ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΩΝΤΑΣ ΕΝΑΝ ΑΞΙΟ ΘΡΑΚΙΩΤΗ, ΤΟΝ ΜΙΧΑΛΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗ —
Σε τιμητική εκδήλωση που συμμετείχαν οι κ. Χρυσούλα Ιωαννίδου, Μιχάλης Νικολαΐδης, Βασίλης Αϊβαλιώτης, Θεοφάνης Μαλκίδης, σε συντονισμό του κ. Νίκου Πετρίδη Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του ΠΑΚΕΘΡΑ «Μιχάλης Χαραλαμπίδης»
Τη μνήμη του Θρακιώτη πολιτευόμενου, κοινωνιολόγου και συγγραφέα Μιχάλη Χαραλαμπίδη, που ξεκίνησε για το μακρινό ταξίδι στη γειτονιά των Αγγέλων τον Μάρτιο του 2024, τίμησαν Θρακιώτες και Πόντιοι , στην αίθουσα του Ποντιακού Συλλόγου «Αλέξιος Κομνηνός» στην Αλεξανδρούπολη. Σε διοργάνωση των Ποντιακών Συλλόγων του Δήμου Αλεξανδρούπολης (Μορφωτικός Σύλλογος Ποντίων Έβρου «Αλέξιος Κομνηνός»,Ποντιακός Σύλλογος Δωρικού «Ακρίτες Κομνηνοί», Πολιτιστικός Σύλλογος Νίψας,Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος Παλαγίας «Μέγας Αλέξανδρος», Πολιτιστικός Σύλλογος Πεύκων «Οι Ρίζες», Πολιτιστικός Σύλλογος Αετοχωρίου «Η Σάντα», Πολιτιστικός Σύλλογος Νέας Χηλής «Ο Άγιος Γεώργιος», Ποντιακός Σύλλογος Φερών «Παναγία Σουμελά») παρουσιάστηκε, εν είδει αποχαιρετισμού, η έκδοση που κυκλοφόρησε το 2024 από το ΠΑΚΕΘΡΑ και είναι αφιερωμένη στον αείμνηστο Μιχάλη Χαραλαμπίδη.
Μια έκδοση-αντίδωρο της προσφοράς του ανιδιοτελούς Θρακιώτη διανοούμενου, που θα παρουσιαστεί την Παρασκευή 24 Ιανουαρίου στο Ιδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, σε συνδιοργάνωση του ιδίου του Ιδρύματος με το ΠΑΚΕΘΡΑ και τον Βασίλη Αϊβαλιώτη. Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης ήταν μια ξεχωριστή προσωπικότητα, με τον Έβρο και τη Θράκη να βρίσκονται πάντοτε στο επίκεντρο της πολιτικής και κοινωνικής του δράσης. Ήταν ένας άνθρωπος των έργων και όχι των λόγων, που οραματίστηκε ένα καλύτερο μέλλον μετά τη Μεταπολίτευση. Υπήρξε συνυπογράφων της ιδρυτικής διακήρυξης του ΠΑΣΟΚ και αγωνίστηκε με συνέπεια για την πρόοδο και την ευημερία των συντοπιτών του. Μεταξύ άλλων, είχε καθοριστικό ρόλο στην ανάδειξη της Γενοκτονίας των Ποντίων, καταφέρνοντας να καθιερωθεί η 19η Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας από το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Για τις ποικίλες αυτές όψεις του αλησμόνητου Χαραλαμπίδη: του πολιτικού, του συγγραφέα, του αγωνιστή, του επιστήμονα, του φίλου, του συνανθρώπου μίλησαν, με συντονιστή τον δημοσιογράφο κ. Νίκο Πετρίδη, η πρ. Πρόεδρος της Κοινότητας Ορμενίου κ. Χρυσούλα Ιωαννίδου, ο εκπρόσωπος των Ποντιακών Συλλόγων κ. Μιχάλης Νικολαΐδης, ο πρώην Λέκτωρ του ΔΠΘ και μέλος του ΔΣ του ΠΑΚΕΘΡΑ κ. Βασίλης Αϊβαλιώτης και ο κ. Θεοφάνης Μαλκίδης, Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών και συνεπιμελητής, από κοινού με τον κ. Αϊβαλιώτη, της προαναφερθείσας έκδοσης.
