Εγκλήματα σε βάρος της Αμμοχώστου και αποτροπή τουρκικής απειλής μέσω του 42,7 της Ε. Ένωσης
Πώς η ομοσπονδία δημιούργησε χωριστή κρατική συνείδηση στους Τ/κ και η διχοτομική λογική των ΜΟΕ – Η δικαιοδοσία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για εγκλήματα που συμβαίνουν στην Αμμόχωστο από την Τουρκία, η επίσκεψη του Μητσοτάκη στις ΗΠΑ και oι γκρίζες ζώνες
Το γεγονός ότι η Ρωσία συνεχίζει την αναθεωρητική της πολιτική και τον πόλεμο στην Ουκρανία κλείνοντας τις ενεργειακές στρόφιγγες στην Πολωνία και στη Βουλγαρία δεν σημαίνει ότι η Τουρκία έχει γίνει ειρηνοποιός. Το αντίθετο. Και είναι πρόδηλον ότι προχωρεί ακάθεκτη στη δική της αναθεωρητική πολιτική για την υλοποίηση της Γαλάζιας Πατρίδας με ό,τι αυτό σημαίνει σε βάρος της Κύπρου και της Ελλάδας. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι «στην περιοχή της Κύπρου, οι ΗΠΑ θεωρούν ότι υπάρχουν δυο βασικοί πυλώνες ασφάλειας, ο ένας είναι το Ισραήλ και ο άλλος η Τουρκία, ενώ, ταυτοχρόνως, ευνοούν την αναβάθμιση της Αιγύπτου και τη συνεχή βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας – Ισραήλ και Ισραήλ με αριθμό αραβικών κρατών». Και προσθέτουν: «Οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν για ευνόητους λόγους ένταση στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας και κατ’ επέκτασιν στην περιοχή της Κύπρου. Αναμένουν τις εκλογές σε Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρο, για να δουν πώς θα κινηθούν».
- Έχει η Λευκωσία επιλογές άλλες από τα ΜΟΕ και ποιες;
- Πώς ΗΠΑ και ΕΕ στήνουν νέο σύστημα ασφάλειας και γιατί απέχουμε
- Οι κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας και το εμπάργκο πώλησης όπλων σε βάρος της Τουρκίας
- Το φαινόμενο της διπλής αναξιοπιστίας του ΟΗΕ και της Λευκωσίας
Οι παγίδες των ΜΟΕ
Οι ίδιες διπλωματικές πηγές τονίζουν ότι η στήριξη προς τον Έλληνα Πρωθυπουργό ενόψει εκλογών, που είναι προγραμματισμένες για το 2023 -χωρίς να αποκλείεται η διεξαγωγή τους περί το φθινόπωρο- περνά μέσα από δεσμεύσεις των Αθηνών για τα θέματα με την Άγκυρα, υπό την έννοια ότι θα τηρηθεί μια «εποικοδομητική στάση», η οποία μεταφράζεται για κάποιους ως σιωπηρή αποδοχή των γκρίζων ζωνών που επιβάλλει η Τουρκία στην περιοχή πλησίον της Κρήτης και κυρίως από το Καστελόριζο ώς την Κύπρο. Δεν είναι τυχαία η επικείμενη επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ στις 16 Μαΐου. Ως προς το Κυπριακό αναμένονται οι προεδρικές εκλογές για να διαπιστωθούν οι προθέσεις της νέας Κυβέρνησης, παρότι από τώρα οι Βρετανοί επιδιώκουν να δημιουργήσουν δεσμεύσεις και τετελεσμένα μέσω των ΜΟΕ που εισηγείται η Κυβέρνηση για το άνοιγμα του αεροδρομίου της Τύμπου από τη μια και την επιστροφή της πόλης της Αμμοχώστου από την άλλη, στη λογική της εν δυνάμει λύσης, καθώς και την προσέγγιση από πλευράς Λευκωσίας της τουρκικής λογικής με τον ακόλουθο τρόπο: Η όποια συμφωνία κυρίως επί του θέματος της Τύμπου κατοχυρώνει την αρχή των χωριστών οντοτήτων στην αντίληψη της νομικής αρχής acknowledgment (αποδοχή) ως του προηγούμενου βήματος της πλήρους αναγνώρισης του ενός από τον άλλο, που θα προκύψει από την τελική λύση στο πλαίσιο της οποίας θα εφαρμοστεί η πολιτική ισότητα, την οποία οι Τούρκοι ερμηνεύουν ως ισότιμη κυριαρχία. