Θ. Μαλκίδης
Πέντε (!) φορές την άνοιξη του 1944 οι Ναζί και οι
συνεργάτες τους εισέβαλαν στην Ερμακιά Εορδαίας για να δολοφονήσουν, να πυρπολήσουν, να συνεχίσουν τη
διαστροφή της Γενοκτονίας που ξεκίνησε ο δάσκαλός τους Κεμάλ λίγα χρόνια πριν στη Θράκη, στον Πόντο, στην Καππαδοκία, στην Ιωνία.
Γνωστή και ως Φραγκότσι η Ερμακιά βρίσκεται στους πρόποδες του Βερμίου, ενώ το 1530 εμφανιζόμενη με το όνομα Ράντζι διέθετε 40 χριστιανικές οικογένειες. Σε έτος που δεν έχει ορισθεί η Ερμακιά σλαβοφώνησε, ενώ στα τέλη του 19ου αιώνα μαζί με τις 30 χριστιανικές οικογένειες συγκατοικούσαν και 20 οθωμανικές. Στις αρχές του 20ου αιώνα οι κάτοικοι ζητούσαν Έλληνες δασκάλους από το μητροπολίτη Σερβίων και Κοζάνης, ενώ δύο δεκαετίες οι οικογένειες προσφύγων που ήρθαν στο χωριό εγκαταστάθηκαν τελικώς στον γειτονικό Κλείτο.
Ο συνταγματάρχης Καρλ Σύμερς διοικητής του 7ου συντάγματος τεθωρακισμένων γρεναδιέρων των SS ευθύνεται για τα ολοκαυτώματα Ερμακιάς και Πύργων Εορδαίας, Κλεισούρας Καστοριάς και Διστόμου Βοιωτίας όπου έχασαν τη ζωή τους πάνω από 1.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά.
Η Ερμακιά αποτέλεσε στόχο των Γερμανών την άνοιξη του 1944, στόχος που υλοποιήθηκε σε πολλές φάσεις και για πολλές μέρες (6, 8, 10, 28 Μαρτίου και 22 Απριλίου 1944).
Την 6η Μαρτίου οι Γερμανοί Ναζί και οι συνεργάτες τους εισέβαλαν για πρώτη φορά από την Πτολεμαΐδα πυρπολώντας μόνον οικίες, τη δεύτερη φορά συνέχισαν το έργο τους φονεύοντας όμως αυτή τη φορά δέκα κατοίκους. Την τρίτη φορά, 10η Μαρτίου, δέχτηκαν πυρά από ενόπλους, ενώ όλοι οι κάτοικοι διέφυγαν εκτός του Ευάγγελου Μάντζιου που σκοτώθηκε.
Την 28η Μαρτίου οι Ναζί εισήλθαν στην Ερμακιά από τρεις πλευρές, την Πτολεμαΐδα, το Κλείτος και την Ακρινή, πυρπολώντας όσες οικίες είχαν μείνει και δολοφονώντας πενήντα κάτοικους. Την 22η Απριλίου 1944, στην τελευταία επιχείρηση των Ναζί και των συνεργατών τους στο χωριό βρέθηκαν μόνο δύο γυναίκες οι οποίες δολοφονήθηκαν και αυτές. Οι 250 οικογένειες της Ερμακιάς που διασώθηκαν κατέφυγαν σε γειτονικούς οικισμούς, ενώ ορισμένοι πέρασαν τα σύνορα κι έφθασαν μέχρι το Μοναστήρι.
Κατά τη διάρκεια του συνεχούς Ολοκαυτώματος της Ερμακιάς δολοφονήθηκαν κατά τη διαφυγή, κάηκαν εντός των οικιών, εκτελέστηκαν, υπέκυψαν σε βασανιστήρια ή πέθαναν από το κρύο άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Συνολικά, σύμφωνα με τον Θανάση. Καλλιανιώτη, έχασαν τη ζωή τους 2 παιδιά, 13 γυναίκες και 48 άνδρες, 4 εκ των οποίων εκτελέστηκαν τον επόμενο μήνα στο στρατόπεδο Κοζάνης, συνολικά 63 θύματα, ενώ εκτός ενός ένοπλου, όλοι οι υπόλοιποι ήταν άμαχοι.
Ένα ακόμη Ολοκαύτωμα στην Ελλάδα της Ναζιστικής- φασιστικής κατοχής και των συνεργατών τους, που όπως και το προηγούμενο πάνω στο οποίο βασίστηκε, τη Γενοκτονία των Ελλήνων στον Πόντο, στη Μικρά Ασία, τη Θράκη, δεν τιμωρήθηκε.
Η ευθύνη σήμερα είναι όλων μας. Διακριτή και αυτονόητη και σχετίζεται κυρίως με τους προγόνους μας που έχασαν τη ζωή τους.....
