Τετάρτη 5 Ιανουαρίου 2011

Θρακική αυτογνωσία

Είναι πολύ ενδιαφέρον και κυρίως σημαντικό ότι το τελευταίο διάστημα, βιβλία και ηχογραφήσεις που ενισχύουν τη Θρακική εκδόθηκαν με δαπάνη της αυτοδιοίκησης. Γεγονός που δείχνει ότι οι αιρετοί δίνουν σημασία σ΄ αυτό που μένει, το γραπτό, τη μουσική, τον ήχο, τους στίχους.
Το βιβλίο «Ο Ιωάννης Γ' Δούκας Βατάτζης: Ο εκ Διδυμοτείχου Άγιος αυτοκράτορας του Βυζαντίου», του Ι. Σαρσάκη εκδόθηκε από την ΤΕΔΚ Ν. Έβρου και αποτελεί μία συμβολή στην ανάδειξη του βίου του ελεήμονα αυτοκράτορα. Ένα βιβλίο που συνδυάστηκε και με τα θυρανοίξια του πρώτου ναού για τον Ιωάννη Γ' Δούκα Βατάτζη (Διδυμότειχο 1193- Νυμφαίο Μικράς Ασίας 1254 ), ο οποίος κυβερνά (1222-1254) στη συνέχεια της αυτοκρατορίας στη Νίκαια, μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204.
Το βιβλίο αποτελεί ξεχωριστή προσπάθεια επανασύνδεσης με την ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, την Ελληνικότητα και τη Θρακικότητά μας, την Εβρίτικη παράδοση και ιστορία, που από το παρελθόν προεκτείνεται στο παρόν και το μέλλον.
Το επόμενο βιβλίο είναι των Δ. Κιηγμά και Γ. Ρυζιώτη για το 1ο Δημοτικό Σχολείο Νέας Ορεστιάδας Κυρίλλειο, έκδοση του Δήμου της Νέας Ορεστιάδας. Το βιβλίο καταγράφει την ιστορία του 1ου δημοτικού σχολείου που χτίστηκε μετά την προσφυγιά και το οποίο έλαβε πρόσφατα την ονομασία Κυρίλλειο προς τιμή του μητροπολίτη Αδριανουπόλεως Κυρίλλου, ο οποίος απαγχονίστηκε το 1821. Σημαντική λεπτομέρεια, οι συγγραφείς, οι οποίοι έχουν γράψει ένα σημαντικό βιβλίο για την Αδριανούπολη, καταγράφουν και τις αίθουσες του σχολείου στις οποίες δόθηκε όνομα από λόγιους, ιερείς, αυτοκράτορες κ.ά που έλκουν την καταγωγή τους από την Αδριανούπολη.
Τέλος ο πολύ δραστήριος και φιλίστωρ Δήμαρχος Νέου Σιδηροχωρίου Κ. Βαρβάτος, σε συνεργασία με την ΤΕΔΚ Ν. Ροδόπης, εξέδωσε μία ακόμη ηχογράφηση για την πατρίδα της ανατολικής Θράκης.
Το CD περιέχει ανέκδοτες ηχογραφήσεις δύο ξεχωριστών Σαμμακοβλήδων λυράρηδων του Χαράλαμπου Μενίδη και του Γιώργη Γκόρη, που καταγράφτηκαν από το Κέντρο Έρευνας και Προβολής της Εθνικής Μουσικής του αείμνηστου Σίμωνα Καρρά. Η έκδοση περιλαμβάνει ένα καλαίσθητο ενημερωτικό λεύκωμα με φωτογραφίες και αξιόλογα κείμενα. Την συμβολή τους κατέθεσαν και άλλοι μελετητές της θρακικής μουσικής παράδοσης με αποτέλεσμα το CD αυτό να αποτελεί μελέτη πάνω στα τραγούδια του Σαμμακοβίου και της Θράκης που θα είναι σημαντικό βοήθημα για όσους στο μέλλον θελήσουν να εντρυφήσουν στο αντικείμενο αυτό. Είναι το δεύτερο CD που εκδίδεται με την συνδρομή του Δήμου Νέου Σιδηροχωρίου (το πρώτο ήταν με τα τραγούδια του Σαμμακοβίτη Δημήτρη Φτουχίδη από το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών-ηχογράφηση 1930 της Μέλπως Μερλιέ).

Το βιβλίο Π. Τηγανούρια Ο Μπάλος στη Σαμοθράκη, Παράδοση και Νεωτερικότητα, μια μουσική- εθνογραφική προσέγγιση“ (Αλεξανδρούπολη Εθνολογικό Μουσείο Θράκης 2010), μας ταξιδεύει στη Σαμοθράκη και μας ξεναγεί στις μουσικές της παραδόσεις, καθ’ όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα. Ο «Μπάλος στη Σαμοθράκη», το βιβλίο που εκδόθηκε και αυτό με συνδρομή της αυτοδιοίκησης. αποτελεί μια μουσική-εθνογραφική μελέτη που συνδυάζει τη βιωματική εμπειρία με τη μουσικολογική κατάρτιση και τον προβληματισμό στην κοινωνική-ανθρωπολογική σκέψη. Η εργασία επιδιώκει να εντάξει τη μουσική παράδοση της Σαμοθράκης στα ευρύτερα πολιτισμικά και μουσικά δίκτυα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, Βορρά και Νότου, Βαλκανίων και Μεσογείου, στεριανής και θαλασσινής Ελλάδας. Επίσης εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η έρευνα για τους σύγχρονους «διαχειριστές της παράδοσης» και η αναφορά στον ρόλο που παίζουν οι πολιτιστικοί σύλλογοι, οι Σαμοθρακίτες της διασποράς και τα τοπικά φεστιβάλ.
Ιδιαίτερη μνεία οφείλεται επίσης στις μουσικές καταγραφές που διακρίνονται για τη γνώση και την ευαισθησία, με τις οποίες αποδίδεται η μελωδική και ρυθμική δομή των κομματιών καθώς και οι αλλεπάλληλες παραλλαγές που προκύπτουν από την ιδιαίτερη τεχνική των λαϊκών οργανοπαιχτών. Το βιβλίο, το οποίο συνοδεύεται από τέσσερα CD Με σπάνιο ηχητικό υλικό, συμβάλλει ουσιαστικά όχι μόνο στη διάσωση και διάδοση της μουσικής παράδοσης της Σαμοθράκης αλλά και γενικότερα στον εμπλουτισμό της -δυστυχώς- περιορισμένης επιστημονικής βιβλιογραφίας στον τομέα της ελληνικής μουσικής εθνογραφίας.