Ιδιαίτερα συγκινητικές ήταν και οι παρεμβάσεις φίλων και συνεργατών του αείμνηστου, που μοιράστηκαν στιγμές από τη συνοδοιπορία τους. Ας θυμηθούμε λοιπόν και εμείς, διά των λέξεων, τον σημαντικό αυτό Θρακιώτη… Χρυσούλα Ιωαννίδου, «Όπως ακριβώς το πρόβλεψε ο Μιχάλης, το κράτος των Αθηνών δεν ενδιαφέρεται για την περιφέρεια» Μνήμες από τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη μοιράστηκε για αρχή η κ. Ιωαννίδου: «Μέσα σε μια δύσκολη περίοδο της ζωής μου, ο θάνατος ερχόταν από πολλές μεριές. Αγαπημένοι φίλοι έφυγαν από τη ζωή και η καρδιά μου σφιγμένη. Καθισμένη δίπλα στην άρρωστη μητέρα μου, που και αυτή είχε πάρει τον δρόμο που δεν έχει επιστροφή, βλέπω ξαφνικά και την ανάρτηση του Θεοφάνη ότι έφυγε για τη γειτονιά των Αγγέλων ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης. Δεν ήθελα να το πιστέψω ότι συνέβη και αυτό. Είχαμε προγραμματίσει εκδηλώσεις, με ομιλητή τον Μιχάλη.
Ο Μιχάλης έφυγε από κοντά μας, μα όχι από τη σκέψη μας. Πώς να ξεχάσεις τον άνθρωπο που πορεύτηκες μαζί του; Πώς να ξεχάσεις τον Μιχάλη που ήξερε να λέει μόνο αλήθειες και να σου δίνει νέες ιδέες; Τον Μιχάλη τον γνώρισα πρώτα από τα βιβλία του, που μου έφερε ο αδερφός μου από τα πρώτα συνέδρια Θρακών. Αργότερα, γνώρισα τον ίδιο.
Το 1995 ανέλαβα την Προεδρία της Κοινότητας Ορμενίου. Νομάρχης Έβρου ο Γιώργος Ντόλιος, Βουλευτής ο Χρήστος Κηπουρός, Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης ο Ηλίας Ευαγγελίδης, Δήμαρχος Φερών ο Γιώργος Δουδουλακάκης. Κοινός παρονομαστής όλων μας ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης. 1996, καλοκαίρι. Στήθηκε μια μεγάλη εξέδρα μπροστά στην Κοινότητα Ορμενίου, συγκροτήματα χορευτικά από την Ελλάδα και τη Βουλγαρία και κόσμος πολύς κατέβαινε από το τραίνο στον σιδηροδρομικό σταθμό Ορμενίου. Δεν νομίζω να είχαν ταξιδέψει τόσοι άνθρωποι ποτέ με προορισμό το Ορμένιο. Όλος αυτός ο κόσμος συμμετείχε στην εκδήλωση που γινόταν για τη σιδηροδρομική Εγνατία Αλεξανδρούπολη – Μπουργκάς. Η ιδέα ήταν του Μιχάλη, που τον πιστέψαμε όλοι όσοι του είχαμε εμπιστοσύνη. Ο Μιχάλης το υπερασπίστηκε και περίμενε να αλλάξουν τα πράγματα για την περιοχή. Όμως, όχι μόνο δεν έγινε τίποτα μέχρι τώρα, σταμάτησαν και τα δρομολόγια που είχε τότε το Ορμένιο. Ένα δρομολόγιο μόνο το απόγευμα και κείνο με το λεωφορείο. Η σιδηροδρομική γραμμή υπάρχει για εμπορικά τρένα που κουβαλάνε στρατιωτικό εξοπλισμό. Όπως ακριβώς το πρόβλεψε ο Μιχάλης, το κράτος των Αθηνών δεν ενδιαφέρεται για την περιφέρεια.
