Παρασκευή 19 Φεβρουαρίου 2010

Οι Έλληνες Πρόσκοποι της Μικράς Ασίας



Πενήντα χρόνια
76ου Συστήματος Προσκόπων Στροβόλου Λευκωσίας
Σώματος Προσκόπων Κύπρου

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΙΜΗΣ
«ΗΡΩΩΝ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ »
Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου 2010
Πάρκο Ακροπόλεως – Πολυχώρος «Σπηλιές»
Δήμος Στροβόλου ΛΕΥΚΩΣΙΑ – ΚΥΠΡΟΣ

Τηλ. Επικοινωνίας 96650339 κ. Ανδρέας Παναγιώτου

07:00 μμ
Εισαγωγή

Χαιρετισμός από Αρχηγό Συστήματος Κώστα Θεοδώρου

Χαιρετισμός της Α.Μ. Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ. Χρυσοστόμου

Ύμνος των Προσκόπων


07:10μμ
Εισαγωγή από το συντονιστή της εκδήλωσης κ. Λάζαρο Μαύρο


07:15μμ
Η συμβολή των Προσκόπων στους εθνικούς αγώνες – παρουσίαση από Ανιχνευτές
07:20μμ
Ο Ήρωας Βαθμοφόρος του 76ου Σ.Π. Στροβόλου Νίκος Κωνσταντίνου – παρουσίαση από Ανιχνευτές


07:30μμ
Η θυσία του Ήρωα Νίκου Κωνσταντίνου – Ομιλία από τον καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Δρ. Κωνσταντίνο Δέλτα
07:45μμ
Τιμή στην οικογένεια του Ήρωα από το 76ο Σ.Π. Στροβόλου


07:50μμ
Η θυσία των Προσκόπων της Μικράς Ασίας (Αϊδίνι, Σώκια, Κάτω Παναγιά) – παρουσίαση από Ανιχνευτές


08:00μμ
Το νόημα της θυσίας των Προσκόπων της Μικράς Ασίας – Ομιλία από τον κ. Θεοφάνη Μαλκίδη


08:15μμ
Συμπεράσματα - Επίλογος από το συντονιστή της εκδήλωσης κ. Λάζαρο Μαύρο
08:25μμ
Προβολή μικρής ταινίας για τους Προσκόπους της Μ. Ασίας
08:30
Τέλος εκδήλωσης

Τα Σεπτεμβριανά του 1955



Προσκαλείσθε σε εκδήλωση που οργανώνει
το Συμβούλιο Ευρωπαϊκής Περιφερειακής Πολιτικής (ERPIC)
και
σε συνεργασία με το Κυπριακό Κέντρο Μελετών ΚΥΚΕΜ

Θέμα
“Τα Σεπτεμβριανά. Η εκδίωξη των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης το 1955 και η Κύπρος”
Ομιλητής: Θεοφάνης Μαλκίδης.

Χώρος Εκδήλωσης: Ξενοδοχείο Hilton Park, Λεωφόρος Γρίβα Διγενή, Λευκωσία
Τρίτη 23 Φεβρουαρίου 2010, 6.00 μ.μ
Η διάλεξη θα είναι στην Eλληνική

Παρακαλώ απαντήσετε: Jackie Booth 96 300 839







INVITATION / ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ



You are kindly invited to attend the following event organised by
the European Rim Policy and Investment Council
and
in co-operation with the Cyprus Research Centre

Topic
“The Events of September: The Expulsion of the Greeks of Constantinople in 1955 and Cyprus”
Speaker: Theofanis Malkidis
Venue: Hilton Park Hotel, Griva Dighenis Avenue, Nicosia
Tuesday 23rd February 2010 at 6.00 pm
Presentations will be in Greek


RSVP: Jackie Booth 96 300 839



Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος




Φάνης Μαλκίδης

«Βιογραφικαί Αναμνήσεις του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρύσανθου του από Τραπεζούντος 1881-1949» Γ΄ έκδοση Μορφωτικός Όμιλος Κομοτηνής- Κέντρο Θρακικών Μελετών. Κομοτηνή 2010

