Αστυνομικοί στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, όπου μια έκρηξη έπληξε ένα κτίριο στο πλαίσιο του πολέμου συμμοριών, τον Αύγουστο του 2023. ADAM IHSE / AFP
Από τον Steve Tenré
Le Figaro
Το σκανδιναβικό βασίλειο έχει γίνει μέσα σε λίγα χρόνια θέατρο ενός πολέμου συμμοριών που κατάγονται από μετανάστες. Οι αρχές προσπαθούν να ανακόψουν το φαινόμενο, ενθαρρύνοντας την επιστροφή των προσφύγων στις χώρες τους.
Μια ξαφνική, βίαιη και φονική κάθοδος στην κόλαση. Μέσα σε λίγα μόνο χρόνια, η Σουηδία, που κάποτε θεωρούνταν μία από τις ασφαλέστερες χώρες της Ευρώπης, βυθίστηκε σε μια άβυσσο εγκληματικότητας, μετατρέποντας τη σκανδιναβική χώρα σε κέντρο κάθε είδους παράνομων δραστηριοτήτων, πυροβολισμών μεταξύ συμμοριών και επιθέσεων με αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς.
Η τελευταία σφαγή; Αυτή που προκάλεσε δέκα θανάτους εκτός από τον δολοφόνο, σε ένα κέντρο εκπαίδευσης ενηλίκων στην πόλη Örebro, στο κέντρο της χώρας, την Τρίτη 4 Φεβρουαρίου. Ένας 35χρονος, του οποίου τα κίνητρα είναι προς το παρόν άγνωστα, εισέβαλε στο κτίριο, οπλισμένος, και άνοιξε πυρ αδιακρίτως.
Δύο καθηγητές που βρίσκονταν στον χώρο δήλωσαν στην εφημερίδα Dagens Nyheter ότι άκουσαν πυροβολισμούς σε έναν διάδρομο. «Μαθητές ήρθαν να μας πουν ότι κάποιος πυροβολούσε. Τότε ακούσαμε άλλους πυροβολισμούς στον διάδρομο. Δεν βγήκαμε έξω, κρυφτήκαμε στα γραφεία μας». «Στην αρχή ακούστηκαν πολλοί πυροβολισμοί, μετά επικράτησε ησυχία για μισή ώρα, πριν ξαναρχίσουν. Ήμασταν ξαπλωμένοι κάτω από τα γραφεία μας, κουλουριασμένοι», πρόσθεσαν.
Αυτό το νέο δράμα προστίθεται στα πολλαπλά περιστατικά βίας που καταγράφονται καθημερινά στη χώρα. Ενώ στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη ο αριθμός των θανάτων από πυροβολισμούς έχει μειωθεί από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, η σκανδιναβική χώρα ακολούθησε την αντίθετη τάση και βρίσκεται στην κορυφή της ευρωπαϊκής κατάταξης που καταρτίζει το Σουηδικό Συμβούλιο για την Πρόληψη του Εγκλήματος (Brå). «Η Σουηδία βρίσκεται σήμερα πολύ ψηλά στην κατάταξη, με περίπου 4 θανάτους (από πυροβολισμούς) ανά εκατομμύριο κατοίκους, έναντι ενός ευρωπαϊκού μέσου όρου 1,6. Καμία άλλη χώρα στην μελέτη δεν παρουσιάζει αύξηση συγκρίσιμη με αυτή της Σουηδίας», παρατηρεί η έκθεση.
Αύξηση του ποσοστού των ανθρωποκτονιών
Κατά το έτος 2023, για το οποίο έχουν συγκεντρωθεί στατιστικά στοιχεία, καταγράφηκαν 363 πυροβολισμοί που σχετίζονταν με εκκαθαρίσεις λογαριασμών στη Σουηδία. Αυτοί προκάλεσαν τουλάχιστον 53 θανάτους. Το 2017, καταγράφηκαν «μόνο» 281 πυροβολισμοί, με 36 θανάτους. Ο αριθμός των θυμάτων από πυροβόλα όπλα έχει υπερδιπλασιαστεί σε μια δεκαετία, αντιπροσωπεύοντας πλέον σχεδόν το 40% των βίαιων θανάτων στη Σουηδία.