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι κυρίως οι Βρετανοί θεωρούν πως «η ισότιμη κυριαρχία θα προκύψει μέσα από την κατανομή των εξουσιών μεταξύ των δύο συνιστώντων κρατών και θα ισχύσει σε μια κοινή εξουσία, περιλαμβανομένης και της εκ περιτροπής Προεδρίας». Το θέμα της Αμμοχώστου όπως και της Τύμπου είναι συνδεδεμένα με την άρση της λεγόμενης απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων και την ταυτόχρονη άρση του εμπάργκο που η Άγκυρα επιβάλλει σε βάρος των πλοίων και των αεροσκαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συν, βεβαίως, την επιστροφή της περίκλειστης πόλης και την έναρξη εμπορικών συναλλαγών με την εποπτεία της ΕΕ. Ακόμη και αν η φόρμουλα αυτή ακούγεται λογική, εμπεριέχει τον κίνδυνο παραχώρησης κυριαρχικών δικαιωμάτων στο ψευδοκράτος ακόμη και πριν από τη λύση ή απώλεια κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας στη βάση μιας ενδιάμεσης διευθέτησης αφού εγείρονται τα εξής ζητήματα: 1. Ποιος θα ελέγχει το FIR Λευκωσίας και πόσα Κέντρα Εναέριας Κυκλοφορίας και ποια η σχέση τους με το ICAO; 2. Ποιος θα ελέγχει τον εναέριο χώρο στον κατεχόμενο βορρά; 3. Ποιος θα δώσει την εξουσιοδότηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ενεργεί στο λιμάνι της Αμμοχώστου; 4. Ποιο θα είναι το καθεστώς στην περίκλειστη πόλη; Ποιοι νόμοι θα εφαρμόζονται; Αυτοί της Κυπριακής Δημοκρατίας ή εκείνοι του ψευδοκράτους; Ποια δικαστήρια θα έχουν δικαιοδοσία και τι θα δικάζουν; Το ίδιο ισχύει στην περίπτωση της Τύμπου. Ποιο θα είναι το υποκείμενο διεθνούς δικαίου που θα έχει ευθύνες και δικαιώματα;
Αυτονόητοι κανόνες…
Οι Τούρκοι, βεβαίως, απλουστεύουν τα πράγματα, τονίζοντας ότι χωρίς την εκ των προτέρων αναγνώριση ισότιμης κυριαρχίας δεν υπάρχουν συνομιλίες, παρότι η σύνδεση της Τύμπου με την Αμμόχωστο ήταν προηγούμενη δική τους θέση. Αυτήν τη στιγμή δημιουργούν διαπραγματευτικό βάθος με τρόπο ώστε μια μικρή υποχώρηση να θεωρηθεί επικοινωνιακά ως κακή πρόθεση, χωρίς να αλλάζει η διχοτομική ουσία. Η πολιτική αντίληψη της εν δυνάμει λύσης στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας συνομοσπονδιακού χαρακτήρα, που εκ των πραγμάτων περιλαμβάνει τα δυο συνιστώντα κράτη με πολιτική ισότητα, δημιούργησε τη χωριστή κρατική συνείδηση στους Τουρκοκυπρίους, εμπεδώνοντας σταδιακά τη διχοτόμηση. Είναι, δε, πρόδηλον ότι η Λευκωσία πλακώθηκε από τις εξελίξεις χάνοντας κλασικές ευκαιρίες για τη δημιουργία συνθηκών επί τη βάσει των νέων δεδομένων, που δημιουργούνται στην Ουκρανία, από τα θέματα της ασφάλειας ώς εκείνα του δικαίου, ακόμη και του διεθνούς ποινικού δικαστηρίου. Τι θέλουμε να πούμε;
