Τσιρίδας Χρῆστος
121. Φαναρούδης Ἀθανάσιος
122.Φαναρούδης Χρῆστος
123.Φρυδᾶς Κωνσταντῖνος
124. Χατζούδης Βασίλειος
125. Χατζούδης Γεώργιος
126. Χατζούδης Νικόλαος
127. Χατζούδης Μιχαήλ
128. Χατζούδης Χρῆστος
129. Χατζούδης Χρυσόστομος
130. Χιονούδης Ἀντώνιος
131. Χιονούδης Κωνσταντῖνος
132. Ψαλλίδας Κωνσταντῖνος (Γκουλιάμς)
ΚΑΤΩ ΚΕΡΔΥΛΛΙΑ
1. Ἀλβανός Ἀθανάσιος
2. Ἀλβανός Ἀριστοτέλης
3. Ἀλβανός Θεμιστοκλῆς
4. Ἀλβανός Σπῦρος
5. Ἀσμαντρούδης Ἰωάννης
6. Ἀσμαντρούδης Διαμαντῆς
7. Βασιλείου Νικόλαος
8. Βασιλικούδης Σταῦρος
9. Γιαρμιᾶς Βασίλειος
10. Γκάλιος Γεώργιος
11. ΓκάλιοςἈθανάσιος
12. Γκόλφης Νικόλαος
13. Γότσιος Θεόδωρος
14. Γότσιος Κωνσταντῖνος
15. Γούλας Ἰωάννης
16. Γούλας Παναγιώτης
17. Δάλλας Ἄγγελος
18. Δάλλας Λοίζος
19. Δασκαλάρας Θεόδωρος
20. Δασκαλάρας Χαράλαμπος
21. Ζαφειρέλλης Θεόδωρος
22. Ζαφειρέλλης Τριαντάφυλλος
23. Καραγιάννης Στέργιος
24. Καρακοντῖνος Κων/ντῖνος
25. Κασσίμης Κωνσταντῖνος
26. Κασσίμης Κωνσταντῖνος
27. Καστανᾶς Μόσχος
28. Καστανᾶς Χριστόδουλος-Πρόεδρος
29. Κοτρούχας Εὐάγγελος
30. Κοτρούχας Μιχαήλ
31. Κουφούδης Ἀργύριος
32. Κουφούδης Γεώργιος
33. Κωτούλας Κωνσταντῖνος
34. Λιακούδης Δημήτριος
35. Λιακούδης Νικόλαος
36. Μουκατᾶς Ἀλέξανδρος
37. Μπέης Διαμαντῆς
38. Μπέης Νικόλαος
39. Μποϊκούδης Δημήτριος
40. Μπουρνουσούζης Δημήτριος
41. Μπουρνουσούζης Θεοδόσιος
42. Παληός Ἀνδρέας
43. Παπαδόπουλος Δημήτριος
44. Παπαϊωάννου Γεώργιος
45. Παπαϊωάννου Δῆμος
46. Πλιάκας Γεώργιος
47. Σημαντρούδης Ἀθανάσιος
48. Σημαντρούδης Ἰωάννης
49. Σκόρδας Ἀναστάσιος
50. Σκόρδας Γεώργιος
51. Σκόρδας Μαργαρίτης
52. Σπανός Ἄγγελος
53. Τζιρίτης Γεώργιος
54. Τζιρίτης Δημήτριος
55. Τζιρίτης Κωνσταντῖνος
56. Τζιρίτης Νικόλαος
57. Τζώνης Σπῦρος
58. Τσερκέζης Μόσχος
59. Τσερκέζης Θεολόγης
60. Ὑψηλός Ἀντώνιος
61. Ὑψηλός Κωνσταντῖνος
62. Φαντάζος Ἀργύριος
63. Φαραζᾶς Ἀργύριος
64. Φαραζᾶς Ἰωάννης
65. Φαραζᾶς Μιχαήλ
66. Φαραζᾶς Χρῆστος
67. ΦαραζᾶςΧρῆστος τ.Κωνσταντίνου
68. Χούπης Δημήτριος
69. Χούπης Θωμᾶς
70. Χούπης Κωνσταντῖνος
71. Χούπης Παναγιώτης
72. Ψαρᾶς Κωνσταντῖνος
73. Ψαρᾶς Μιχαλάκης
ΕΤΕΡΟΔΗΜΟΤΕΣ
1. Ἀγοραστός Ἀθανάσιος τοῦ Βασιλείου, Μεσολακκιά
2. Ἀνδριώτης Παναγιώτης Δημητρίου 1920, Κάρυανη
3. Ἀντωνιάδης Ἀντώνιος τοῦ Ἀντωνίου 1888 ,Κάρυανη
4. Βαλτόπουλος Ἰωάννης τοῦ Διαμαντῆ 1908 , Σέρρες
5. Δημανίδης Γεώργιος Χριστοδ. 1915 Kάρυανη
6. Δημανίδης Κων-τῖνος Χριστοδ. 1922 Kάρυανη
7. Διδασκάλου Δῆμος Δημητρίου 1890 , Εὐκαρπία
8. Διαλέτης Στέργιος Κων/ντίνου 1896 , Κοκκινόχωμα
Καβάλας
9. Κυρατζῆς Ἀργύριος Ἀποστόλου 1920 , Προφ. Ἠλίας
Κοζάνης
10. Κυρατζῆς Βασίλειος Ἀποστόλου 1924 Προφ. Ἠλίας
Κοζάνης
11. Κυρατζῆς Γεώργιος Ἀποστόλου 1923 Προφ. Ἠλίας
Κοζάνης
12. Κυρατζῆς Θεόδωρος Ἀποστόλου 1913 Προφ. Ἠλίας
Κοζάνης
12. Λεμονῆς Γεώργιος Κων/ντίνου 1896 , Μ.Παναγία
Χαλκιδικῆς
13. Μάκος Χρῆστος Ἀθανασίου 1896 , Κάρυανη
14. Μανδαρῆς Χριστόδουλος Στεργίου 1915, Εὐκαρπία
15. Μποσνάκης Εὐάγγελος Νικολάου 1923 , Ἀηδονηχώρι
16. Ξένος Γεώργιος Ἀποστόλου 1922 οὐδέν στοιχεῖο
17. Ρήγας Νικόλαος Δημητρίου 1905, Σιτοχώρι
18. Στεργιαννίδης Βασίλειος Δημοσθένη 1896 ,
Κοκκινόχωμα Καβάλας
19. Τζιάρας Ἀντώνιος Κων/ντίνου 1882 , Οὐδέν στοιχεῖο
20. Τσαγανός Στέργιος Ἀργυρίου 1913 , Μεσολακκιά
21. Τσίγκος Κων/ντῖνος Στεφανινά-βλάχος, Ἀητομηλίτσα
22. Χασάπης Ἀχιλλεύς Ἰωάννου 1890 , Καβάλα
23. Χατζηκωστῆς Βασίλειος Γεωργίου 1896 , Θεσ νίκη
24. Ψαρόπουλος Στέργιος ; 1905 , Δωμάτια Καβάλας
