Αμέσως μετά τη Ναυμαχία του Καφηρέως (20 Μαΐου 1825), τα εναπομείναντα τουρκικά πλοία, πολεμικά και μη, βάζουν πορεία προς Νότο, με προορισμό τη Σούδα.
Τα κυνήγησαν πέντε Ελληνικά βρίκια και ένα πυρπολικό, τα οποία και απομόνωσαν μιά κορβέτα των 28 πυροβόλων, που αναγκάστηκε να εξοκείλει στη Σύρα.
Πυρπολήθηκε από το πλήρωμά της. Οι Έλληνες όμως συνέλαβαν το πλήρωμα (175 τούρκους και 25 Ευρωπαίους) και άλλους έσφαξαν, άλλους επήραν αιχμαλώτους. Επήραν επίσης τα 28 πυροβόλα της.
Τα καράβια του Σαχτούρη κυνήγησαν τους φεύγοντες τούρκους μέχει το Μαλέα. Από εκεί και κάτω, τη δίωξη ανέλαβε ο Μιαούλης, με τη δική του ναυτική μοίρα. Απέβλεπε ο μεγάλος αυτός πρόμαχος της ελευθερίας των Ελλήνων στο να βλάψει το σουλτανικό στόλο και να παρεμποδίσει τις εχθρικές κινήσεις στο Αιγαίο. Τον καιρό εκείνο δεν έπασχε μόνο η Πελοπόννησος, αλλά στένευε ο κλοιός γύρω από το Μεσολόγγι, με τη δεύτερη πολιορκία του.
Η συνάντηση του Μιαούλη με ισχυρή εχθρική δύναμη έγινε έξω από τη Σούδα στις 31 Μαΐου 1825.
Οι ιστορικοί την αναφέρουν ως ναυμαχία της Σούδας. Χρησιμοποίησαν οι Έλληνες σ’ αυτή για το ίδιο πλοίο δύο πυρπολικά, του Θεοφάνη και του Δημαμά, το ένα από το προσήνεμο και το άλλο από το υπήνεμο. Ήταν μία καινούργια τακτική, που είχε για πρώτη φορά εφαρμοστεί στις Οινούσες, το Σεπτέμβριο του 1824. Η δράση ενός μόνο πυρπολικού, όπως γινόταν μέχρι τότε, δεν έφερνε το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
Στην επίθεση των πυρπολητών Θεοφάνη και Δημαμά εναντίον μιάς κορβέτας, αντιτάσσουν οι Αιγύπτιοι εξοπλισμένες βάρκες που προσπαθούν να ματαιώσουν την επίθεση. Δεν το επιτυγχάνουν όμως και η κορβέτα πυρπολείται. Ζημιά παθαίνουν και μερικά άλλα πλοία τους. Ο πυρπολητής Πολίτης κυνηγά μιά φρεγάτα μέσα στον όρμο της Σούδας, αλλά μπρός στην αντίδραση ή και το φόβο ακόμη των αγκυροβολημένων πλοίων αναγκάζεται να κάψει μάταια το πυρπολικό του.
Δεν πρέπει να έμεινε ευχαριστημένος ο Υδραίος ναύαρχος απ’ αυτή τη σύγκρουση και το παρακάτω γράμμα προς τους συμπατριώτες του προκρίτους αποπνέει το ανικανοποίητο και την ανησυχία του ηγέτη, που δεν έχει τα μέσα να φέρει σε πέρας την αποστολή του:
-Βλέπετε λοιπόν, τους γράφει, πόση ανάγκη είναι να ετοιμασθούν και να κατασκευασθούν πολλότατα πυρπολικά. Όσον και αν κοστίζουν αυτά είναι το μόνον ισχυρόν όπλον της Ελλάδος κατά της Τουρκίας, μάλιστα εις τον εφετεινόν χρόνον… Ειδεμή, σας βεβαιώνω και η ευγενία σας το γνωρίζει πολλά καλά, ότι δεν μας οφελούν τίποτε όλων των εχθρικών στόλων αι τωριναί ζημίαι, όταν ημείς μίαν φοράν ευρεθώμεν χωρίς πυρπολικά ήγουν άοπλοι.
Πηγή: Μάρκου – Μάριου Σίμψα, «Το Ναυτικό στην ιστορία των Ελλήνων», έκδοση Γενικού Επιτελείου Ναυτικού 1982, τέταρτος τόμος, σελίδα 59