Πρώτο, η Δύση έχει θέσει κάποιους αυτονόητους κανόνες, όπως: 1. Όχι εισβολές. 2. Όχι κτήση εδαφών. 3. Όχι παραβίαση διεθνούς δικαίου και δη της χρήσης βίας. 4. Όχι αναβίωση παλαιών αυτοκρατοριών. Η Κύπρος δεν μπορεί να ζητά τίποτε λιγότερο τίποτε περισσότερο από τα ανωτέρω. Και, όμως, τι εισηγείται; Προτάσσει ΜΟΕ με απώτερο στόχο να γίνει αποδοχή του παράνομου ψευδοκράτους ως ισότιμου συνιστώντος κράτους. Εκείνο λοιπόν που θα μπορούσε κατ’ ελάχιστον να αξιώσει είναι ό,τι έχει πει ο Πρόεδρος. Ότι δηλαδή είναι ευπρόσδεκτοι οι Τουρκοκύπριοι για επιστροφή τους στο κράτος της Ζυρίχης και στην αναθεώρησή του επί τη βάσει των κανόνων και των αρχών της ΕΕ και όχι στην λογική του κατατεμαχισμού των στοιχειωδών ανθρωπίνων και ατομικών δικαιωμάτων, όπως είναι η απώλεια του δικαιώματος της ψήφου στο βορρά, που κατοχυρώνει τις χωριστές κρατικές οντότητες.
Το φαινόμενο της διπλής αναξιοπιστίας
Δεύτερο, το νέο ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλειας στη νοτιοανατολική Μεσόγειο περιλαμβάνει δυο πυλώνες. Ο ένας είναι αυτός της στρατηγικής πυξίδας και ο άλλος του ΝΑΤΟ. Κύπρος και Ελλάδα θα έπρεπε να είχαν ήδη σπεύσει στην ΕΕ για ν’ αναλάβουν μαζί προφανώς με τη Γαλλία, που έχει συμφέροντα στην περιοχή, την υλοποίηση της στρατηγικής πυξίδας στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Η στρατηγική πυξίδα εκ του κειμένου της συνιστά συμπληρωματική στρατηγική ασφάλειας του ΝΑΤΟ, το οποίο έχουμε αποδεχθεί ως το μοναδικό συλλογικό σύστημα ασφάλειας σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. Το λάθος είναι ότι δεν προχωρήσαμε ήδη προς αυτήν την κατεύθυνση, ενώ θα έπρεπε και πρέπει να το πράξουμε στην εξής λογική: 1. Μπορούν να συμμετάσχουν στη διαδικασία κράτη της περιοχής. 2. Είναι ευπρόσδεκτη η Τουρκία εφόσον αποφασίσει την πλήρη αποχώρηση των στρατευμάτων της από την Κύπρο. Μια τέτοια πολιτική θα πρέπει να συνοδευτεί με πιο μετριοπαθή πολιτική έναντι της Μόσχας. Τιμωρείται δηλαδή η Ρωσία ως εισβολέας, αλλά, ταυτοχρόνως, εμείς θα έπρεπε εντός της ΕΕ να είχαμε αναλάβει διαμεσολαβητικό μαζί με τη Γαλλία ρόλο για την επίλυση του Ουκρανικού και όχι να γκρεμίζουμε γέφυρες με την Μόσχα, την ίδια ώρα που τις οικοδομεί η Τουρκία. Την οποία, αντί να καταγγέλλουμε ως εισβολέα, της επιτρέπουμε -διά της ανοχής μας- να εμφανίζεται ως ειρηνοποιός, με τον ΓΓ του ΟΗΕ, από τον οποίο αναμένουμε δικαιοσύνη, να ποζάρει με τον Ερντογάν ως να μη συμβαίνει τίποτα. Εδώ έχουμε το φαινόμενο της διπλής αναξιοπιστίας. Και από την πλευρά του ΓΓ του ΟΗΕ και από την πλευρά της δικής μας πολιτικής ηγεσίας, η οποία βάζει στο ράφι την κατοχή και αφήνει στην επιφάνεια τη δικοινοτική πτυχή μέσω μάλιστα ΜΟΕ, που επιτρέπουν στην Άγκυρα να βγάζει την ουρά της έξω και να μην εμφανίζεται ως πέτρα του σκανδάλου.