Δεν ενδιαφέρεται για τον Έβρο. Μας κοροϊδεύουν κανονικά με τον φράχτη που σήκωσαν στα χερσαία σύνορα. Δεν “περνάει κουνούπι” μας λένε. Λες και είμαστε χαζοί όλοι όσοι μείναμε στον τόπο μας. Μιχάλη, λίγο καιρό αργότερα από την εκδήλωση της σιδηροδρομικής Εγνατίας κάποιος φορέας έκανε εκδήλωση για τις γυναίκες με ομιλητή εσένα. Επιλέχτηκε το κτίριο που υπάρχει ανάμεσα στη Φτελιά και το Ορμένιο και δίπλα έχει την πισίνα. Γεμάτος με όμορφες ιδέες ήρθες να μας συναντήσεις. Μας εμψύχωσες, λέγοντας ότι μπορούμε να κάνουμε σπουδαία πράγματα οι γυναίκες. Τελείωσες λέγοντας: “Πρότασή μου είναι να πάρετε τριακόσια τριγωνάκια, να ανεβείτε στα λεωφορεία και να έρθετε στην Αθήνα, στο Σύνταγμα. Ξέρετε, αλήθεια σας λέω, θα κάνετε πάταγο. Όλο και κάποιο πρόβλημα της περιοχής θα λυθεί”. Δεν τον ακούσαμε τον Μιχάλη, δεν είχαμε την οικονομική άνεση να το κάνουμε. Κάθε φορά που συναντιόμασταν μου το έλεγε. “Τότε, έπρεπε να κατεβείτε στην Αθήνα”. Μίλησα αρκετές φορές μαζί του για πράγματα που θέλαμε να κάνουμε στην περιοχή του Βορείου Έβρου. Το 2017, στο Σπήλαιο, συναντηθήκαμε στην εκδήλωση της “Γαία”. Τότε ο κυρ Μαργαρίτης τον ρώτησε γιατί ένα τέτοιο δυνατό στέλεχος έφυγε από τον χώρο του ΠΑΣΟΚ. Ο Μιχάλης, με τον ήρεμο λόγο του, απάντησε: “Κύριε Μαργαρίτη, έφυγα γιατί δεν μου άρεσαν αυτά που γίνονταν στα εσωκομματικά του ΠΑΣΟΚ. Ούτε μου άρεσε να λέω ψέματα. Δεν μπορούσα να λέω ψέματα”. Δεν σχολίασε τίποτα από όλα αυτά που άκουσε ο κυρ Μαργαρίτης. Η τελευταία φορά που συναντήθηκα μαζί του ήταν στην Αθήνα, σε ένα σοκάκι. “Μιχάλη”, φώναξα με χαρά. Κοντοστάθηκε και γύρισε το κεφάλι του πίσω. Χαρήκαμε και οι δύο που, έστω και για λίγο, δώσαμε τα χέρια μας και ανταλλάξαμε λίγες κουβέντες. Θα τα λέμε είπαμε χαμογελώντας και οι δύο. Ήρθε ο COVID-19, σταμάτησαν οι εκδηλώσεις, οπότε αναβλήθηκε και η εκδήλωση που σχεδιάζαμε να κάνουμε στην Ορεστιάδα. Μια το ένα, μια το άλλο μετέφεραν τη συνάντησή μας για του χρόνου. Ο χρόνος Μιχάλη έγινε αστραπή και χάθηκε ανάμεσα από τα χέρια μας. Έφυγες για το μεγάλο ταξίδι 15 μέρες πριν από τη μάνα μου. Είχες να προσφέρεις ακόμη Μιχάλη, όμως μας έμεινε παρακαταθήκη το σπουδαίο έργο σου. Χαίρομαι που σε γνώρισα, χαίρομαι που συνεργάστηκα μαζί σου. Λυπήθηκα πολύ που έφυγες τόσο νωρίς, τόσο νέος. Θα σε θυμόμαστε πάντα. Αυτά έγραψα αυθόρμητα τότε, αφού έφυγε και η μάνα μου. Μετά από λίγο καιρό, έμαθα ότι στην Αλεξανδρούπολη θα γίνει εκδήλωση από τους Ποντιακούς Συλλόγους της περιοχής. Μίλησα κάποια στιγμή με τον Θεοφάνη Μαλκίδη και με ρώτησε αν ήθελα να μιλήσω για τον Μιχάλη.