Αφιερωμένο στα 60 χρόνια από τον θάνατο του Κομοτηναίου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδας, του από Τραπεζούντος Χρύσανθου, επανεκδόθηκε στην Κομοτηνή, το βιβλίο του «Βιογραφικαί Αναμνήσεις».
Προλογίζοντας την έκδοση ο πρόεδρος του Μορφωτικού Ομίλου Κομοτηνής π. Δ. Βασιλειάδης, αναφέρει ότι «ο Κομοτηναίος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδας Χρύσανθος Φιλιππίδης ο από Τραπεζούντος αναμφιβόλως είναι ο διαπρεπέστερος γόνος της πόλης μας σε όλη την γνωστή σε εμάς ιστορική της πορεία. Με τις διανοητικές και πνευματικές αρετές, την βαθύτατη εκκλησιαστική και θύραθεν μόρφωση, την ακάματη προσφορά προς την Ορθόδοξη Εκκλησία, τους ανυποχώρητους αγώνες για τα δίκαια του Ελληνισμού, την ανυστερόβουλη μέριμνα για την προστασία των αλλοδόξων και αλλοθρήσκων και τέλος την αυτοθυσιαστική αντιστασιακή του στάση και δράση έναντι των Γερμανών ναζιστών κατακτητών και των συμμάχων τους, αναδείχθηκε λαμπρός επιστήμονας και συγγραφέας, άξιος κληρικός της Εκκλησίας του Χριστού, κορυφαίος Πρωθιεράρχης της Ορθοδοξίας, μέγιστος εθνικός αγωνιστής και οικουμενικών διαστάσεων αντιστασιακός ηγέτης. Γι’ αυτό τον λόγο απολαμβάνει τιμής και αναγνωρίσεως σε πανελλήνιο, παναρθόδοξο και οικουμενικό επίπεδο».
Ο Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Μεταλληνός ο οποίος έκανε τον πρόλογο του βιβλίου αναφέρει ότι «χαιρετίζω με ενθουσιασμό την απόφαση του Μορφωτικού Ομίλου Κομοτηνής να επανεκδώσει τον Α’ τόμο της τριτόμου εκδόσεως του αειμνήστου Γεωργίου Τασούδη για τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδας, τον από Τραπεζούντος Χρύσανθο, που περιέχει τις βιογραφικές αναμνήσεις του σεπτού Ιεράρχου. Πρόκειται για μεγάλη προσφορά στην εκκλησία και το έθνος μας, αλλά και το πλήρωμα της Τοπικής Εκκλησίας, διότι δίδεται εκ νέου η ευκαιρία προσεγγίσεως του λόγου και του έργου μιας μεγάλης μορφής της νεότερης ιστορίας μας, με γενικά αποδεκτή εθνωφελή δράση σε όλους τους σταθμούς του πολυτάραχου βίου του και ανυπέρβλητη προσφορά στην Εκκλησία και τον μαρτυρικό Ελληνισμό. Θα προσθέσω όμως εδώ και την έκφραση της ευγνωμοσύνης μου για την τιμή, που μου περιποιεί ο Όμιλος, αναθέτοντας μου την προλόγηση της εκδόσεως. Είναι μεγάλη τιμή στην ταπεινότητα μου, που ως διάκονος της ιστορικής έρευνας των τελευταίων αιώνων της ιστορίας του Γένους μας και της Ρωμιοσύνης, επανειλημμένα έχει ασχοληθεί με το πρόσωπο και το έργο του Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου».Ο Χρύσανθος Φιλιππίδης γεννήθηκε το 1881 στην υπόδουλη τότε Κομοτηνή, Μητροπολίτης Τραπεζούντας στα δύσκολα χρόνια (1913-1923), στάθηκε στον Ελληνισμό του Ευξείνου Πόντου και μετά στην προσφυγιά, δημιουργώντας την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών, όπου μέχρι σήμερα πραγματοποιεί ένα θαυμάσιο έργο. Από το 1938 – 1941 ήταν Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, και με την έλευση των Γερμανών κάνει την πρώτη αντιστασιακή ενέργεια.




Στην εμφάνιση μίας επιτροπής, η οποία πρότεινε για το καλό του Ελληνικού λαού να γίνει δεκτός ευμενώς ο κατακτητής και με μπροστάρη την θρησκευτική ηγεσία να παραδωθεί η πόλη των Αθηνών στους Γερμανούς, ο Χρύσανθος απάντησε:«Οι Έλληνες Ιεράρχες δεν παραδίδουν πόλεις στον εχθρό, καθήκον έχουν να εργαστούν δια την απελευθέρωση». Στην αίτηση για δοξολογία στην Μητρόπολη, απάντησε:«ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ! Δοξολογία δεν έχει θέσιν επί τη υποδουλώσει της Πατρίδος μας, η ώρα της δοξολογίας θα είναι άλλη». Στην αίτηση για να δει τον Γερμανό στρατηγό Στούμμε είπε: «Θα τον αναμένω». Και ο Αρχιεπίσκοπος είπε στον Γερμανό στρατιωτικό:«Ελπίζω να σεβαστείτε την Χώρα. Στρατηγέ μη θίξετε την φιλοτιμία του Ελληνικού λαού».




Τέλος, ο στρατηγός Στούμμε, του ζήτησε να ορκίσει την κυβέρνηση Τσολάκογλου. Στην απάντησή του ο πρώην Τραπεζούντας και νυν Αρχιεπίσκοπος Αθηνών ανέφερε:«Δεν μπορώ να ορκίσω Κυβέρνηση προβληθείσα από τον εχθρό. Εμείς γνωρίζουμε ότι τις Κυβερνήσεις τις ορίζει ο λαός ή ο Βασιλεύς. Εδώ τώρα ούτε ο λαός εψήφισε την Κυβέρνηση, ούτε ο Βασιλεύς την όρισε. Πως ζητάτε να ορκίσω Κυβέρνηση υποδειχθείσα υπό του εχθρού; Δια να είναι όργανό των; Εν γνώσει των συνεπειών που με αναμένουν, δεν δέχομαι την προτεινομένη πρόταση. Εμμένω εις τας αρχάς μου. Ο πρωθυπουργός που όρκισα βρίσκεται και αγωνίζεται στην Κρήτη».
Τελικά Στις 29/4/1941 11πμ ορκίστηκε η πρώτη κατοχική κυβέρνηση από τον διάκονο της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου Καρύτση. Στις 2/6/1941, ο Χρύσανθος επαύθη με Συντακτική Πράξη της ψευδοκυβέρνησης Τσολάκογλου, και από τότε θα αποσυρθεί στο σπίτι του, όπου καθ’ όλη τη διάρκεια της κατοχής θα λειτουργεί ασύρματο επικοινωνίας με τους Συμμάχους. Ο Χρύσανθος πέθανε το 1949, πάμφτωχος, χωρίς ακίνητη περιουσία και με ελάχιστα κινητά υπάρχοντα.
Το βιβλίο αποτελεί σημαντικότατη μαρτυρία για το βίο του Χρύσανθου, για τη συνεισφορά του στην νεότερη ιστορία του Ποντιακού, Θρακικού, Μικρασιατικού και όλου του Ελληνισμού. Είναι μία παρακαταθήκη που αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για όλους τους Έλληνες, για όλους τους ιερωμένους, για όλους τους ανθρώπους.