Το εμπάργκο πώλησης όπλων…
Τρίτο, η Δύση έχει επιβάλει τιμωρητικά μέτρα στη Ρωσία, δηλαδή κυρώσεις, τις οποίες ψήφισε και η Κυπριακή Δημοκρατία στο πλαίσιο της ΕΕ. Η Κύπρος ως θύμα εισβολής δεν μπορεί να πράξει αλλιώς. Όμως, όφειλε και οφείλει να ενεργήσει για την εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων στην εξής βάση: 1. Την επιβολή εμπάργκο πώλησης όπλων σε βάρος της Τουρκίας ενόσω: (α) κατέχει έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας και της ΕΕ, (β) αρνείται να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία (όπως η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 καθορίζει) και (γ) δεν αποσύρει τον στρατό της από την Κύπρο. 2. Την επίλυση του προβλήματος της ΑΟΖ ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, που προϋποθέτει συνυποσχετικό και αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία.
3.Την ενεργοποίηση του άρθρου 42 παράγραφος 7 των Συνθηκών που αφορά στην αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών σε περίπτωση που κράτος μέλος της ΕΕ δεχθεί επίθεση από τρίτο κράτος, όπως είναι η Τουρκία. Η απόφαση για άμεση ενεργοποίηση του εν λόγω μηχανισμού σε περίπτωση επίθεσης της Τουρκίας είτε στην Κύπρο είτε στο Αιγαίο συνιστά βασική κίνηση αποτροπής, που μεταφράζεται ως εξής: Η Άγκυρα θα βρει το σύνολο της ΕΕ εναντίον της, στρατιωτικά και άλλως πως. Προβάλλεται βεβαίως ο ισχυρισμός ότι η Τουρκία είναι κράτος μέλος του ΝΑΤΟ και ότι υπάρχει πρόβλημα στη Συμμαχία για τη λήψη μιας τέτοιας απόφασης. Το ΝΑΤΟ εμφανίζεται ως αμυντική και όχι ως επιθετική Συμμαχία. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η Τουρκία θα είναι και είναι ήδη επιτιθέμενη και όχι αμυνόμενη. Είναι, δε, μια κίνηση, που είναι συντεταγμένη στην πολιτική και της ΕΕ και των ΗΠΑ για σταθερότητα.
Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο
Τέταρτο, στη Δύση αναφέρονται σε έρευνες για εγκλήματα πολέμου, κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονίας, καθώς και επίθεσης που διενεργήθηκαν από τη Ρωσία, επί των οποίων αρχικά η δικαιοδοσία ανήκει στην Ουκρανία και εν συνεχεία, κατά τρόπο συμπληρωματικό -και κάτω από ορισμένες συνθήκες- στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ). Η Κυπριακή Δημοκρατία ήταν από τις χώρες που υποστήριξαν ότι ο Εισαγγελέας του ΔΠ Δικαστηρίου θα πρέπει να διερευνήσει αυτεπάγγελτα κατά πόσον η Ρωσία και ο στρατός της έχουν διενεργήσει ένα από τα τέσσερα αυτά εγκλήματα ή όλα μαζί. Η Τουρκία όπως και η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία, το Ισραήλ, καθώς και οι ΗΠΑ, ακόμη και η Ουκρανία δεν έχουν επικυρώσει τη συμμετοχή τους και τη δέσμευσή τους στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για ευνόητους λόγους, παρότι τα τέσσερα εγκλήματα επί των οποίων έχει δικαιοδοσία το ΔΠΔ είναι αναγκαστικού δικαίου. Αυτό σημαίνει ότι κάποιο κράτος ή οι πολίτες τού εν λόγω κράτους είναι υπόλογοι και φέρουν