Με μεγάλη χαρά είπα ναι. Υπολόγισα ότι θα έχουν περάσει εννέα μήνες έως τις 29/12/2024. Εγώ δεν είμαι Πόντια, αλλά τον Μιχάλη τον εκτιμούσα πολύ. Είναι σαν να είναι δίπλα μου και να ακούω τη φωνή του. Να, λέγαμε να πάμε με τον αγροτικό συνεταιρισμό γυναικών Τριγώνου στη Σωζόπολη, στην Καλαβρία. Να δούμε τις διατροφικές τους συνήθειες και αυτοί να μάθουν τις δικές μας. Μπορεί να είναι και κάπου ίδιες. Δεν ξέρουμε αν μόνες μας καταφέρουμε να πετύχουμε κάτι, χωρίς να έχουμε μαζί μας τον Μιχάλη.
Ο Μιχάλης ήταν άνθρωπος που τον σέβονταν οι περισσότεροι άνθρωποι και πίστευαν σε αυτόν. Πίστευαν σε αυτόν, γιατί απέδειξε πολλές φορές ότι αν ξεκινούσε κάτι, το τελείωνε κιόλας. Όσοι ήμασταν στην αίθουσα χθες, νομίζω ότι ήμασταν όλοι που τον πιστέψαμε και δεν τον προδώσαμε ποτέ». Σε μια κατάμεστη αίθουσα οι Αλεξανδρουπολίτες απέδειξαν πως ο βίος και το έργο του Μιχάλη Χαραλαμπίδη είναι, ακόμη, διαρκή παρόντα στον δημόσιο χώρο Βασίλης Αϊβαλιώτης, «Τι μπορούμε να κάνουμε αν μας συνεπαίρνει ο αγώνας αυτής της “φλεγομένης και ου καιομένης βάτου” που ονομαζόταν Μιχάλης Χαραλαμπίδης;» Ακολούθως, μετά και τον κ. Νικολαΐδη, τον λόγο έλαβε ο κ. Αϊβαλιώτης, ο οποίος, αφού αναφέρθηκε στο περιεχόμενο της έκδοσης που συνεπιμελήθηκε με τον κ. Μελκίδη, έθεσε το καίριο ερώτημα: «Τι μπορούμε να κάνουμε με τον Μιχάλη απόντα;». Ανέφερε μεταξύ άλλων: «Το βιβλίο αυτό το βλέπουμε πλέον ως ένα πρώτο μόνιμα αναμμένο καντήλι στη μνήμη του. Είναι βέβαιο πως θα ακολουθήσουν κι άλλα με άλλο περιεχόμενο.
Η ιδέα για το βιβλίο γεννήθηκε στις 30 Μαρτίου 2024, ημέρα της κηδείας του Μιχάλη στο Αετοχώρι, ακούγοντας τα όσα καίρια λέγονταν μπροστά στο φέρετρό του. Η υλοποίησή του ξεκίνησε γρήγορα και ολοκληρώθηκε μέσα σε δύο μήνες. Ο Φάνης Μαλκίδης ήταν ο μαγνήτης που έλκυσε τα κείμενα και το ΠΑΚΕΘΡΑ ο εργάτης που δούλεψε για να τους δώσει την 303 σελίδων συντεταγμένη μορφή τους. […] Τι μπορούμε να κάνουμε αν μας συνεπαίρνουν οι σκέψεις, οι προτάσεις, ο αγώνας αυτής της “φλεγομένης και ου καιομένης βάτου” που ονομαζόταν Μιχάλης Χαραλαμπίδης, χωρίς να θελήσουμε να τον “αγιοποιήσουμε”; (γιατί αυτός είναι ένας δοκιμασμένος δρόμος για να ξεμπερδεύουμε με πρόσωπα που πολύ μας υπερβαίνουν). […] Σ’ αυτόν τον δύσκολο και ατέρμονα στίβο θα κριθεί αν όσα ακούστηκαν και γράφτηκαν για τον Μιχάλη θα έχουν κάποια συνέχεια στον χρόνο που κυλάει και ερωτήματα όπως τα παρακάτω θα (επανα)τεθούν. Πώς προσεγγίζουμε το (εν πολλοίς απολεσθέν) θέμα της ενσωμάτωσης της ελληνικής επαρχίας;
Πώς θα προβληθούν η αγροφιλία και τα έξοχα προϊόντα της ελληνικής γης; Θα αναθερμανθεί το θέμα της ίδρυσης μιας νέας εμβληματικής πόλης απαλλαγμένης από τις παθογένειες των σύγχρονων πόλεών μας; Πώς θα προχωρήσει το ζήτημα της αναγνώρισης της γενοκτονίας των ανατολικά του Αιγαίου Ελλήνων και των άλλων λαών της Εγγύς Ανατολής από περισσότερα Κοινοβούλια και Κυβερνήσεις; Πώς θα αναλύεται και θα παρουσιάζεται το «τουρκικό πρόβλημα»; Πολλά παρόμοια ΠΩΣ μπορεί να ακολουθήσουν, που προκύπτουν από τα γραπτά του, αλλά και ένα νέο και απολύτως καίριο: Πώς θα διαδοθούν οι ιδέες του στους νέους Έλληνες και Ελληνίδες;».
