Μειωνόμαστε, μεταναστεύουμε σε πόλεις ή εξωτερικό, γερνάμε και… δεν γεννάμε
Μπορεί οι πρωτεύουσες Κομοτηνή, Ξάνθη, Αλεξανδρούπολη να αυξάνονται πληθυσμιακά αλλά η ύπαιθρος αδειάζει ανησυχητικά γρήγορα, ιδίως στα ελληνοτουρκικά σύνορα
20 από τις 25 Δημοτικές Ενότητες της Θράκης είδαν τον πληθυσμό τους να «βυθίζεται» σε μία δεκαετία
Κυριολεκτικά καταρρέει ο πληθυσμός στην ύπαιθρο της Θράκης, με τους Θρακιώτες να μειώνονται, να μεταναστεύουν στις έδρες των Νομών ή στο εξωτερικό, να γερνούν και… να μη γεννούν. Η Θράκη, όπως κι όλα τα περιφερειακά γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας, βιώνουν μία ιδιαίτερα ανησυχητική μείωση του πληθυσμού τους, ενώ τα πράγματα παρουσιάζονται ακόμη πιο δύσκολα, εάν δούμε τη γεωγραφική κατανομή εντός της Θράκης.
Πιο συγκεκριμένα, εάν εξαιρέσουμε τις 3 Δημοτικές Ενότητες των πρωτευουσών (Κομοτηνής, Αλεξανδρούπολης, Ξάνθης), 20 από τις υπόλοιπες 22 Δημοτικές Ενότητες στους Νομούς Ροδόπης, Έβρου και Ξάνθης είδαν τον πληθυσμό τους να «βυθίζεται» την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από την επίσημη απογραφή πληθυσμού 2021 της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής και τη συγκριτική παρουσίαση που κάνει ο σημερινός «Χ» με την αντίστοιχη απογραφή του 2011.
Μια ματιά στο πρόβλημα
Τα βασικά χαρακτηριστικά που συνδυάζονται για την όξυνση του προβλήματος του δημογραφικού στη Θράκη, με έξαρση στα χωριά, έχουν ως εξής:
Πρώτον, μειωνόμαστε γιατί η «ψαλίδα» γεννήσεων-θανάτων κάθε χρόνο είναι μεγαλύτερη.
Δεύτερον, μειωνόμαστε λόγω της μετανάστευσης προς το εξωτερικό.
Τρίτον, τα χωριά «μικραίνουν» εξαιτίας και της εσωτερικής μετανάστευσης προς τις πρωτεύουσες των Νομών.
Τέταρτον, ο πληθυσμός γερνάει ανησυχητικά, αφού συγχρόνως οι ηλικιωμένοι ζουν περισσότερο κι οι γεννήσεις λιγοστεύουν κάθε χρόνο.
Πέμπτον, οι πολυμελείς οικογένειες μειώνονται με ανησυχητικούς ρυθμούς. Χαρακτηριστικό ότι στην ΑΜΘ οι οικογένειες με 5+ άτομα (δηλαδή 3+ παιδιά) μειώθηκαν κατά 18% μόλις σε μία δεκαετία.
Η συνθετότητα του προβλήματος, σε συνδυασμό με την αδυναμία εύρεσης διαχρονικών πειστικών κινήτρων από την πολιτεία προς ενίσχυση της δημιουργίας οικογένειας, συγχρόνως με τη ραγδαία αλλαγή καταστατικών αξιών στην κοινωνία μας, έχουν ως αποτέλεσμα χρόνο με το χρόνο οι αριθμοί να γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο να αντιστραφούν. Συνολικά σε επίπεδο Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, ο μόνιμος πληθυσμός μειώθηκε κατά 7,6% κι ο αριθμός νοικοκυριών κατά 2,4% την τελευταία δεκαετία.
