Βόρειος Ήπειρος. Την νύχτα της 10 προς 11 Δεκεμβρίου 1990 εννέα νέοι ηλικίας από 16 ως 26 ετών από τα χωριά Αλύκο και Γέρμα, αποφάσισαν να διαφύγουν κρυφά στην Ελλάδα, διασχίζοντας την αυστηρά φρουρούμενη και θωρακισμένη με ηλεκτροφόρα συρματοπλέγματα μεθόριο.
Δυστυχώς έγιναν αντιληπτοί από τους αλβανούς φρουρούς και άνευ προειδοποιήσεως πυροβολήθηκαν εν ψυχρώ. Οι τέσσερις (4) φονεύτηκαν επί τόπου, οι: Θύμιος Μάσιος, Βαγγέλης Μήτρος, Θανάσης Κώτσης και Αηδόνης Ράφτης. Οι υπόλοιποι κατάφεραν να διαφύγουν. Το πρωί της Τετάρτης 12/12/1990 συνέβη κάτι το ασύλληπτο για την εποχή και τον χώρο. 3.000 κάτοικοι του Αλύκου, του Γέρμα και των γύρω χωριών με λάβαρα τα φέρετρα των νεκρών νέων και με ανεμίζουσες τις Ελληνικές σημαίες που άλλες είχαν κρυμμένες και άλλες τις έφτιαξαν πρόχειρα από διάφορα υφάσματα, συγκρότησαν διαδήλωση και κατευθύνθηκαν προς τους Αγίους Σαράντα. Ήταν κάτι το πρωτοφανές. Για πρώτη φορά μετά από 45 χρόνια δικτατορίας στην Αλβανία έγινε μαζική διαδήλωση κατά του καθεστώτος. Ακούστηκαν για πρώτη φορά ανείπωτα συνθήματα όπως «Κάτω η δικτατορία», «Ραμίζ Αλία είσαι δολοφόνος», «Ζήτω η ελευθερία», «Ζήτω η Ελλάδα», «Θέλουμε δημοκρατία», «Θέλουμε ελευθερία». Σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από τους Αγίους Σαράντα σε μια χαράδρα, κοντά στο χωριό Λυκούρσι, το καθεστώς είχε αναπτύξει δυνάμεις του στρατού, της αστυνομίας και παρακρατικών της κομματικής πολιτοφυλακής για να εμποδίσει την είσοδο της πομπής στην πόλη. Επακολούθησε μάχη πετροπόλεμου για αρκετή ώρα, αλλά οι δυνάμεις του αλβανικού καθεστώτος βλέποντας ότι χάνουν έδαφος άρχισαν να πυροβολούν. Τραυματίστηκαν αρκετοί διαδηλωτές και προ της υπεροπλίας των κρατικών δυνάμεων το πλήθος αναγκάστηκε να υποχωρήσει και να επιστρέψει στο χωριό, όπου κήδεψαν με τιμές τους νεκρούς τους. Μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος κατασκευάστηκε με δαπάνες της Βουλής των Ελλήνων, μνημείο στην πλατεία του Αλύκου προς τιμήν των τεσσάρων νεαρών ομογενών αλλά και εις ανάμνηση της ηρωικής διαμαρτυρίας των Ελλήνων κάτοικων εναντίον του βάρβαρου καθεστώτος. Πηγές: defence-point.gr - himara.gr - hellasjournal.com κ.α.