Τετάρτη 17 Φεβρουαρίου 2010

Πομάκοι

ΠΟΜΑΚΟΧΩΡΙΑ ΘΡΑΚΗΣ
Πολυπολιτισμική Ελλάδα

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΝΙΚΟΛΑΟΣ Θ. ΚΟΚΚΑΣ,

Πομακοχώρια. Οροσειρά της Ροδόπης. Ακολουθούμε τα χνάρια του Ορφέα προσπαθώντας να ψηλαφήσουμε το χθες μέσα στο πολύχρωμο ψηφιδωτό της Θράκης. Μιας Θράκης φορτωμένης με μνήμες αλλά και μιας Θράκης ζωντανής. Εδώ η πολυμορφία δεν είναι μειονέκτημα, εδώ η πολυγλωσσία δεν είναι ψεγάδι. Εδώ η διαφορετικότητα είναι πλούτος μοναδικός, και το γνωρίζουν καλά χριστιανοί και μουσουλμάνοι, που αιώνες τώρα συμβιώνουν αρμονικά, μοιράζονται τις πίκρες και τις χαρές τους, τραγουδούν μαζί και ο άνεμος της Ροδόπης σιγοντάρει το τραγούδι τους. Εδώ ζουν και οι Πομάκοι, οι σλαβόφωνοι μουσουλμάνοι, άνθρωποι αγνοί και φιλόξενοι, μα ταλαιπωρημένοι στο διάβα των χρόνων από τους πολλαπλούς προσεταιρισμούς της ταυτότητάς τους. Ταλαιπωρημένοι τόσο που όλο και συχνότερα ακούς από τους νέους μία και μόνο επιθυμία: «Αφήστε μας να ζήσουμε! Χωρίς ταμπέλες! Περήφανοι γι' αυτό που είμαστε, ό,τι κι αν είναι αυτό».

Μια μειονότητα με πολλές ταυτότητες
Οι Πομάκοι αποτελούν περίπου το 34% του συνόλου της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, ενώ στο Νομό Ξάνθης υπολογίζεται ότι ξεπερνούν το 60% των μουσουλμάνων. Εκτός από την Ελλάδα, Πομάκοι υπάρχουν σήμερα και στη Βουλγαρία, όπου ο αριθμός τους υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα 270.000 άτομα, αλλά και στην Τουρκία (περίπου 70.000 άτομα). Αν και υπάρχουν αρκετές θεωρίες για την καταγωγή τους, πιστεύεται ότι είναι γηγενές φύλο της Θράκης.


Στο περιθώριο της Ιστορίας
Στο διάβα των αιώνων οι Πομάκοι συχνά βρέθηκαν ανάμεσα σε διαφορετικές γλώσσες, θρησκείες, παραδόσεις, πολιτικές επιλογές. Η τύχη τους ήταν συνυφασμένη με τις γενικότερες εξελίξεις στην περιοχή της Βαλκανικής Χερσονήσου. Ο όρος «Πομάκοι», που καταγράφεται για πρώτη φορά από τον Γάλλο περιηγητή Boué σε περιοδεία του στα Βαλκάνια το 1839, αρχίζει να χρησιμοποιείται ευρύτερα στις οθωμανικές πηγές μετά τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1877-78. Πιο πριν, ευρύτερα διαδεδομένος ήταν ο υποτιμητικός όρος Αχριγιάν αναφορικά με τους εξισλαμισμένους κατοίκους της Ροδόπης.
Στην οροσειρά της Ροδόπης πιστεύεται ότι οι Πομάκοι δέχτηκαν τη μωαμεθανική θρησκεία γύρω στα τέλη του 17ου αιώνα, στα χρόνια του σουλτάνου Μεχμέτ Δ΄ και του μεγάλου βεζίρη Μεχμέτ Κιοπρουλού. Την πε-ρίοδο αυτή κατεδαφίστηκαν στην περιοχή 218 εκκλησίες και 336 παρεκκλήσια. Βασική αιτία του εξισλαμισμού ήταν η απαλλαγή από τη δυσβάσταχτη φορολογία. Κατά την επίσκεψη του μοναχού Παχώμιου Ρουσάνου στην Ξάνθη γύρω στο 1550, έξι έως εννέα χωριά της ορεινής Ξάνθης είχαν ήδη στραφεί προς το Ισλάμ. Ο διακεκριμένος αυτός λόγιος επισημαίνει ότι πολλοί χριστιανοί από χωριά της ορεινής Ξάνθης έγιναν μουσουλμάνοι «διά τα τέλη», δηλαδή για να ξεφύγουν από τους φόρους που επέβαλλαν οι οθωμανικές αρχές στον χριστιανικό πληθυσμό.
Από τους Βαλκανικούς Πολέμους ώς τις μπάρες (1912-1995)
Ο 20ός αιώνας βρίσκει τους Πομάκους σκορπισμένους στα Βαλκάνια, δίχως ενιαία εθνοτική ταυτότητα. Μετά τη λήξη του Β' Βαλκανικού Πολέμου το 1913, η Δυτική Θράκη έμεινε στη Βουλγαρία, συμπεριλαμβάνοντας το μεγαλύτερο μέρος των Πομάκων. Στο χρονικό διάστημα 1912-1918 οι Πομάκοι δέχτηκαν πιέσεις ώστε να εκβουλγαριστούν. Στις 31 Δεκεμβρίου 1918 οκτώ Πομάκοι βουλευτές της βουλγαρικής Βουλής ζήτησαν από τον Γάλλο στρατηγό Fr. D. Esperey να ενταχθεί ολόκληρη η περιοχή τους στον ελληνικό χώρο.
Το 1919 διενεργήθηκε στον Εχίνο δημοψήφισμα, με το οποίο οι Πομάκοι ζήτησαν να ενωθεί η περιοχή τους με την Ελλάδα. Το 1923 υπογράφηκε στη Λωζάνη η Σύμβαση περί Ανταλλαγής των Πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, από την οποία εξαιρέθηκαν όλοι οι μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης. Για τους μουσουλμάνους που απέμειναν στη Θράκη, η Συνθήκη της Λωζάνης προέβλεπε σχολική εκπαίδευση στη μητρική τους γλώσσα, κάτι που στην πράξη δεν εφαρμόστηκε για τους Πομάκους και τους Ρομά και ίσχυσε μόνο για τους τουρκόφωνους.