ευθύνη για τη διάπραξη κάποιου ή όλων των εγκλημάτων είτε σε επίπεδο εθνικής δικαιοσύνης είτε ενώπιον του ΔΠΔ εφόσον υπάρχει δικαιοδοσία. Τονίζεται, δε, ότι το ΔΠΔ έχει δικαιοδοσία για εγκλήματα που διενεργήθηκαν μετά το 2002 – αφότου δηλαδή τέθηκε σε ισχύ η λειτουργία του, εφόσον διενεργούνται: 1) Επί εδάφους κράτους το οποίο αποδέχεται τη δικαιοδοσία του. 2) Από πολίτη κράτους, το οποίο έχει δεχθεί τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ επί του εδάφους του. Η Ουκρανία θεωρείται ότι έχει δεχθεί τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ με μια δήλωσή της μετά τον πόλεμο στην Κριμαία, όταν αναγνώριζε σχετική έρευνα για εγκλήματα που είχαν διενεργηθεί από τον ρωσικό στρατό. Όσο, δε, για την Τουρκία συμμετέχει σε κάποιες εργασίες του ΔΠΔ παρότι δεν το έχει επικυρώσει. Το ερώτημα είναι εάν η Άγκυρα με την πολιτική της υποδηλοί αποδοχή ή όχι της δικαιοδοσίας του δικαστηρίου, το οποίο μπορεί να δικάζει υποθέσεις που υποβάλλονται από το Σ. Ασφαλείας ή που αφορούν κράτη μέλη και πολίτες των κρατών μελών που το έχουν επικυρώσει ή στρέφονται εναντίον τους. Άρα κατ’ αναλογίαν της περίπτωσης της Ουκρανίας και με βάση όσα το ΔΠΔ καθορίζει, ο εποικισμός της Αμμοχώστου ή της Κύπρου και η όποια παράνομη εκμετάλλευση της πόλης, που τελεί υπό κατοχήν, αποτελούν κατ’ ελάχιστον εγκλήματα επίθεσης και πολέμου σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συνεπώς είτε ο Γ. Εισαγγελέας της Κυπριακής Δημοκρατίας μπορεί να στοιχειοθετήσει υπόθεση είτε το Δ. Ποινικό Δικαστήριο και ο δικός του εισαγγελέας. Εφόσον η Κυπριακή Δημοκρατία έχει επικυρώσει τη λειτουργία και τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ, εάν το έγκλημα διενεργηθεί επί της επικράτειάς της, και δη σε κατεχόμενη περιοχή όπως είναι η Αμμόχωστος, το ΔΠΔ έχει δικαιοδοσία και θα ήταν δυνατό να διενεργήσει έρευνα και δη συμπληρωματική με εκείνη των κρατικών δικαστηρίων της Κυπριακής Δημοκρατίας ή και μόνο του. Και μόνο η συζήτηση επί του θέματος θα προκαλέσει σοβαρό κόστος και πίεση στην Τουρκία. Αντί αυτής της επίκαιρης διεθνούς πρακτικής, η Κυβέρνηση προτάσσει ΜΟΕ…
Πολιτική βούληση και τυχοδιωκτισμός..
Εκείνο συνεπώς που χρειάζεται είναι πολιτική βούληση. Εδώ είναι το πρόβλημα, διότι, άλλωστε, ενόψει των προεδρικών εκλογών, γίνεται μέχρι στιγμής αντιληπτό ότι για τους κομματικούς μηχανισμούς πολύ περισσότερο ενδιαφέρει η κατάληψη της εξουσίας αντί η πατρίδα. Η πολιτική του εξευμενισμού και των ψευδαισθήσεων έχει θέσει στο περιθώριο τη ρεαλιστική πολιτική της αποτροπής και τη βιώσιμη δημοκρατική λύση, που θα διατηρεί την Κυπριακή Δημοκρατία ζωντανή και δεν θα τη μετατρέπει σε βιλαέτι της Τουρκίας σε μια νέα τάξη πραγμάτων, που βρίσκεται σε εξέλιξη. Και την οποία η ηγεσία μας είτε δεν βλέπει είτε αρνείται να δει για ζητήματα μικροκομματικά και για τυχοδιωκτικές προσωπικές φιλοδοξίες.
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
Σημερινή