Θεοφάνης Μαλκίδης, «Η ανάδειξη της Γενοκτονίας από τον αείμνηστο Μιχάλη Χαραλαμπίδη οδήγησε στα σχετικά νομοσχέδια αναγνώρισης από την ελληνική πολιτεία» Ο έτερος επιμελητής του τόμου, κ. Μαλκίδης, επικεντρώθηκε ιδιαίτερα στην έντονη προσπάθεια του Μιχάλη Χαραλαμπίδη στην ανάδειξη της Γενοκτονίας των Ποντίων, ξετυλίγοντας το χρονικό από τα χρόνια της σιωπής στην «Επανάσταση της μνήμης». Σχολίασε λοιπόν μεταξύ άλλων: «Ο κύκλος της λήθης, της συνειδητής παραχάραξης και αποσιώπησης των γεγονότων συνεχίστηκε μέχρι τη δεκαετία του 1990, όταν οι Θρακιώτες, οι Πόντιοι, οι Ίωνες, οι Καππαδόκες, οι Κωνσταντινουπολίτες, Ίμβριοι, Τενέδιοι κατανόησαν ότι δεν μπορούσε να κινηθεί ένας σύγχρονος άνθρωπος μόνο με ένα μέρος της ιστορίας του.
Δεν έφτανε για να ζήσει μόνο με αυτό. Η ανάδειξη της κυριότερης αιτίας για την διακοπή συνέχειας του Ελληνισμού που ζούσε στο οθωμανικό κράτος, της Γενοκτονίας ήταν η αρχή για έναν νέο κύκλο διεκδίκησης. Οι Έλληνες πέρασαν στο στάδιο της αυτογνωσίας στη δεκαετία του 1980 και στις αρχές του 1990, όταν διοργάνωσαν τα παγκόσμια συνέδρια, τα οποία εκτός των άλλων ανέδειξαν πτυχές του μαζικού διωγμού των προγόνων τους. Η ανάδειξη της Γενοκτονίας από τον αείμνηστο Μιχάλη Χαραλαμπίδη οδήγησε στα σχετικά νομοσχέδια αναγνώρισης από την ελληνική πολιτεία, η οποία βεβαίως δεν μπόρεσε να αποδεσμευτεί από πολιτικές και λογικές και να κινηθεί και στην ουσία των νόμων αναγνώρισης της Γενοκτονίας και σε πρωτοβουλίες για τη διεθνοποίηση του μαζικού εγκλήματος. Το κενό αυτό κάλυψαν συλλογικές πρωτοβουλίες Ελλήνων στο εξωτερικό και διανοούμενοι, όπως ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης, έχοντας πρακτικά αποτελέσματα με αναγνωρίσεις από ξένα Κοινοβούλια και παρεμβάσεις σε διεθνείς οργανισμούς».
ΠΗΓΕΣ —«Τιμητική εκδήλωση στη μνήμη Μιχάλη Χαραλαμπίδη στην Αλεξανδρούπολη», www.efxinospontos.gr (Από όπου προέρχεται και το φωτογραφικό υλικό του παρόντος) —«Ομιλίες στην εκδήλωση όλων των Ποντιακών Συλλόγων της Αλεξανδρούπολης και άλλων Πολιτιστικών Συλλόγων στη μνήμη του Μιχάλη Χαραλαμπίδη», www.tinakanoume.gr
Πηγή : www.paratiritis-news.gr [ https://www.paratiritis-news.gr/politismos/apochairetontas-enan-axio-thrakioti-ton-michali-charalabidi/ ]