Στα χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου οι Πομάκοι υπέστησαν πολλές θρησκευτικές βιαιότητες. Το 1946, όταν πραγματοποιούνταν το Συνέδριο Ειρήνης των Παρισίων, ο Χαμδή Χουσεΐν Φεχμή Μπέης, πρώην βουλευτής Ροδόπης, και ο Χακκή Σουλεϊμάν Μπέης ζήτησαν με υπόμνημα την ενσωμάτωση όλων των Πομάκων της Ροδόπης στην Ελλάδα.
Το 1936 η μεταξική δικτατορία δημιούργησε τις Επιτηρούμενες Ζώνες, από την ορεινή Θράκη ώς την Ηπειρο. Οι κύριες περιοχές κατοικίας των Πομάκων έγιναν απαγορευμένες και ελεγχόμενες με μπάρες. Για την είσοδο στις περιοχές αυτές χρειαζόταν ειδική άδεια εισόδου από την Αστυνομία. Οι Επιτηρούμενες Ζώνες ατόνησαν, για να καταργηθούν από τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Γεράσιμο Αρσένη στις 17/11/1995.


Η ελληνική πολιτική για τους Πομάκους
Το 1954 τέθηκε σε ισχύ ο νόμος «Περί τουρκικής μειονότητος Θράκης», με τον οποίο η ελληνική διοίκηση επέβαλε την ονομασία «τουρκικός», καταργώντας την ονομασία «μουσουλμανικός» που αναγνωρίζει η Συνθήκη της Λωζάνης. Με το Μορφωτικό Πρωτόκολλο του 1951 εισήχθη στα μειονοτικά σχολεία και άρχισε να ακολουθείται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του τουρκικού υπουργείου Παιδείας. Επίσης αυξήθηκε ο αριθμός των μετακλητών δασκάλων από την Τουρκία, γεγονός που αποτέλεσε την αφετηρία για τον εκτουρκισμό των Πομάκων. Για χάρη της συνοχής του ΝΑΤΟ και του καλού κλίματος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, οι ελληνικές κυβερνήσεις παρέβλεπαν παράτυπες κινήσεις του τουρκικού προξενείου, ενώ ενώπιον του κινδύνου του βουλγαρικού κομμουνισμού οι Πομάκοι αφέθηκαν ουσιαστικά στα χέρια της τουρκικής προπαγάνδας.

Ο πλήρης εκτουρκισμός της μειονοτικής εκπαίδευσης συντελέστηκε με το Μορφωτικό Πρωτόκολλο του 1968. Σήμερα, 55 χρόνια μετά το ψυχροπολεμικό διάταγμα, που αντικαθιστούσε τον όρο «μουσουλμανικός» με τον όρο «τουρκικός», η ελληνική πολιτική απέναντι στους Πομάκους ουσιαστικά δεν έχει αλλάξει. Μέσα από τη μειονοτική εκπαίδευση οι Πομάκοι μαθητές γκετοποιούνται και αναγκάζονται να διδάσκονται -πλην της ελληνικής- την τουρκική γλώσσα, ενώ η μητρική τους γλώσσα αγνοείται παντελώς (κατά παράβαση της Συνθήκης της Λωζάνης). Αυτή η θεσμοθετημένη τριγλωσσία ισοδυναμεί με παραποίηση της ταυτότητας των Πομάκων, που γίνεται μέσα από το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας. Η μόνη λύση στο πρόβλημα αυτό δεν μπορεί παρά να είναι η κατάργηση των μειονοτικών σχολείων που καταδικάζουν τους Πομάκους μαθητές στην αμάθεια και η παροχή σε όλους τους μουσουλμάνους ισότιμης με όλους τους Ελληνες πολίτες εκπαίδευσης καθώς και διδασκαλίας (πλην του βασικού προγράμματος) των μητρικών γλωσσών της μειονότητας (τουρκικής - πομακικής - ρομά).


Η τουρκική προπαγάνδα στη Θράκη
Τα τελευταία χρόνια, στα τζαμιά της Θράκης έχει ξεσπάσει πόλεμος κατά των «απίστων», των «γκιαούρηδων». Η ισλαμική θρησκεία χρησιμοποιείται ως όργανο για την εξυπηρέτηση εθνικιστικών στόχων, κάτι που εκφράζεται με απειλές και άσκηση ψυχολογικής βίας προς όσους μιλούν για μια διακριτή ταυτότητα για τους Ρομά ή τους Πομάκους. Η Τουρκία επιδιώκει να παρέμβει στη Θράκη όχι για να υποστηρίξει την ελληνική πολιτική ισονομίας και ισοπολιτείας, αλλά για να την υπονομεύσει, στοχεύοντας στην αύξηση της απομόνωσης της μουσουλμανικής μειονότητας και την περιχαράκωσή της γύρω από το τουρκικό προξενείο της Κομοτηνής.

Ο τουρκόφωνος Τύπος συκοφαντεί, απειλεί και δημιουργεί αντιπομακικό κλίμα μίσους, με αφορμή την ίδρυση Πολιτιστικού Συλλόγου Πομάκων το 2007. Στο Διαδίκτυο δημιουργούνται μειονοτικές ιστοσελίδες που προωθούν την κεμαλική ιδεολογία, ενώ εμπρηστικές είναι οι δηλώσεις απεσταλμένων της Τουρκίας που περιοδεύουν στη Θράκη.
Μέσα στο κλίμα αυτό, ορισμένοι αναλυτές προφητεύουν επεκτατικές δράσεις της Τουρκίας και συγκρούσεις. Ομως, πέρα από τις προσπάθειες χειραγώγησης των Πομάκων, η παροχή δημοκρατικών ελευθεριών στα μεταψυχροπολεμικά χρόνια έχει αναδείξει μια νέα δημοκρατική πολυμορφία που φαίνεται να αμβλύνει τις εντάσεις. Οι ίδιοι οι Πομάκοι αρνούνται να μπουν στη διαδικασία του οριστικού αυτοπροσδιορισμού και απέναντι στις προσπάθειες ταυτοποίησής τους απαντούν με άρνηση της μισαλλοδοξίας και φιλοευρωπαϊκό προσανατολισμό.