Η μείωση του πληθυσμού
σε αριθμούς (νόμιμος* πληθυσμός)
Περιφερειακή Ενότητα Ροδόπης
2021: 101.767
2011: 108.556
Μείωση: -6.789 (-6,5%)
Περιφερειακή Ενότητα Έβρου
2021: 134.776
2011: 146.378
Μείωση: -11.602 (-8%)
Περιφερειακή Ενότητα Ξάνθης
2021: 107.548
2011: 110.887
Μείωση: -3.339 (-3,5%)
Αυξάνονται οι κάτοικοι στις πρωτεύουσες
Μπορεί συνολικά ο πληθυσμός της Θράκης να μειώνεται, ωστόσο ο πληθυσμός στις πρωτεύουσες αυξήθηκε στην τελευταία δεκαετία. Αυτό προκύπτει από τα συνδυαστικά στοιχεία πληθυσμού στις Δημοτικές Ενότητες Κομοτηνής, Αλεξανδρούπολης και Ξάνθης, που περιλαμβάνουν κυρίως τις πόλεις και μερικά κοντινά χωριά, παρότι τα χωριά μειώθηκαν αρκετά σε πληθυσμό την τελευταία δεκαετία.
Δημοτική Ενότητα Κομοτηνής
2021: 48.971
2011: 48.684
Αύξηση: 287 (+0,5%)
Δημοτική Ενότητα Αλεξανδρούπολης
2021: 53.690
2011: 51.316
Αύξηση: 2.374 (+4,5%)
Δημοτική Ενότητα Ξάνθης
2021: 52.278
2011: 48.879
Αύξηση: 3.399 (+7%)
Βυθίζεται ο πληθυσμός στην ύπαιθρο
Από τις υπόλοιπες 22 Δημοτικές Ενότητες της Θράκης, την ίδια δεκαετία (2011-21) στις 20 καταγράφηκε από μικρή έως πάρα πολύ μεγάλη μείωση πληθυσμού, ενώ μόνο σε 2 με πληθυσμιακές ιδιαιτερότητες καταγράφηκε αμελητέα αύξηση πληθυσμού.
Συνολικά στις υπόλοιπες
22 Δημοτικές Ενότητες της Θράκης
2021: 189.162
2011: 216.942
Μείωση: 27.780 (-13%)
Για να αντιληφθούμε το μέγεθος του απόλυτου αριθμού μείωσης, οι Δημοτικές Ενότητες Σαπών, Μαρώνειας, Ιάσμου και Σώστη μαζί, στην απογραφή του 2021, έχουν 28.334 νόμιμους κατοίκους.
Υπόλοιπες 11 Δημοτικές Ενότητες
Ν. Ροδόπης (πλην ΔΕ Κομοτηνής)
2021: 52.796
2011: 59.872
Μείωση: 7.076 (-12%)
Αναλυτικά:
Δημοτική Ενότητα Αιγείρου (-701)
Δημοτική Ενότητα Νέου Σιδηροχωρίου (-566)
Δημοτική Ενότητα Σαπών (-1.868)
Δημοτική Ενότητα Μαρώνειας (-939)
Δημοτική Ενότητα Ιάσμου (-884)
Δημοτική Ενότητα Αμαξάδων (+23)
Δημοτική Ενότητα Σώστη (-701)
Δημοτική Ενότητα Φιλλύρας (-620)
Δημοτική Ενότητα Αρριανών (-334)
Δημοτική Ενότητα Κέχρου (-245)
Δημοτική Ενότητα Οργάνης (-241)
Υπόλοιπες 12 Δημοτικές Ενότητες Ν. Έβρου (πλην ΔΕ Αλεξανδρούπολης)
2021: 81.086
2011: 95.062
Μείωση: -13.976 (-15%)
Αναλυτικά:
Δημοτική Ενότητα Τραϊανούπολης (-420)
Δημοτική Ενότητα Φερών (-1.765)
Δημοτική Ενότητα Διδυμοτείχου (-2.748)
Δημοτική Ενότητα Μεταξάδων (-778)
Δημοτική Ενότητα Ορεστιάδας (-1.779)
Δημοτική Ενότητα Βύσσας (-1.304)