Είναι δύσκολο να γίνει σύγκριση με τη Γαλλία, η οποία δεν καταρτίζει στατιστικά στοιχεία για τους θανάτους από πυροβόλα όπλα που συνδέονται με εγκληματικές συμμορίες. Ωστόσο, μπορούμε να πούμε ότι η Γαλλία είναι μία από τις ευρωπαϊκές χώρες που μαστίζονται περισσότερο από τη βία, με τρεις δολοφονίες την ημέρα και ποσοστό εκ προθέσεως ανθρωποκτονιών το 2022 που ανέρχεται σε 1,56 ανά 100.000 κατοίκους, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας. Το 2005, το ποσοστό αυτό ήταν 1,58. Στη Σουηδία, όπου ο πληθυσμός ανέρχεται σε μόλις 10,5 εκατομμύρια κατοίκους, το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 1,15 το 2023. Το 2005 ήταν 1. Σε σύγκριση με τη Γερμανία, το ποσοστό αυτό είναι πολύ υψηλό: ενώ το 2005 ήταν 1,27, σήμερα έχει μειωθεί σε 0,82.
Η αριστερή κίτρινη γραμμή δείχνει τον αριθμό των πυροβολισμών που καταγράφονται κάθε μήνα στη Σουηδία. Η δεξιά γραμμή δείχνει τον αριθμό των εκρήξεων που προκαλούν πιθανό κίνδυνο για το κοινό. Σουηδικό Εθνικό Συμβούλιο για την Πρόληψη της Εγκληματικότητας
Διαφθορά μέχρι και στα δικαστήρια
Η κατάσταση στη Σουηδία προκαλεί ανησυχία μέχρι και στα ανώτατα κλιμάκια του κράτους. Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γκούναρ Στρόμερ, προειδοποίησε πρόσφατα ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον «μια ολόκληρη δεκαετία» για να εξαλειφθούν τα βίαια εγκλήματα που διαπράττονται στη χώρα του. Το αίτιο; Η διαφθορά στην οποία πρσφεύγουν οι συμμορίες, οι έμποροι ναρκωτικών και οι διακινητές μεταναστών μέχρι και στα δικαστήρια, όπου δικηγόροι και δικαστές λαμβάνουν παχυλές δωροδοκίες.
Σύμφωνα με κοινοβουλευτική έκθεση του 2019, ο αριθμός των συμμοριών που δραστηριοποιούνται στη Σουηδία ανέρχεται σε περίπου 200, με τουλάχιστον 14.000 ενεργά μέλη. Συνολικά, 48.000 άτομα εμπλέκονται στις εγκληματικές τους δραστηριότητες, που κυμαίνονται από το εμπόριο ναρκωτικών έως τις δολοφονίες κατά παραγγελία. Το φαινόμενο έχει πιθανώς επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια.
Μεταξύ αυτών των συμμοριών, μια από τις πιο οργανωμένες είναι η «λεγεώνα των λυκανθρώπων», με έδρα τη Στοκχόλμη, η οποία αποτελείται κυρίως από μετανάστες από την υποσαχάρια Αφρική που γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1980. Αξίζει επίσης να αναφερθεί η ύπαρξη της «Asir», με επικεφαλής Τούρκους, της «Foxtrot», με επικεφαλής Κούρδους, ή της Södertäljenätverket, γνωστής και ως «συριακό δίκτυο».
Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα, αυτή η «πατριαρχική» μαφία είναι τόσο καλά οργανωμένη που έχει διεισδύσει «σε διάφορους θεσμικούς χώρους, όπως η εκκλησία, οι αθλητικοί σύλλογοι, τα καταστήματα και η τοπική αυτοδιοίκηση» της περιοχής του Σοντερτάλιε, μιας πόλης που βρίσκεται λίγα μόλις χιλιόμετρα από τη Στοκχόλμη.
Όπως και στη Γαλλία, αυτές οι εγκληματικές συμμορίες έχουν διαφοροποιήσει τις δραστηριότητές τους με την πάροδο των ετών, χωρίς να διστάζουν πλέον να διαπράττουν διαρρήξεις, να εκβιάζουν εμπόρους για να τους «προσφέρουν» προστασία ή να εμπλακούν σε πορνεία, κατά την οποία τα μέλη των συμμοριών αποπλανούν νεαρές γυναίκες, συχνά έφηβες, για να τις πείσουν να κάνουν σεξ σε δωμάτια ξενοδοχείων που νοικιάζονται για την περίσταση. Αν επιθυμούν να φύγουν, τα θύματα υποβάλλονται σε εκβιασμό και βία και συχνά κρατούνται παρά τη θέλησή τους.
Έχουν επίσης αυτοανακηρυχθεί ειδικοί στο ξέπλυμα χρήματος και στην «κατάχρηση κοινωνικών παροχών». Η Södertäljenätverket είναι γνωστή για την κατάχρηση επιδομάτων που καταβάλλονται σε άτομα με αναπηρία και για την πραγματοποίηση απάτης σε ιδιωτικά γηροκομεία.