Η γλώσσα των Πομάκων
Το βασικό στοιχείο που διαφοροποιεί τους Πομάκους από τις δύο άλλες ομάδες της μειονότητας (τουρκόφωνους και Ρομά) είναι η γλώσσα τους. Πιο συγκεκριμένα, μιλούν ένα παλαιοσλαβονικό ιδίωμα που έχει αρκετές ομοιότητες με τις άλλες νοτιοσλαβικές γλώσσες. Η γλώσσα αυτή δεν υπήρχε σε γραπτή μορφή μέχρι το 1995 και εξακολουθεί και σήμερα να μεταδίδεται μόνον προφορικά.
Στις πρόσφατες εκδόσεις που αφορούν την πομακική γλώσσα γίνεται συνήθως παράλληλη χρήση του ελληνικού και του λατινικού αλφαβήτου, με την πρόσθεση ορισμένων συμβόλων για την ορθότερη απόδοση ορισμένων φθόγγων. Τα πρώτα βήματα καταγραφής της πομακικής έγιναν πριν από 40 χρόνια. Ηταν τότε που ο Πέτρος Θεοχαρίδης, δάσκαλος στον Εχίνο, άρχισε να καταγράφει συστηματικά τον παραδοσιακό πολιτισμό των κατοίκων της οροσειράς της Ροδόπης. Το βιβλίο του «Πομάκοι, οι μουσουλμάνοι της Ροδόπης» εκδόθηκε το 1995. Σχεδόν παράλληλα κυκλοφόρησε το Πομακο-Ελληνικό Λεξικό του Ριτβάν Καραχότζα και λίγο μετά η Γραμματική και το Συντακτικό της Πομακικής. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Αναπτυξιακού Κέντρου Θράκης (ΠΑΚΕΘΡΑ) να προχωρήσει το 2003 στη διοργάνωση μαθημάτων πομακικής γλώσσας και στην έκδοση σχετικών εγχειριδίων.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Ναι! = Da!, ho!Οχι! = Ne!Πώς σε λένε; = Kak tο zavót?Eμένα με λένε Νίκο = Móne mo zavót NikoΠόσων ετών είσαι; = Na kólko li si?Τι δουλειά κάνεις; = Κakvó rábata právish?Tι κάνεις; = Kaná práish?Πώς είσαι; = Kak si?Καλά είσαι; = Húbe li si?Πολύ καλά! = Yátse húbave!Δεν κατάλαβα = Ne razbrá sa, Ne sáti saΜπορείς να με βοηθήσεις; = Mózhesh li da mi pomágash?Υπάρχει ένας νερόμυλος κοντά στο χωριό = 'Ima ennó vodenítsa blíze pri sélonoΔεν υπάρχει = Néma

Στην υγειά σας! = Na zdrávye!Ελα μέσα = Υéla na vótreΠόσο κάνει αυτό; = Kólko právi esuzí?Eίναι πολύ φτηνό/ ακριβό = Yátse sa yéftino/skópoΘα πιείτε καφέ; = She píete li kahvé?Θέλεις νερό; = Íshtes li vóda?Τι θέλεις να φας; = Kaná íshtis da yedésh?Πού μένεις; = Kadé sedísh?Στο διπλανό χωριό = Faf blíznono séloΔεν ξέρω = Ne znáemΠρος τα δεξιά = Νa désnana stránaΠρος τα αριστερά = Na lévana stránaΙσια μπροστά = Ai túka na práveΧάθηκα = Zagubí soΤι ώρα είναι; = Kólko e sahátet?Κάνει κρύο = MráziΒρέχει = Letí doshΕίμαι κουρασμένος = Umarén sam

Στις οικοδομές και στα καπνοχώραφα

Σήμερα οι Πομάκοι εργάζονται στις οικοδομές, στα καράβια και στα ναυπηγεία στην Αθήνα, τη Ρόδο, τη Μύκονο, την Ξάνθη, την Κομοτηνή και τη Γερμανία. Για όσους ζουν στα Πομακοχώρια, κύριες ασχολίες παραμένουν η γεωργία και η κτηνοτροφία. Ειδικότερα η καλλιέργεια του καπνού αποτελεί μια γεωργική δραστηριότητα που εκτείνεται καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Η ποικιλία που καλλιεργείται στα ορεινά της Θράκης, ο μπασμάς, θεωρείται άριστης ποιότητας, αλλά απαιτεί σκληρή δουλειά. Από την προετοιμασία των χωραφιών, τη λίπανσή τους και το όργωμα ώς τη σπορά, το τσάπισμα, τη συγκομιδή, το βελόνιασμα και το παστάλιασμα, όλη η οικογένεια καλείται να μοιραστεί τις δουλειές για να εξασφαλίσει ένα βασικό ετήσιο εισόδημα. Το καλοκαίρι οι ενήλικοι και τα μεγάλα παιδιά ξεκινούν τη δουλειά στο χωράφι από τις 6 το πρωί και μερικές φορές συνεχίζουν μέχρι να σουρουπώσει.

O Νικόλαος Θ. Κόκκας Eργάζεται ως εκπαιδευτικός στην Ξάνθη, όπου ασχολείται με την καταγραφή του παραδοσιακού πολιτισμού των Πομάκων. Εχει εκδώσει, μεταξύ άλλων, τα βιβλία: Τα Πομακοχώρια της Θράκης (με τους Ν. Κωνσταντινίδη, Ρ. Μεχμεταλή), Οδυσσέας 2003, Μαθήματα Πομακικής Γλώσσας, ΠΑΚΕΘΡΑ 2004, Μετασχηματισμοί της συλλογικής ταυτότητας των Πομάκων (με τον Φ. Μαλκίδη), Σπανίδης 2006.

