Σάββατο 20 Μαρτίου 2021

Τὸ ἐγκαταλελειμένο ἀνώνυμο Βυζαντινὸ Μοναστήρι τῆς Βορείου Ἠπείρου!



Πάνω σὲ ἕνα μικρὸ λόφο, στὴ μέση τοῦ κάμπου ποὺ ὁρίζουν τὰ χωριὰ Σκάλα, Μουρσί καὶ Τσιφλίκι, σταυλίζουν ἑκατοντάδες πρόβατα.
Σχεδὸν κολλητὰ μὲ τὸ στάβλο, κάποιοι τοῖχοι μὲ πέτρες καὶ τοῦβλα, ἀντιστέκονται στὴ φθορὰ τοῦ χρόνου καὶ τῆς ἀνθρώπινης ἀδιαφορίας γιὰ νὰ μᾶς θυμίζουν πὼς αὐτὸς ὁ τόπος πρὶν κατακλυσθεῖ ἀπὸ τὴν κοπριά, γιὰ πολλοὺς αἰῶνες μοσχοβολοῦσε κερὶ καὶ λιβάνι.

ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ
Τὰ ἐρείπια τοῦ Βυζαντινοῦ μοναστηριοῦ βρίσκονται δίπλα ἀπὸ τὸν ποταμὸ Πόβλα ἢ Παύλα ἢ Ξάνθος, λίγα χιλιόμετρο πρὶν αὐτὸς συναντήσει τὸ Ἰόνιο, σὲ ἕνα... μοναδικὸ τοπίο μεταξὺ Κέρκυρας καὶ Βουθρωτοῦ.

Ἀπὸ τὸ Τσιφλίκι ἀπέχει μόλις 500 μ ἀλλὰ καθὼς τοὺς χωρίζει τὸ ποτάμι, προσεγγίζεται ἀπὸ τὸ δρόμο Μουρσί - Σκάλα.

ΟΝΟΜΑΣΙΑ

Στὴ λίστα τοῦ Ἰνστιτούτου Μνημείων τῆς Ἀλβανίας ἀναφέρεται ὡς "Rrenojat e Kishes se Ciflikut" / "Τὰ ἐρείπια τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Τσιφλικιοῦ".

Ὅσους ντόπιους καὶ ἂν ρώτησα, κανένας δὲν γνώριζε τὴν ὀνομασία τοῦ Μοναστηριοῦ. Ὁ χαλασμὸς πρέπει νὰ ἔγινε πρὶν ἀπὸ αἰῶνες μὲ ἀποτέλεσμα νὰ χαθοῦν ἐκτὸς τῶν ἄλλων καὶ ἡ ὀνομασία. Ὑπάρχουν ὡστόσο δύο μὴ ἐξακριβωμένες ἐκδοχές:

1. Ὁ Β. Ζαφειράτης ἐρευνᾶ τὴ σχέση ποὺ μπορεῖ νὰ ἔχει μὲ τὴ Μονή τοῦ Ἁγίου Νικολάου Ὑψηλῆς Πέτρας ἢ Τσέπου στὸ Ἀργυροκάστρο καθὼς ὑπάρχει μία παράδοση ποὺ λέει πὼς τὸ Μοναστήρι στὸ Μασκουλόρι σχετίζεται μὲ τὸ συγκεκριμένο ὁπότε εἶναι τοῦ Ἁγίου Νικολάου.

2. Στὸ βιβλίο "Εὐαγγελάτες" ὁ Π. Νικόδημος Καρκασίνας συνδέει τὸ συγκεκριμένο μνημεῖο μὲ τὴ Μόνη τῆς Ἁγίας Τριάδος ὅπου φονεύθηκε ὁ καπετὰν Βαγγέλης ποὺ ἔδωσε τὸ ὄνομα στὸ χωριὸ Βαγγαλιάτι (Εὐαγγελάτες).

ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΉΣ

Δὲν ἐντόπισα καμία ἔρευνα γιὰ τὸ μνημεῖο. Σὲ ἕνα κείμενο τοῦ "PARKU KOMBETAR I BUTRINTIT" / ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΒΟΥΘΡΩΤΟΥ, στὸ ὁποῖο ὑπάγεται ἡ περιοχή, ἀναφέρεται ὡς ἔτος κατασκευῆς τοῦ Ναοῦ ὁ 13ος αἰώνας.

Στὸ προαναφερθὲν βιβλίο τοῦ π. Νικοδήμου καταγράφεται καὶ μία προφορικὴ παράδοση ποὺ θέλει ἱδρυτὴ τῆς Μονῆς τὸν Ἅγιο Δωνάτο (4ος αἰώνας).

ΟΧΙ ΑΛΛΗ ΦΘΟΡΑ

Ἡ μόνη ἀνθρώπινη παρέμβαση ποὺ ἔγινε μέχρι σήμερα στὸ μνημεῖο ἦταν ἡ τοποθέτηση μίας ἐπιγραφῆς σὲ λαμαρίνα γιὰ τὴ σήμανση τοῦ MONUMENT KULTURE / ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.

Πρὶν ἀπὸ 10 περίπου χρόνια, μία ὁμάδα πιστῶν ἀπὸ τὰ τρία προαναφερθέντα ὀρθόδοξα χωριά, μαζὶ μὲ τὸν ἱερέα τους, ἀπευθύνθηκαν στὸ Δῆμο Κονίσπολης, ὅπου ὑπάγεται διοικητικὰ ἡ περιοχή, γιὰ ἔκδοση ἄδειας περίφραξης. Ἡ τότε Δήμαρχος M. Arapi ὄχι μόνο δὲν ἦταν συνεργάσιμη ἀλλὰ διέταξε νὰ ἀφαιρεθεῖ ἕνας μεταλλικὸς Σταυρὸς ποὺ εἶχε τοποθετηθεῖ δίπλα ἀπὸ τὸ Ναό.

Ἐκκλησία, Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ καὶ Τοπικὴ Ἐξουσία ὀφείλουν νὰ παρέμβουν ἄμεσα γιὰ τὴν προστασία καὶ ἀνάδειξη αὐτοῦ τοῦ μοναδικοῦ μνημείου.

Λεωνίδας Παππάς

Καθαρὰ Δευτέρα 15/03/2021.