Οι νέοι, προνομιακοί στόχοι των συμμοριών
Σύμφωνα με μια έκθεση του Εθνικού Συμβουλίου Πρόληψης της Εγκληματικότητας, οι σουηδικές εγκληματικές συμμορίες δεν διστάζουν πλέον να προσελκύουν « άεργους» νέους από τα προάστια του Μάλμε ή της Στοκχόλμης για να ανανεώσουν τις τάξεις τους. Για να το επιτύχουν αυτό, δημιουργούν ένα είδος πυραμιδικού συστήματος, όπου οι μεγαλύτεροι σε ηλικία έφηβοι, που είναι επιφορτισμένοι με την πρόσληψη των νεότερων, αποκομίζουν διάφορα οφέλη χάρη στην εκπλήρωση αυτής της αποστολής που είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση της ομάδας. Έτσι, ορισμένα άτομα ηλικίας 15 έως 20 ετών αναζητούν παιδιά ηλικίας 12 έως 15 ετών για να τα «εκπαιδεύσουν» και να αναλάβουν την «ευθύνη» τους: τα τελευταία αναλαμβάνουν στη συνέχεια δευτερεύουσες δραστηριότητες, όπως τη μεταφορά όπλων και τη διαχείριση κρυψώνων όπλων ή τις ληστείες στο δρόμο – εργασίες που αμείβονται με χιλιάδες ευρώ – έως ότου κερδίσουν την εμπιστοσύνη του «μέντορά» τους.
Το 2023, μια σειρά από εκκαθαρίσεις λογαριασμών που συνδέονται με τη συμμορία «Foxtrot», υπό την ηγεσία του Ράουα Ματζίντ, ενός Κούρδου που ζει στην Τουρκία (οι σουηδικές συμμορίες διοικούνται όλο και περισσότερο από αρχηγούς που ζουν στο εξωτερικό, Σ.τ.μ.), θρηνούν πολλές οικογένειες, μεταξύ των οποίων και αυτή ενός 18χρονου, Adouli, που σκοτώθηκε με πυροβολισμό μπροστά από ένα αθλητικό συγκρότημα στο νότιο τμήμα της Στοκχόλμης.
Η αστυνομία υποψιάζεται ότι η συμμορία έχει στρατολογήσει παιδιά κάτω των 14 ετών και τα έχει εξοπλίσει με πολεμικά όπλα για να τα μετατρέψει σε δολοφόνους. Τα θύματά τους είναι επίσης έφηβοι: ένας 13χρονος βρέθηκε νεκρός στις αρχές Σεπτεμβρίου κοντά σε ένα δάσος στο Χανίνγκε, νότια της Στοκχόλμης. Αυτοί οι ανήλικοι είναι περιζήτητοι από τις εγκληματικές ομάδες, καθώς, όπως και στη Γαλλία, δεν υπόκεινται στις πιο αυστηρές ποινικές κυρώσεις, γεγονός που τους επιτρέπει να επαναλαμβάνουν τα εγκλήματά τους.
Η μετανάστευση στο στόχαστρο
Ο λόγος για τον οποίο αυτές οι συμμορίες μεταναστών είναι τόσο δραστήριες είναι ότι έχουν επωφεληθεί από τις διαδοχικά κύματα μετανάστευσης που γνώρισε η Σουηδία από την κρίση του 2015, κατά τη διάρκεια της οποίας η χώρα υποδέχτηκε τον μεγαλύτερο αριθμό αιτούντων άσυλο ανά κάτοικο που έχει καταγραφεί ποτέ σε χώρα του ΟΟΣΑ.
«Τα τελευταία είκοσι χρόνια, η Σουηδία έχει δει το ποσοστό του μη δυτικού πληθυσμού της να αυξάνεται από 2% σε 15% του συνολικού πληθυσμού, μια αύξηση χωρίς προηγούμενο στην ιστορία της χώρας», υπενθυμίζει μια μελέτη του Ινστιτούτου Πολιτικής Μετανάστευσης της Σουηδίας.
Στη Σουηδία, όπου ο πολυπολιτισμικός χαρακτήρας της κοινωνίας θεωρούνταν για πολύ καιρό ως το απόλυτο ιδεώδες, η πολιτική ρητορική έχει μεταβληθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια. «Η ανεύθυνη μετανάστευση και η αποτυχία της ένταξης των μεταναστών μας οδήγησαν» σε αυτή τη δραματική κατάσταση, είχε ήδη δηλώσει ο επικεφαλής της συντηρητικής κυβέρνησης Ulf Kristersson. στις 28 Σεπτεμβρίου 2023, πριν αναφερθεί στον «»κοινωνικό αποκλεισμό και τις παράλληλες κοινωνίες, που αποτελούν γόνιμο έδαφος για τις εγκληματικές συμμορίες».