Το δημογραφικό στην Ελλάδα

«OΨΕΙΣ του ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ στην ΕΛΛΑΔΑ»

Ορισμένες παρατηρήσεις σχετικά με τον πλανήτη και την Ευρώπη.

Η ραγδαία αύξηση πληθυσμού η οποία άρχισε από το 17ο αιώνα και μετά, είχε ως αποτέλεσμα στις αρχές του 20ου αιώνα ο πληθυσμός της Γης να τριπλασιαστεί, στα μέσα του ίδιου αιώνα να οκταπλασιαστεί και το 2000 ο πληθυσμός να φτάσει τα 6 δισεκατομμύρια. Ουσιαστικά όμως το δημογραφικό του πλανήτη έχει δύο όψεις. Η μία αφορά τον νεανικό πληθυσμό της Αφρικής και η άλλη τον γηρασμένο της Ευρώπης. Ως το 2045 στην Αφρική θα ζει το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού (το αντίστοιχο ποσοστό το 1960 έφτανε το 9%) ενώ στην Ευρώπη την ίδια περίοδο θα κατοικεί το 7% του παγκόσμιου πληθυσμού, έναντι του 20% το 1960. Σε άλλες περιοχές του πλανήτη υπάρχουν αντικρουόμενα στοιχεία.. Για παράδειγμα, ο δείκτης γεννητικότητας στις Η.Π.Α., είναι 2,07 ( λόγω μειονοτήτων), στην Κίνα 1,8, ( λόγω πολιτικής μείωσης των γεννήσεων) στην Ινδία 3,24, στο Ισραήλ 2,9 και στη Γάζα 7,9. Στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο ο μέσος αριθμός παιδιών ανά γυναίκα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) είναι μόλις 1,53, (το όριο για την αναπλήρωση των γενεών είναι 2,1 παιδιά) και μόνο η Ιρλανδία προσεγγίζει το συγκεκριμένο όριο.

Στη χερσόνησο του Αίμου, το 2025 ο πληθυσμός της Αλβανίας (μαζί με τους Αλβανούς ους Κοσσυφοπεδίου και της π.Γ.Δ.Μ.) αναμένεται να φτάσει τα 12 εκατ., της Τουρκίας τα 98,7 εκατ., Ωστόσο επειδή ο δείκτης γεννήσεων των Κούρδων είναι μεγαλύτερος σε σχέση με εκείνον των Τούρκων, το 2025 εκτιμάται ότι το 44,4% του πληθυσμού της Τουρκίας θα είναι Κούρδοι.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Η δημογραφική κατάσταση για την Ελλάδα συνεχίζει να είναι εφιαλτική εδώ και πολλά χρόνια.
o Το 1940 υπήρξαν 179.510 γεννήσεις και 93.830 θάνατοι,
o Το 1950 γεννήσεις 151.134 και 53.755 θάνατοι.
o Το 1960 η σχέση ήταν 157.239 προς 60.563,
o Το 1970 ήταν 144.928 προς 74.009,
o Το 1980 ήταν 148.134 προς 87.282,
o Το 1990 ήταν 102.229 προς 94.152
o Το 1996 ήταν 100.718 προς 100.740,

δηλαδή οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις, όπως συνέβη και το 1998 και 1999. Αλλά και το 2000 η Ελλάδα ήταν μία από τις 4 χώρες της Ε.Ε. (οι άλλες ήταν η Γερμανία, η 1998 και 1999 Ιταλία και η Σουηδία) στις οποίες σημειώθηκε φυσική μείωση, ενώ στις υπόλοιπες σημειώθηκε φυσική αύξηση (οι γεννήσεις ξεπέρασαν τους θανάτους). Η δραματική μείωση των γεννήσεων την τελευταία εικοσαετία είχε ως συνέπεια, οι νέοι και οι νέες ηλικίας μέχρι 19 ετών το 1967 από 2.910.000 (ποσοστό 33,4% του πληθυσμού), να μειωθούν το 1997 σε 2.420.000 (ποσοστό 23,1% του πληθυσμού). Ωστόσο ο πληθυσμός της Ελλάδας αυξήθηκε (λόγω της μετανάστευσης) κατά πολύ περισσότερο απ' ό,τι η διαφορά των θανάτων από τις γεννήσεις. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της απογραφής του 2001 ο πληθυσμός της Ελλάδας ανέρχεται σε 10.939.771 άτομα, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 6,6% σε σύγκριση με τον πληθυσμό του 1991.

Αν ληφθεί υπόψη ότι η φυσική αύξηση του πληθυσμού (γεννήσεις μείον θάνατοι) στο διάστημα της 20ετίας 1981-2000 ήταν, περίπου, 294.000, είναι σαφές ότι η υπόλοιπη αύξηση κατά περίπου 536.000, προήλθε από την καθαρή εισροή προσφύγων ομογενών και μεταναστών και λαθρομεταναστών και κύρια από την Αλβανία Πιο συγκεκριμένα.
· Τη δεκαετία 1981-1990 η φυσική αύξηση ήταν 272.000 και η καθαρή εισροή μεταναστών 132.000 (ποσοστό 33% της συνολικής αύξησης του πληθυσμού).
· Τη δεκαετία, όμως, του 1991-2000 η φυσική αύξηση ήταν μόνο 22.000 και η καθαρή εισροή μεταναστών 404.000 (ποσοστό 95% της συνολικής αύξησης του πληθυσμού).