Δημοτική Ενότητα Κυπρίνου (-605)
Δημοτική Ενότητα Τριγώνου (-1.426)
Δημοτική Ενότητα Σαμοθράκης (-268)
Δημοτική Ενότητα Σουφλίου (-1.665)
Δημοτική Ενότητα Ορφέα (-561)
Δημοτική Ενότητα Τυχερού (-657)
Υπόλοιπες 9 Δημοτικές Ενότητες
Ν. Ξάνθης (πλην ΔΕ Ξάνθης)
2021: 55.270
2011: 62.008
Μείωση: -6.738 (-11%)
Αναλυτικά:
Δημοτική Ενότητα Σταυρούπολης (-841)
Δημοτική Ενότητα Βιστωνίδας (-613)
Δημοτική Ενότητα Αβδήρων (-883)
Δημοτική Ενότητα Σελέρου (-137)
Δημοτική Ενότητα Μύκης (-2.047)
Δημοτική Ενότητα Θερμών (-59)
Δημοτική Ενότητα Κοτύλης (+40)
Δημοτική Ενότητα Σατρών (-194)
Δημοτική Ενότητα Τοπείρου (-2.004)
Καταρρέουν χωριά στα ελληνοτουρκικά σύνορα
Η μείωση του πληθυσμού είναι ακόμη πιο ραγδαία σε απομακρυσμένα χωριά, ακόμη και σε πολύ στρατηγικά σημεία για τη χώρα μας.
Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα οι ΔΕ Τριγώνου, Σουφλίου και Βύσσας. Η Δημοτική Ενότητα Τριγώνου έχασε 1.426 κατοίκους σε μία δεκαετία, «βουλιάζοντας» κατά -25%, δηλαδή έχασε 1 στους 4 νόμιμους κατοίκους. Οι Δημοτικές Ενότητες Σουφλίου και Βύσσας μειώθηκαν κατά 20%, δηλαδή έχασαν 1 στους 5 κατοίκους, μόλις σε μία δεκαετία.
Σβήνουν τα κεφαλοχώρια της Θράκης
Κωμοπόλεις της Θράκης τείνουν να γίνουν κεφαλοχώρια, πάλαι ποτέ κεφαλοχώρια της Θράκης τείνουν να γίνουν συνήθη χωριά, ενώ τα μικρά χωριά σε μερικές παραστάσεις πρόβλεψης κινδυνεύουν ακόμη και με πληθυσμιακό αφανισμό.
Ας πάρουμε το παράδειγμα του Δήμου Μαρωνείας-Σαπών, ο οποίος απαρτίζεται από δύο Δημοτικές Ενότητες, Σαπών και Μαρώνειας, από τους αντίστοιχους προ Καλλικράτη Δήμους. Η ΔΕ Σαπών έχασε 17% των κατοίκων της μόλις σε μία δεκαετία, δηλαδή περίπου 1 στους 6, ενώ η ΔΕ Μαρώνειας μειώθηκε κατά 12% το ίδιο χρονικό διάστημα, δηλαδή περίπου 1 στους 8. Την ίδια ώρα, οι κάτοικοι στα χωριά που απαρτίζουν τις άνω Δημοτικές Ενότητες γερνούν, οι γεννήσεις μειώνονται, η μετανάστευση δεν έχει αντιστραφεί, με αποτέλεσμα τον κίνδυνο περαιτέρω μείωσης του πληθυσμού να είναι όχι απλά ορατός, αλλά πιθανώς και μη αναστρέψιμος.
*Σ.Σ. Τα στοιχεία που παρουσιάζονται αφορούν τον νόμιμο, όχι τον μόνιμο πληθυσμό, που είναι ελαφρώς αυξημένος. Τα συγκριτικά δεδομένα και τα ποσοστά παρουσιάζονται με υπολογισμούς του «Χ» και δεν αποτελούν έτοιμα δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ
του Διονύση Βοργιά από την εφημερίδα Χρόνος