«Αυτή η βία οφείλεται 100% στη μετανάστευση», είχε ήδη δηλώσει, μια εβδομάδα νωρίτερα, ο Τζίμι Ακέσον, πρόεδρος του εθνικιστικού κόμματος των Δημοκρατών της Σουηδίας. «Αν δεν είχαμε αυτή την ανεύθυνη μεταναστευτική πολιτική για τόσο καιρό, δεν θα βρισκόμασταν σε μια τέτοια κατάσταση, ούτε θα είχαμε ανθρώπους που γεννήθηκαν στη Σουηδία αλλά ζουν ίσως νοητικά σε ένα άλλο μέρος του κόσμου και βρίσκουν την ταυτότητά τους σε αυτές τις συμμορίες», είχε εξηγήσει ενώπιον του Τύπου.
Στα τέλη Μαΐου 2024, η σουηδική υπηρεσία πληροφοριών Säpo κατηγόρησε επίσης το Ιράν ότι στρατολογεί μέλη σουηδικών εγκληματικών συμμοριών για να διαπράξουν «πράξεις βίας» στη Σουηδία.
Μια επίσημη ανακοίνωση που δημοσιεύθηκε το 2017 από το Υπουργείο Εξωτερικών της Σουηδίας, με τον τίτλο « Στοιχεία για τη μετανάστευση, την ενσωμάτωση και την εγκληματικότητα στη Σουηδία», είναι εξίσου σαφής και παραθέτει τρεις μελέτες του Εθνικού Συμβουλίου για την Πρόληψη της Εγκληματικότητας: «Το Brå διεξήγαγε τρεις μελέτες σχετικά με την προέλευση των ατόμων που έχουν καταχωριστεί ως ύποπτοι για αδικήματα, ανάλογα με την καταγωγή τους, είτε είναι γηγενείς (της Σουηδίας) είτε όχι.
Και οι τρεις μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα μη γηγενούς καταγωγής είναι πιο συχνά ύποπτα για εγκλήματα από τα άτομα γηγενούς καταγωγής. Σύμφωνα με την τελευταία μελέτη, τα άτομα που γεννήθηκαν στο εξωτερικό έχουν 2,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να καταχωρηθούν ως ύποπτοι για αδικήματα από τα άτομα που γεννήθηκαν στη Σουηδία από δύο γονείς που γεννήθηκαν στη Σουηδία».
Μετά τα λόγια, ήρθε η ώρα για πράξεις: από τα μέσα Ιανουαρίου, η Σουηδία εξετάζει το ενδεχόμενο να αφαιρέσει την υπηκοότητα από τα μέλη συμμοριών με διπλή υπηκοότητα. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, η κυβέρνηση εξέφρασε επίσης την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι, το 2024, για πρώτη φορά σε 50 χρόνια, σημειώθηκε «καθαρή παλινόστηση»: με άλλα λόγια, περισσότεροι άνθρωποι εγκαταλείπουν τη χώρα από όσους έρχονται για να εγκατασταθούν. Πρέπει να πούμε ότι η κυβέρνηση κάνει τα πάντα για να παροτρύνει τους πρόσφυγες να εγκαταλείψουν τη χώρα: το 2026, η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να αυξήσει τις εθελοντικές επιστροφές προσφέροντας στους αιτούντες άσυλο ένα επίδομα 30.000 ευρώ αν το αποδεχθούν. Το επίδομα υπάρχει ήδη, αλλά είναι «μόνο» 880 ευρώ.
Εν πάση περιπτώσει, είναι καιρός να αναλάβουν δράση: οι σουηδικές συμμορίες έχουν ήδη επεκτείνει τις δραστηριότητές τους στη Δανία, τη Νορβηγία και τη Φινλανδία. Τουλάχιστον 25 νεαροί Σουηδοί μισθώθηκαν μεταξύ Απριλίου και Οκτωβρίου 2024 για να διαπράξουν εγκλήματα στη Δανία με τη χρήση χειροβομβίδων ή πυροβόλων όπλων. Κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον Σουηδό πρωθυπουργό τον Οκτώβριο, η Δανή ομόλογός του Μέτε Φρέντερικσεν δήλωσε: «Δυστυχώς, σήμερα υπάρχει πολύ στενή σχέση μεταξύ της μεταναστευτικής πολιτικής και της καταπολέμησης της εγκληματικότητας (…) Πράγματι, όταν εξετάζουμε την οργανωμένη εγκληματικότητα, τη βία και τα ναρκωτικά, διαπιστώνουμε ότι είναι υπερβολικά διαδεδομένα στη Δανία και τη Σουηδία, ιδίως μεταξύ των νεαρών ανδρών που προέρχονται από μη δυτικά περιβάλλοντα. Και αυτό είναι απαράδεκτο». Η κατάσταση είναι τόσο επείγουσα που οι δύο χώρες ανακοίνωσαν μια συνεργασία για την καταπολέμηση των συμμοριών.