Δημογραφικό και (1ο βάθμια και 2ο βάθμια) εκπαίδευση

Η επεξεργασία των στοιχείων της πρόσφατης απογραφής, ανέδειξε όμως και μία άλλη όψη του δημογραφικού, την μείωση κατά 20% περίπου των παιδιών ηλικίας 6-15 ετών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας τη σχολική χρονιά 2000- 2001 διαπιστώθηκε ότι στα σχολεία της 9χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης (Δημοτικά και Γυμνάσια) φοίτησαν συνολικά 1.001.616 μαθητές εκ των οποίων
§ οι 641.000 φοίτησαν στο Δημοτικό Σχολείο και
§ οι 360 χιλιάδες στο Γυμνάσιο.
Πριν από ακριβώς 10 χρόνια, οι μαθητές οι οποίοι φοιτούσαν στην 9χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση ήταν 230.000 περισσότεροι. Η μείωση, στο διάστημα αυτό, των μαθητών στα Δημοτικά Σχολεία είναι της τάξης του 18,3%, ενώ η μείωση στα Γυμνάσια ανέρχεται στο 19,4%.
Οι μεγαλύτερες μειώσεις στον μαθητικό πληθυσμό των Δημοτικών Σχολείων της χώρας αφορούν δεκάδες χωριά
o της Μακεδονίας (Ν. Γρεβενών, Καστοριάς, Φλώρινας), της Στερεάς (Ν. Ευρυτανίας, Αιτωλοακαρνανίας),
o της Ηπείρου (Ν. Άρτας, Ιωαννίνων, Πρεβέζης), της Θεσσαλίας (Ν. Τρικάλων),
o της Πελοποννήσου (Αρκαδία, Ηλεία, Μεσσηνία), κ. ά.,
ενώ το σχολικό έτος 2001-2002 φοίτησαν 3.000 παιδιά λιγότερα ηλικίας 6-15 ετών στους Νομούς Γρεβενών, Ευρυτανίας, Ζακύνθου, Θεσπρωτίας, Κεφαλληνίας, Λευκάδας, Σάμου, Φωκίδας, Φλώρινας, ενώ στην επόμενη πενταετία 2001-2005 κινδυνεύουν να βρεθούν στην ίδια θέση οι Νομοί Άρτας, Καστοριάς, Πρέβεζας και Χίου.
Τα τελευταία δέκα χρόνια κλείνουν σταθερά 150 Δημοτικά Σχολεία τον χρόνο,
o ένα στα δύο Δημοτικά Σχολεία, έκλεισαν για πάντα στους Νομούς Κιλκίς, Κερκύρας, Λευκάδας,
o ενώ ένα στα τρία Δημοτικά Σχολεία, έκλεισαν στους Νομούς Έβρου, Κοζάνης, Θεσπρωτίας, Πρέβεζας, Αρκαδίας, Μεσσηνίας, Φθιώτιδας, Ευρυτανίας, Σάμου, Ρεθύμνης κ.λπ.
Την ίδια στιγμή αλλοδαποί και ομογενείς πρόσφυγες συμπληρώνουν κενά που δημιουργούνται. Ενώ την περίοδο 1985 έως 1995 η μείωση των μαθητών των Δημοτικών Σχολείων ήταν κατά μέσο όρο περίπου 20.000 ετησίως, τα τελευταία χρόνια η μείωση είναι πολύ μικρότερη, γεγονός που οφείλεται στην ολοένα και αυξανόμενη είσοδο στην Ελλάδα των παιδιών των προσφύγων και μεταναστών, από την πρώην ΕΣΣΔ και την Αλβανία. Τα παιδιά αυτά αύξησαν το μαθητικό δυναμικό των Δημοτικών Σχολείων τα τελευταία δύο - τρία χρόνια τουλάχιστον κατά 65.000 και των Γυμνασίων κατά 20.000.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η Ένωση Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδας, κατά τη διάρκεια ημερίδας με θέμα «Αλλοδαποί μαθητές στη δημόσια εκπαίδευση», στα τέλη του Σεπτεμβρίου του 2002, ο αριθμός αλλοδαπών και προσφύγων («παλιννοστούντων» σύμφωνα με τη διατύπωση) μαθητών σε ολόκληρη την Ελλάδα, ανέρχεται στις 100.000, ενώ ένας στους τέσσερις μαθητές στα σχολεία του Δήμου της Αθήνας είναι αλλοδαπός.
Με βάση στοιχεία του υπουργείου Παιδείας (2000) οι αλλοδαποί και «παλιννοστούντες» μαθητές
Α) στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση σε όλη την Ελλάδα είναι 65.546 (10,7%), εκ των οποίων
§ οι 43.000 προέρχονται από την Αλβανία,
§ οι 16.459 από την πρώην ΕΣΣΔ
§ και 3.500 από διάφορες χώρες της Ε.Ε.
Β) στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση το ποσοστό τους είναι μικρότερο, καθώς κατά το σχολικό έτος 2000-2001 οι αλλοδαποί μαθητές ανέρχονταν στο 4,5% του συνόλου των μαθητών.
Οι περισσότεροι από τους αλλοδαπούς μαθητές συγκεντρώνονται στην Αττική (47%), στην Κεντρική Μακεδονία (24%) και στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (9%). Στο Δήμο Αθηναίων συγκεκριμένα φοιτούν συνολικά 72.937 μαθητές, εκ των οποίων οι 16.049 είναι αλλοδαποί, δηλαδή ποσοστό 22%., ενώ σε πολλά σχολεία της πρωτεύουσας το ποσοστό αυτό φθάνει και το 76,19%, όπως στο 53ο νηπιαγωγείο. Επίσης, στο 22ο δημοτικό σχολείο το 75,93% των μαθητών είναι ξένοι, ενώ στο 2ο γυμνάσιο το 74,43%.

Συμπερασματικά σχόλια

Η Ελλάδα γνωρίζει και θα συνεχίσει να γνωρίζει το 2050 τον τρίτο υψηλότερο βαθμό ηλικιακής εξάρτησης μετά την Ισπανία και την Ιταλία: Θα αντιστοιχούν 58,7 υπερήλικες σε κάθε 100 κατοίκους κάτω των 64 ετών. Την ίδια στιγμή οι προβλέψεις του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, αναφέρουν ότι το 2025 ο πληθυσμός της Ελλάδας θα ανέλθει στα 14,5 εκατ. με τους μετανάστες να ξεπερνούν τα 3,5 εκατ. Οι σημερινές δημογραφικές τάσεις στην Ελλάδα, συνεπώς, θα οδηγήσουν στη ριζική γήρανση του πληθυσμού, ο αριθμός των παιδιών θα μειώνεται, με παράλληλη την εκπληκτική αύξηση των ηλικιωμένων. Ένα εφιαλτικό σενάριο εν όψει.

Τρίτη 16 Φεβρουαρίου 2010

Αμπντουλάχ Οτζαλάν


Φάνης Μαλκίδης

Έντεκα χρόνια μετά τη σύλληψη του Αμπντουλάχ Οτζαλάν, το κουρδικό ζήτημα παραμένει ζωντανό και επίκαιρο.

Χιλιάδες άνθρωποι μεταπολεμικά, πολιτικοποιήθηκαν με τα μεγάλα απελευθερωτικά και αντιαποικιοκρατικά κινήματα της Αφρικής και της Ασίας, δημιουργώντας και ενεργοποιώντας τα πολιτικά, δημοκρατικά και διεθνιστικά τους αντανακλαστικά. Στις δεκαετίες του 1980 και 1990, λαοί όπως ο ελληνικός αναζήτησε και πέτυχε την πολιτικοποίησή του με ένα απελευθερωτικό κίνημα στα ανατολικά του. Το κουρδικό κίνημα που αναδείχθηκε σ΄ αυτές τις δεκαετίες ώθησε, συγκίνησε, ριζοσπαστικοποίησε και συνεπήρε την συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων.


Με την έναρξη του ένοπλου αγώνα στην Τουρκία από τους Κούρδους το 1984, με τη δολοφονία χιλιάδων Κούρδων στο Ιράκ στα τέλη της δεκαετίας του 1980, με τις ειδήσεις για την καταπίεση των Κούρδων του Ιράν και της Συρίας, ο ελληνικός λαός επανασυνδέθηκε μετά από χιλιάδες χρόνια τον Κουρδικό λαό- ο Ξενοφώντας αναφέρεται στους Καρδούχους- ωθώντας να στηρίξει ποικιλοτρόπως τα κινήματα κοινωνικής και εθνικής απελευθέρωσης.
Μάλιστα ο ελληνικός λαός στην αλληλεγγύη του στον αγώνα του κουρδικού λαού για απελευθέρωση, είχε και ένα θύμα, το Θεόφιλο Γεωργιάδη, μέλος της Κυπριακής επιτροπής Αλληλεγγύης στο Κουρδιστάν ο οποίος δολοφονήθηκε, λόγω της δράσης του, το 1994.

Η σύλληψη του Αμπντουλάχ Οτζαλάν το 1999, δημιούργησε οπωσδήποτε πολλά νέα δεδομένα για το μέλλον του κουρδικού ζητήματος, δεδομένα που αναδείχθηκαν πιο έντονα μετά την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003 και τη οικοδόμηση μίας ομόσπονδης κουρδικής κρατικής δομής. Ταυτόχρονα η μετατροπή της θανατικής ποινής του Οτζαλάν σε ισόβια κάθειρξη, οι ολοένα περισσότερες φωνές σε όλο τον κόσμο, ακόμη και στην Τουρκία που ζητούν πολιτική λύση για το Κουρδικό, δίνουν νέες προοπτικές για το μέλλον.


Το Κουρδικό ζήτημα αποτελεί μία πολύ σημαντική παράμετρος της περιοχής που περιλαμβάνει αρχικά την Τουρκία, στη συνέχεια το Ιράκ, όπου ήδη Ελλάδα έχει διπλωματική εκπορσώπηση με γραφείο στην Ερμπίλ της ομοσπονδης Κουρδικής οντότητας, και φυσικά στο Ιράν και τη Συρία.


Και αυτό όχι μόνο γιατί σ’ αυτά τα κράτη οι Κούρδοι αποτελούν ένα μεγάλο μέρος του συνολικού πληθυσμού και η παρουσία τους είναι αδιάλειπτη εδώ και χιλιάδες χρόνια, αλλά γιατί οι Κούρδοι αποτελούν πλέον κεντρική συνιστώσα των μελλοντικών εξελίξεων στην περιοχή. Αυτό φαίνεται στο Ιράκ, στη θέληση των Κούρδων της Τουρκίας να συνεχίσουν την προσπάθειά τους με ένοπλη πάλη και πολιτική δραστηριοποίηση, στον πολιτικό αγώνας των Κούρδων του Ιράν και της Συρίας, δεδομένα που συγκροτούν προϋποθέσεις υλοποίησης δημιουργίας Κουρδικού κράτους, του οράματος δηλαδή εκατομμυρίων Κούρδων σε όλον τον πλανήτη.


Η σύλληψη του Οτζαλάν πριν 11 χρόνια, δεν κατέστειλε το κουρδικό κίνημα όπως ήθελαν κάποιοι, το αντίθετο του κουρδικό ζήτημα είναι ανοιχτό και θα επηρεάσει τις άμεσες εξελίξεις στην περιοχή μας.

Από την εισαγωγή του Φάνη Μαλκίδη στο βιβλίο του εκπροσώπου του Κουρδικού Εθνικού Κογκρέσου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Ahmet Dere «Οι Κούρδοι. Ένας λαός που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί η ύπαρξή του» Αθήνα: εκδ. Γόρδιος, τηλ. 210-8252279